مکانیسم ماشه فعال شد؛ آیا صادرات نفت ایران در خطر است؟

فعال‌سازی مکانیسم ماشه (Snapback) باعث ایجاد فضای عدم‌قطعیت روانی و سیاسی در اقتصاد کشور شده است. این مکانیسم امکان بازگشت خودکار ۶ قطعنامه تحریمی شورای امنیت سازمان ملل را فراهم می‌کند که پیش‌تر در چارچوب برجام به حالت تعلیق درآمده بودند.

با این حال، بررسی دقیق‌تر تاریخچه تحریم‌ها نشان می‌دهد اثرگذاری این قطعنامه‌ها در مقایسه با تحریم‌های یکجانبه آمریکا و اتحادیه اروپا، که مستقیماً صادرات نفت ایران را هدف قرار داده‌اند، بسیار محدود بوده است. اداره اطلاعات انرژی آمریکا گزارش کرده است که کاهش صادرات نفت ایران از ۲.۵ میلیون بشکه در روز به ۱.۵ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۲ بیشتر به دلیل تحریم‌های آمریکا و اروپا بود، نه قطعنامه‌های شورای امنیت.

در مواجهه با تحریم‌ها، ایران و شبکه اقتصادی بین‌المللی آن تجربه‌های ارزشمندی در زمینه انطباق و سازگاری با محدودیت‌ها کسب کرده‌اند. این راهکارها شامل استفاده از روش‌های جایگزین برای تراکنش‌های مالی، توسعه شبکه فروش غیررسمی و همکاری با شرکای تجاری ریسک‌پذیر است. این تجارب طی سال‌ها به کشور کمک کرده است تا حتی پس از فعال‌سازی مجدد مکانیسم ماشه، تحریم‌های نفتی را مدیریت کند.

همچنین، با وجود تشدید تحریم‌های آمریکا از سال ۱۳۹۷، ایران توانست به تدریج با خنثی کردن تحریم‌ها، صادرات نفت خود را به سطح معمول بازگرداند؛ به‌طوری که در سال گذشته ایران حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر کرد.