اسکناس‌های جدید از مهر ۱۴۰۴ وارد بازار می‌شوند
پس از سال‌ها بحث و بررسی درباره اصلاح پول ملی، سرانجام زمان ورود اسکناس‌های جدید ایران مشخص شد. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد که بانک مرکزی تا مهرماه ۱۴۰۴ فرآیند جایگزینی اسکناس‌های تازه را آغاز می‌کند؛ طرحی که هدف آن حذف چهار صفر از پول ملی و افزایش کارایی نظام پولی کشور است.
جزئیات اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی
سید شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگوی ویژه خبری رسانه ملی از تصویب نهایی و برنامه‌ریزی دقیق برای اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی خبر داد. او توضیح داد که طبق اصلاح بند «الف» ماده ۵۸ قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (مصوب ۱۴۰۲)، واحد پول ملی کشور «ریال» و واحد خردتر آن «قران» تعیین شده است؛ به‌طوری‌که هر ۱۰۰ قران معادل یک ریال خواهد بود.
به گفته حسینی، بانک مرکزی دو سال برای آماده‌سازی زیرساخت‌های فنی و اجرایی فرصت دارد و پس از این مرحله، دوره‌ای سه‌ساله برای گذار آغاز می‌شود. در این بازه، اسکناس‌ها و مسکوکات فعلی ریالی به‌صورت همزمان با اسکناس‌های جدید در بازار جریان خواهند داشت. بنابراین، کل فرآیند تغییر واحد پولی کشور حدود پنج سال طول می‌کشد.
حفظ تقسیم‌پذیری و جلوگیری از تورم ناخواسته
حسینی در ادامه با اشاره به دلایل انتخاب حذف فقط چهار صفر گفت:
«هدف اصلی این اقدام حفظ تقسیم‌پذیری پول برای معاملات روزمره، جلوگیری از آثار تورمی ناخواسته و مشکلات محاسباتی است. این طرح به دنبال کنترل تورم نیست، بلکه می‌خواهد کارایی پول ملی را بالا ببرد، حمل‌ونقل اسکناس را آسان‌تر کند و جایگاه پول ایران را در عرصه بین‌المللی بهبود بخشد.»
به گفته او، این اقدام علاوه بر تسهیل مبادلات، می‌تواند اعتماد عمومی به پول ملی را افزایش دهد و ساختار پولی کشور را با استانداردهای جهانی همسو کند.
اصلاح سیاست ارزی و نقش بازار دوم
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به ضرورت بازنگری در سیاست‌های ارزی کشور گفت:
«نظام ارزی ایران طبق قانون، شناور مدیریت‌شده است؛ یعنی بازار آزاد به رسمیت شناخته می‌شود اما مدیریت عرضه و تقاضا توسط بانک مرکزی انجام می‌گیرد.»
او افزود که یکی از اهداف کلان سیاست‌گذاری اقتصادی، کاهش تعدد نرخ‌های ارز است. به باور حسینی، فعال‌تر شدن بازار دوم ارز می‌تواند انعطاف بیشتری به سیستم ارزی کشور بدهد و مشکلات صادرکنندگان بزرگ و کوچک به‌ویژه در حوزه‌های کشاورزی، صنعتی و دانش‌بنیان را تا حد زیادی کاهش دهد.
تأمین مالی غیرتورمی و مقابله با ناترازی بودجه
حسینی در بخش دیگری از گفت‌وگو با انتقاد از عملکرد دولت در اجرای برخی قوانین، از جمله قانون «تأمین مالی تولید و زیرساخت»، گفت:
«این قانون ظرفیت بالایی برای تأمین مالی غیرتورمی دارد، اما تاکنون به‌صورت کامل اجرا نشده است.»
او ریشه افزایش نقدینگی را در عدم تحقق درآمدهای دولت، پولی‌سازی کسری بودجه، استقراض از بانک مرکزی و ضعف سرمایه‌گذاری دانست. همچنین به «ناترازی انرژی» به‌عنوان یکی از دلایل اصلی کسری بودجه تبصره ۱۴ اشاره کرد که باعث کاهش درآمدهای ارزی و فشار بر بازار پول شده است.
حسینی تأکید کرد که اصلاح ساختار بودجه و مدیریت منابع، پیش‌شرط کنترل رشد نقدینگی و پایداری اقتصادی است.
جمع‌بندی
با توجه به اظهارات رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی رسماً وارد مرحله اجرایی شده و از مهرماه ۱۴۰۴ اسکناس‌های جدید در بازار ایران توزیع خواهند شد. این طرح بخشی از برنامه گسترده‌تری برای به‌روزرسانی نظام پولی، کاهش نرخ‌های متعدد ارز و بهبود ساختار مالی کشور محسوب می‌شود.
