پیش‌فروش بانک مرکزی: چگونه می‌توان سکه را ۱۰ میلیون تومان ارزان‌تر خرید؟
بانک مرکزی با اجرای مرحله چهارم پیش‌فروش سکه، فرصتی ایجاد کرده تا سکه‌های آذرماه با قیمت پایین‌تر از بازار آزاد در دسترس خریداران قرار گیرد.
تبعات نوسان‌های اخیر ارز و طلا، بانک مرکزی را وادار کرده تا سیاست پیش‌فروش سکه را احیا کند. مرحله چهارم این طرح از دوشنبه ۱۷ شهریور ماه اجرا می‌شود و یک میلیون قطعه سکه در این مرحله عرضه خواهد شد. قیمت قطعی هر سکه برای تحویل در آذرماه، ۸۳ میلیون تومان تعیین شده است؛ این رقم تقریبا ۱۰ میلیون تومان کمتر از میانگین نرخ ۹۳ میلیون تومانی بازار آزاد در روز ۱۵ شهریور است.
به گزارش تسنیم، بانک مرکزی اعلام کرده که این فاصله قیمتی بر اساس برآوردی از سکه با دلار زیر ۱۰۰ هزار تومان و اونس جهانی ۳۵۵۰ دلاری محاسبه شده است و مقامات پولی آن را «فاقد حباب و کمتر از ارزش ذاتی» می‌دانند. تحلیلگران می‌گویند، این اقدام می‌تواند به عنوان سیگنالی آشکار به بازار تلقی شود که نرخ‌های فعلی بالاتر از ارزش واقعی هستند و احتمال تثبیت آنها در ماه‌های آینده پایین است.
منطق قیمتی و پیام سیاست‌گذار
فرمول قیمت‌گذاری اعلام‌شده توسط بانک مرکزی، تصویرگر سناریوی مرجع این نهاد است؛ سناریویی که یا کاهش نرخ ارز را پیش‌بینی می‌کند یا دست‌کم تثبیت آن در سطح پایین‌تر از قیمت‌های فعلی. به عبارت دیگر، پیش‌فروش با چنین قیمتی، علاوه بر تامین فیزیکی سکه، پیامی رسمی از سیاست‌گذار به بازار نیز ارسال می‌کند.
در سه مرحله قبلی پیش‌فروش، بیش از ۷۶۰ هزار قطعه سکه عرضه شد و تحویل‌ها طبق اعلام بانک مرکزی به موقع انجام گرفت؛ حتی در دوران جنگ ۱۲ روزه نیز مهلت تحویل‌ها تمدید شد اما بدون تأخیر اجرا شد. هرچند این سابقه تا حدی اعتماد بازار را جلب کرده است، کارشناسان معتقدند این سیاست‌ها تنها مانع موقتی رشد قیمت‌ها بوده‌اند و بدون ابزار تکمیلی، تغییر پایدار مسیر بازار را تضمین نمی‌کنند.
شرط لازم برای کاهش واقعی قیمت‌ها
بررسی تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد که اثر واقعی قیمت‌گذاری پیش‌فروش زمانی ملموس خواهد بود که عرضه مستمر، اجرای دقیق تعهدات و مدیریت نرخ ارز به صورت هماهنگ انجام شود. هر وقفه در تحویل، کاهش حجم عرضه یا شوک ارزی می‌تواند اثر این پیام را خنثی کرده و حتی موجب افزایش انتظارات افزایشی شود.
تاثیر روانی و محدودیت اثرگذاری
در کوتاه‌مدت، اختلاف حدود ۱۰ میلیون تومانی نسبت به بازار آزاد، بخشی از تقاضای نقدی را به سوی پیش‌فروش سکه هدایت کرده و فشار فروش بر بازار آزاد را افزایش می‌دهد. با این حال، برای تثبیت این اثر نیاز به استمرار عرضه و هماهنگی با سایر ابزارهای سیاستی است؛ در غیر این صورت، مزیت قیمتی فقط به یک تغییر روانی کوتاه‌مدت محدود خواهد شد.
قیمت ۸۳ میلیون تومانی سکه‌های پیش‌فروش را می‌توان به عنوان «حد هدف» سیاست‌گذار در نظر گرفت؛ سطحی که اگر متغیرهای کلان و ارزی مطابق انتظار حرکت کنند، می‌تواند سیگنالی قدرتمند برای کاهش قیمت باشد. اما اگر تنها بر اساس یک عرضه مقطعی اجرا شود، بازار به سرعت آن را ارزیابی کرده و از پیام آن عبور خواهد کرد.
