جزییات وام ۵۰ میلیونی سهام عدالت/ به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
در هفته‌های اخیر، تبلیغات گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی درباره پرداخت «وام ۵۰ میلیونی سهام عدالت بدون ضامن» منتشر شده که توجه بسیاری از سهامداران را جلب کرده است.
در روزهای گذشته، انتشار اخبار متعدد در فضای مجازی درباره اعطای «وام ۵۰ میلیون تومانی با وثیقه سهام عدالت» موجی از پرسش و ابهام میان کاربران ایجاد کرده است. بسیاری از پیام‌ها و پست‌ها در کانال‌های تلگرامی و صفحات اجتماعی مدعی‌اند که افراد می‌توانند بدون ارائه ضامن یا سفته، تا سقف ۵۰ میلیون تومان تسهیلات دریافت کنند.
به گزارش فارس، بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشتر این ادعاها واقعیت ندارند و اغلب با لینک‌های فیشینگ همراه‌اند که هدفشان جمع‌آوری اطلاعات شخصی کاربران است. در واقع، سهام عدالت تنها در برخی از بانک‌ها مانند ملی و تجارت به عنوان وثیقه اعتباری پذیرفته می‌شود، آن هم با رعایت شرایط خاص و نه به‌صورت کاملاً بدون ضامن.
وزارت اقتصاد بارها تأکید کرده که هرگونه طرح مربوط به وام باید صرفاً از طریق سامانه‌های رسمی مانند «سمات» پیگیری شود و هیچ تسهیلاتی بدون انجام مراحل اعتبارسنجی و تأیید بانک مرکزی پرداخت نمی‌شود.
ریشه این شایعات به طرح‌های قدیمی‌تری بازمی‌گردد؛ از جمله طرح وام ۱۰ میلیون تومانی سهام عدالت در سال ۱۴۰۰ که با بلوکه کردن سهام اجرا شد. اکنون با افزایش ارزش این دارایی‌ها – که برای مشمولان کامل به بیش از ۱۰ میلیون تومان رسیده – برخی بانک‌ها پیشنهاد پرداخت تسهیلاتی تا سقف ۵۰ درصد ارزش سهام را مطرح کرده‌اند. البته شرط اصلی، برخورداری از رتبه اعتباری مناسب و ارائه ضامن یا وثیقه جایگزین است.
طرح استفاده از سهام عدالت به عنوان وثیقه از سال ۱۴۰۰ آغاز شد، اما دریافت وام بدون ضامن فقط برای مشتریانی با امتیاز اعتباری بالا (بیش از ۷۰ از ۱۰۰) ممکن است و معمولاً با کسر ۲۰ تا ۳۰ درصد از ارزش سهام همراه است.
براساس گزارش بانک مرکزی، تا پایان مهرماه ۱۴۰۴، بیش از یک‌میلیون و هشتصد هزار نفر از این تسهیلات بهره‌مند شده‌اند. با این حال، پایین بودن نرخ بازپرداخت اقساط به‌دلیل بلوکه‌بودن سهام باعث بروز مشکلاتی برای بانک‌ها و زیان احتمالی سهامداران در صورت نوسان بازار شده است.
کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که وام سهام عدالت بدون بررسی دقیق می‌تواند بدهی‌های پنهان برای خانوارها ایجاد کند. از سوی دیگر، تبلیغات جعلی در فضای مجازی اغلب کاربران را به اپلیکیشن‌های غیررسمی هدایت می‌کنند که اطلاعات بانکی را سرقت می‌کنند. بر اساس گزارش پلیس فتا، در سال ۱۴۰۴ بیش از ۵۰۰ پرونده کلاهبرداری مرتبط با این نوع تبلیغات ثبت شده است.
محمد شعبانی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگویی با رسانه‌ها تأکید کرده است:
«وام سهام عدالت بدون ضامن، افسانه‌ای بیش نیست؛ بانک‌ها همچنان به وثیقه و رتبه اعتباری مناسب نیاز دارند.»
او در ادامه توضیح داده: «تبلیغات جعلی عمدتاً با هدف فیشینگ منتشر می‌شوند و مشمولان باید صرفاً از طریق سامانه سمات اطلاعات خود را استعلام کنند.»
به گفته شعبانی، ارزش سهام عدالت در آبان ۱۴۰۴ به حدود ۱۲ میلیون تومان رسیده است و امکان دریافت وامی تا سقف ۶ میلیون تومان بدون ضامن – البته با سود ۱۸ درصدی – برای برخی دارندگان وجود دارد. وی تأکید کرد: «وام سهام عدالت بدون ضامن، بیش از آنکه واقعیت داشته باشد، شایعه‌ای است که با هدف فریب مردم گسترش یافته است. مردم باید از مراجعه به لینک‌های مشکوک خودداری کنند و برای حفظ ثبات مالی خود از مشاوره‌های بانکی بهره ببرند.»
