یارانه شما در خطر است؟ + محاسبه سریع

دولت شاخص تازه‌ای با عنوان «خرید خرد» به فرآیند دهک‌بندی یارانه نقدی اضافه کرده است. بر اساس این شاخص، خانوارهای سه‌نفره‌ای که میانگین ماهانه خرید خرد و اجاره‌بهای آن‌ها طی شش ماه بیش از ۵۰ میلیون تومان باشد، در زمره دهک‌های بالای درآمدی قرار گرفته و یارانه نقدی آن‌ها حذف خواهد شد.

نحوه محاسبه شاخص خرید خرد

در این طرح نوین، برای هر فرد سقف خرید خرد ماهانه ۱۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. این بدان معناست که برای یک خانوار سه‌نفره، سقف مجاز خرید ماهانه ۳۰ میلیون تومان تعیین شده است. محاسبه نهایی بر اساس مجموع هزینه‌های خرد و اجاره انجام می‌شود و مبنای تعیین دهک اقتصادی خانوار قرار می‌گیرد.

دلایل انتخاب شاخص خرید خرد

بر اساس گزارش‌های رسمی، شناسایی منابع درآمدی واقعی خانوارها به دلیل تنوع مشاغل، درآمدهای غیررسمی و عدم شفافیت حساب‌های بانکی همواره با دشواری‌های فراوانی همراه بوده است. از این رو دولت تصمیم گرفته با تمرکز بر هزینه‌ها به جای درآمدها، تصویر واضح‌تری از سطح زندگی خانوارها ترسیم کند.

میانگین شش‌ماهه برای کاهش خطا

برخلاف طرح‌های گذشته که معمولاً مبنای یک‌ماهه داشتند، این بار شاخص جدید بر پایه میانگین شش‌ماهه محاسبه می‌شود. این رویکرد جدید旨在 جلوگیری از حذف اشتباه خانوارها به دلیل نوسانات موقت مانند خریدهای فصلی یا هزینه‌های ناگهانی است.

تحلیل و پیامدهای اجرایی

تحلیل‌های کارشناسی نشان می‌دهد استفاده از شاخص خرید خرد می‌تواند دقت نظام دهک‌بندی را افزایش دهد، اما در عین حال، خطر خطا در تشخیص خانوارهای متوسط نیز وجود دارد. بسیاری از خانواده‌ها ممکن است به دلیل هزینه‌های اجاره یا خریدهای گروهی، به صورت اشتباه در دهک‌های بالا قرار گیرند.

کارشناسان اقتصادی پیشنهاد می‌کنند دولت پیش از حذف یارانه‌ها، فرآیند بازبینی و اعتراض را تقویت کند تا عدالت اقتصادی به طور کامل رعایت شود.