راز اختلاف قیمت دو سکه پرطرفدار بازار؛ چرا امامی گران‌تر از بهار آزادی است؟
بسیاری از سرمایه‌گذاران هنگام خرید طلا با این پرسش روبه‌رو می‌شوند که سکه امامی بهتر است یا بهار آزادی؟ تفاوت قیمتی چندمیلیونی بین این دو سکه سال‌هاست توجه بازار را جلب کرده است.
سکه امامی و سکه بهار آزادی از پرمعامله‌ترین انواع سکه طلا در بازار ایران هستند. هرچند از نظر وزن، قطر و عیار هیچ تفاوتی با یکدیگر ندارند، اما تفاوت در طرح، میزان تقاضا، قیمت و سرعت نقدشوندگی باعث شده‌اند هرکدام جایگاه متفاوتی میان خریداران داشته باشند. آشنایی با این تفاوت‌ها می‌تواند مسیر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران را روشن‌تر کند.
تفاوت در نام، طرح و سال ضرب سکه‌ها
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نخستین سکه رسمی جمهوری اسلامی با عنوان «سکه بهار آزادی» در سال ۱۳۵۸ توسط بانک ملی ایران ضرب شد. این سکه که بعدها با عنوان «طرح قدیم» شناخته شد، در طراحی خود از نمادهای مذهبی و ملی استفاده کرده بود. در یک‌طرف آن نام حضرت علی (ع) سه‌بار به خط معقلی درون شش‌ضلعی و عبارت «بانک ملی ایران» دیده می‌شود و در سوی دیگر، تصویر بارگاه امام رضا (ع) و عبارت «اولین بهار آزادی» نقش بسته است.
اما در سال ۱۳۸۶ بانک مرکزی با معرفی طرح جدیدی از سکه بهار آزادی که به «سکه امامی» معروف شد، تغییر مهمی در چهره بازار سکه ایجاد کرد. سکه امامی که امروز با نام «طرح جدید» نیز شناخته می‌شود، در یک‌طرف خود تصویر حضرت امام خمینی (ره) و در طرف دیگر تصویر حرم امام رضا (ع) به همراه عبارت «جمهوری اسلامی ایران» را دارد. این سکه از سال معرفی تاکنون به‌طور پیوسته ضرب شده و به مرور جایگزین سکه‌های طرح قدیم در معاملات روزمره شده است.
مشخصات فیزیکی و عیار طلا
از نظر فنی، میان دو نوع سکه امامی و بهار آزادی هیچ تفاوتی وجود ندارد. هر دو وزنی در حدود ۸.۱۳۳ گرم دارند، عیارشان ۹۰۰ در هزار (معادل ۲۲ عیار) است و قطر هر دو ۲۲ میلی‌متر تعیین شده است.
بنابراین تفاوت این دو سکه صرفاً به ظاهر و سال ضرب آن‌ها برمی‌گردد و از نظر مقدار طلای خالص یا ترکیب فلزی کاملاً مشابه هستند.
اختلاف قیمت سکه امامی و بهار آزادی
در بازار امروز، سکه امامی معمولاً بین ۵ تا ۷ میلیون تومان گران‌تر از سکه بهار آزادی معامله می‌شود. علت اصلی این تفاوت، تقاضای بالاتر و جذابیت بیشتر سکه امامی برای خریداران است.
در معاملات روز سه‌شنبه ۱۵ مهر، قیمت سکه امامی ۱۱۲ میلیون و ۵۰۵ هزار تومان و قیمت سکه بهار آزادی ۱۰۵ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان اعلام شده بود؛ یعنی حدود ۷ میلیون تومان اختلاف.
کارشناسان بازار معتقدند این فاصله قیمتی نه به خاطر وزن یا عیار بیشتر، بلکه به دلیل «حباب قیمتی» ناشی از تقاضای بالاتر است. از آنجا که سکه امامی جدیدتر است و اعتماد عمومی بیشتری به آن وجود دارد، سرمایه‌گذاران حاضرند مبلغ بالاتری بپردازند. به بیان دیگر، بخشی از پولی که خریدار در زمان خرید سکه امامی پرداخت می‌کند، صرفاً بابت محبوبیت و اعتبار این طرح در بازار است، نه مقدار طلای خالص آن.
نقدشوندگی؛ برتری سکه امامی در بازار امروز
یکی از عوامل مهم در تصمیم‌گیری برای خرید طلا، سرعت نقدشوندگی است. در حال حاضر، سکه امامی از این نظر برتری قابل‌توجهی نسبت به بهار آزادی دارد. دلیل اصلی آن این است که در بازار فیزیکی و معاملات آتی، قیمت پایه و مرجع معمولاً بر اساس سکه امامی تعیین می‌شود.
صرافی‌ها و طلافروشان نیز بیشترین حجم معاملات خود را با تکیه بر قیمت این سکه انجام می‌دهند. به همین خاطر، در صورت نیاز به فروش فوری، سکه امامی راحت‌تر و سریع‌تر از سکه طرح قدیم به فروش می‌رسد.
مقایسه سود سالانه سکه‌ها
بر اساس آمار مقایسه‌ای یک‌ساله، در ۱۵ مهر ۱۴۰۳ قیمت سکه امامی حدود ۴۹ میلیون و ۵۸۵ هزار تومان بود که در مهر ۱۴۰۴ به ۱۱۲ میلیون و ۵۰۵ هزار تومان رسید؛ یعنی رشدی معادل ۱۲۷ درصد.
در همین بازه زمانی، سکه بهار آزادی از ۴۳ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان به ۱۰۵ میلیون و ۲۹۰ هزار تومان افزایش یافت و رشد ۱۴۱ درصدی را ثبت کرد.
این اعداد نشان می‌دهد اگرچه سکه امامی نقدشوندگی بالاتری دارد، اما در بازه یک‌ساله گذشته، سکه بهار آزادی رشد قیمتی بیشتری تجربه کرده است. در واقع، خریداران سکه طرح قدیم نه تنها در زمان خرید حدود ۵ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کمتر پرداخت کرده‌اند، بلکه ۱۴ درصد سود سالانه بالاتری هم کسب کرده‌اند.
جمع‌بندی
سکه امامی و سکه بهار آزادی از نظر وزن و عیار تفاوتی ندارند، اما اختلاف در طرح، تاریخ ضرب، تقاضای بازار و میزان حباب قیمتی موجب تفاوت چندمیلیونی در قیمت آن‌ها شده است. اگر هدف سرمایه‌گذار، فروش سریع‌تر و نقدشوندگی بالاتر باشد، سکه امامی گزینه مطلوب‌تری محسوب می‌شود. اما اگر تمرکز بر بازدهی قیمتی در بلندمدت باشد، داده‌های اخیر نشان می‌دهد سکه بهار آزادی در یک سال گذشته سود بیشتری نصیب خریداران خود کرده است.
