جهش و عقب‌نشینی دلار؛ چه عواملی قیمت ارز را به هم ریخت؟
قیمت دلار در آبان‌ماه با جهش‌های ناگهانی مواجه شد، اما با شروع آذرماه، فشار ریسک‌های سیاسی و نگرانی‌های تورمی کاهش یافت و بازار ارز کمی آرام گرفت. کارشناسان معتقدند، عوامل اصلی نوسان دلار ترکیبی از انتظارات سیاسی، فشار تقاضای فصلی و محدودیت عرضه بوده است.
بازار ارز در آبان‌ماه شاهد نوسانات شدید بود؛ جهش‌هایی که بیش از هر چیز تحت تاثیر ریسک‌های سیاسی، نگرانی‌های تورمی و کمبود عرضه اسکناس شکل گرفت. در این شرایط، هر خبر مربوط به مذاکرات، تصمیمات داخلی یا حتی گمانه‌زنی‌های اقتصادی می‌توانست واکنش معامله‌گران را برانگیزد و قیمت دلار را به سرعت تغییر دهد.
تحلیل روند یک ماه اخیر نشان می‌دهد که موتور اصلی نوسانات دلار نه سیاست‌های دولت بلکه ترکیب فشار تقاضا، ریسک‌های سیاسی و انتظارات تورمی بوده است. این عوامل باعث شده‌اند بازار ارز در وضعیت آماده‌باش قرار گیرد و کوچک‌ترین سیگنال‌های بیرونی مسیر قیمت را تغییر دهند.
کامبیز افسری، کارشناس بازار ارز، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز توضیح داد: «تصور عامیانه‌ای درباره نقش دولت در افزایش قیمت دلار وجود دارد، اما سیاست بانک مرکزی در این زمینه تغییر نکرده است. دولت نیازی ندارد که برای جبران کسری بودجه قیمت دلار را بالا ببرد؛ نه در کمبود نقدینگی است و نه خلق پول برایش دشوار است.»
افسری ادامه داد: «خرید و فروش دلار با حجم بالا که بتواند بازار را جابه‌جا کند، ممنوع است؛ بنابراین این ادعا که دولت به صورت مستقیم قیمت دلار را مدیریت می‌کند، مستند و منطقی نیست.»
وی درباره دلیل جهش‌های قیمتی توضیح داد: «حجم اسکناس دلار در بازار محدود است و مدام بین فعالان معامله می‌شود. هر خبری که حاکی از کاهش ارزش پول ملی یا افزایش ریسک‌های سیاسی باشد، مانند مذاکرات یا شوک‌های داخلی، تقاضا را بالا برده و قیمت را صعودی می‌کند.»
این کارشناس بازار افزود: «به‌طور سنتی، پایان سال میلادی زمان افزایش تقاضای دلار است؛ تاجران، واردکنندگان و کارخانه‌ها باید حساب‌های سالانه خود را تسویه کنند و سفرهای خارجی نیز اوج می‌گیرد. این عوامل فشار مضاعفی بر بازار ارز ایجاد می‌کنند.»
افسری در تحلیل نوسانات اخیر گفت: «قیمت دلار در شروع هفته اول آذر نسبت به پایان آبان کاهش یافت، زیرا جهش هفته گذشته ناشی از رشد ریسک‌های سیاسی بود. احتمال صدور قطعنامه سخت علیه ایران و نگرانی از افزایش قیمت بنزین تقاضا را بالا برد، اما سایه این ریسک‌ها اکنون کاهش یافته و قیمت دلار عقب نشست.»
