تکلیف قیمت دلار با فعالسازی مکانیزم ماشه به کجا می‌رسد؟
با بالا گرفتن بحث‌ها درباره فعال شدن مکانیسم ماشه، نگرانی‌ها نسبت به آینده نرخ دلار دوباره اوج گرفته است.
سید کمال سیدعلی، معاون ارزی پیشین بانک مرکزی، در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع مکانیسم ماشه تأکید کرد: تحریم‌های آمریکا تا امروز آنقدر سخت‌گیرانه و گسترده بوده که اجرایی شدن یا نشدن این سازوکار تفاوت معناداری در شرایط اقتصادی کشور ایجاد نخواهد کرد.
او با بیان اینکه اولویت دستگاه دیپلماسی کشور باید پیگیری حل موضوع مکانیسم ماشه از مسیر مذاکره باشد، افزود: «تا زمانی که امکان فروش نفت وجود داشته باشد – که خوشبختانه اکنون این روند به شکل قابل قبولی ادامه دارد – فعال شدن مکانیسم ماشه اثر خاصی بر اقتصاد ایران نخواهد گذاشت.»
به گفته این کارشناس پولی و بانکی، در یک ماه اخیر بیشتر از هر چیز، ابعاد روانی مکانیسم ماشه بر بازار ارز اثر گذاشته است. او توضیح داد که با مطرح شدن احتمال اجرای این مکانیزم، نرخ دلار جهش پیدا کرد، اما پس از انتشار خبرهای مثبت از مذاکرات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و فروکش کردن هیجانات، قیمت دلار مجدداً کاهش یافت.
سیدعلی تأکید کرد: «در شرایط کنونی، تقاضای واقعی چندانی در بازار ارز وجود ندارد و نیازهای ارزی کشور همچون گذشته از مسیر رسمی تأمین می‌شود.» او دلیل اصلی نوسان نرخ دلار را نه کمبود عرضه و نه افزایش تقاضا، بلکه انتظارات تورمی و فضای روانی ناشی از اخبار مکانیسم ماشه دانست.
این کارشناس ادامه داد: «اگر درآمدهای ارزی حاصل از صادرات – به‌ویژه صادرات بخش خصوصی – طبق روال عادی بازگردد، مدیریت منابع ارزی درست انجام شود و فروش نفت تداوم داشته باشد، مکانیسم ماشه چالش خاصی برای اقتصاد ایران به وجود نمی‌آورد.»
او در بخش دیگری از سخنانش به زمزمه‌های تک‌نرخی شدن ارز اشاره کرد و هشدار داد که اجرای این سیاست در شرایط تحریم و مشکلات انرژی و فشار بر معیشت خانوار می‌تواند منجر به تورم سنگین شود.
سیدعلی تأکید کرد: «آنچه امروز بیش از هر زمان اهمیت دارد، مدیریت محتاطانه و پرهیز از تصمیمات عجولانه است تا دستاوردهای اخیر در مهار انتظارات تورمی و آرام‌سازی بازار ارز حفظ شود.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «چند‌نرخی بودن ارز همانند قیمت بنزین در شرایط فعلی به کنترل بازار و کالاهای اساسی کمک می‌کند و آرامش نسبی را برای خانوارها به همراه دارد. بنابراین ادامه سیاست تثبیت نرخ ارز ضروری است.»
با این حال، پیش‌بینی‌های متناقضی درباره آینده دلار مطرح شده است؛ برخی تحلیل‌ها می‌گویند در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، نرخ دلار که اکنون در محدوده ۱۰۲ هزار تومان نوسان دارد، می‌تواند حتی تا سطح ۱۵۰ هزار تومان هم افزایش یابد. اما گروهی دیگر اعتقاد دارند این جهش بیشتر جنبه روانی دارد و نرخ ارز پس از مدتی دوباره به زیر ۱۰۰ هزار تومان بازخواهد گشت.
