مکانیسم ماشه فعال شد؛ بورس ایران در آستانه رکود تاریخی
فعال شدن مکانیسم ماشه و تحریم‌های جدید از ۵ مهر، بورس ایران را وارد مرحله‌ای بحرانی کرده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که این اتفاق می‌تواند منجر به سقوط بی‌سابقه شاخص‌ها، فشار شدید فروش و از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران شود و بازار را به کام رکود عمیق بکشاند.
مکانیسم ماشه این روزها به عنوان یکی از عوامل منفی و تعیین‌کننده در بازار سرمایه ایران مطرح شده و سایه‌ای سنگین بر روند معاملات انداخته است. این مکانیسم، بار دیگر بازار را در بن‌بست قرار داده و روندهای هیجانی و روانی شدیدی در معاملات ایجاد کرده است.
بورس در بن‌بست ماشه
معاملات بورس با کاهش قابل توجهی در حجم و ارزش مواجه شده و فشار فروش گسترده، تضعیف اعتماد سرمایه‌گذاران و رکود سنگین در بازار را رقم زده است. این وضعیت باعث شده تا چشم‌انداز کوتاه‌مدت بورس به شدت مبهم باشد و حتی ارزندگی برخی سهام نتواند بازار را به روند صعودی بازگرداند. تنش‌های ژئوپلیتیک نیز همچنان جزو احتمالات موجود است و فضای پرالتهاب فعلی را پیچیده‌تر می‌کند.
در گفتگو با علی فراقی، کارشناس بازارهای مالی، وی درباره احتمال فعال نشدن مکانیسم ماشه گفت: «احتمالات بیشتر به سمت فعال شدن این مکانیسم می‌رفت و تنها در صورتی شاهد تعویق آن بودیم که دو طرف از مواضع خود عقب‌نشینی می‌کردند. این اتفاق شانس زیادی نداشت اما نباید احتمال عقب‌نشینی طرف اروپایی را کاملاً نادیده گرفت.»
تاثیر فعال شدن مکانیسم ماشه بر بورس
فعال شدن این مکانیسم، هم اثرات روانی و هم اثرات حقیقی بر بازار دارد. تجربه گذشته نشان داده که تاثیرات روانی حتی قوی‌تر و هیجانی‌تر از اثرات واقعی هستند و می‌توانند در کوتاه‌مدت و میان‌مدت بازار سهام را تحت فشار فروش بیشتر قرار دهند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند بورس در پی این اتفاق مجدداً وارد رکود شود، هرچند بانک مرکزی با ابزارهای سیاست‌گذاری خود ممکن است تلاش کند رونق مقطعی را به بازار بازگرداند.
سناریوهای پیش رو برای سرمایه‌گذاران
در صورت اوج‌گیری دوباره تنش‌های ژئوپلیتیک، بورس نخستین و آسیب‌پذیرترین بازار خواهد بود. علی فراقی پیشنهاد می‌کند سهامداران تا زمانی که شرایط بازار به ثبات برسد، از سرمایه‌گذاری سنگین در بورس خودداری کنند، زیرا حفظ سرمایه در چنین شرایطی اولویت اصلی است.
استفاده از ابزارهای مالی حمایتی
هرچند ابزارهایی مثل اوراق اختیار فروش تبعی می‌توانند به مدیریت بحران کمک کنند، اما احتمال استقبال سهامداران از آن‌ها پایین ارزیابی می‌شود، مگر آنکه تغییرات بنیادی در بازار رخ دهد.
آینده بازار و گشایش اقتصادی
اگر مذاکرات سیاسی و بین‌المللی به نتیجه برسند و ساختارهای داخلی اقتصاد نیز بهبود یابند، کشور می‌تواند جهش‌های قابل توجهی را تجربه کند. تجربه گشایش‌های کوچک گذشته نشان می‌دهد که حتی اقدامات محدود نیز اثرات مثبتی بر اقتصاد کشور و بازار سرمایه به جای گذاشته‌اند.
