حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی و شوک تازه به بازار برنج | چرا برنج جهانی ارزان شد اما در ایران گران‌تر شد؟

بر پایه اطلاعات منتشرشده از روزنامه همشهری، تصمیم تازه وزارت جهادکشاورزی موجی از نگرانی را در بازار برنج ایجاد کرده است.
دیروز وزیر جهادکشاورزی اعلام کرد که تخصیص ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات برنج متوقف می‌شود؛ تصمیمی که در حالی اتخاذ شده که بر اساس آمار بانک مرکزی، از ابتدای سال تا ابتدای آذر حدود ۶۲۰ میلیون دلار ارز ترجیحی برای واردات برنج هزینه شده است.

این در شرایطی است که با وجود این حجم از ارز ترجیحی، بهای برنج در بازار ایران برخلاف روند جهانی افزایش یافته و حتی در برخی انواع از ۱۰۰ هزار تومان نیز عبور کرده است. این وضعیت در حالی رقم خورده که قیمت جهانی برنج طی ماه‌های گذشته ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داشته.
کارشناسان معتقدند حذف ارز ترجیحی و جایگزینی آن با ارز ۷۰ هزار تومانی مرکز مبادله می‌تواند شوک تازه‌ای به بازار وارد کند.

ارز ترجیحی به مردم نرسید؛ دلالان برنده شدند

در گفت‌وگویی با برنامه «پارک وی» تلویزیون همشهری، مقداد همتی، کارشناس کشاورزی و مدیرعامل پیشین مؤسسه جهاد استقلال، درباره پیامدهای این تصمیم توضیح می‌دهد:

او می‌گوید:
«بهترین و باکیفیت‌ترین برنج موجود در بازارهای جهانی یک دلار است، بنابراین با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی و با احتساب هزینه حمل و توزیع، حداکثر باید در بازار داخلی ۳۵ هزار تومان عرضه می‌شد اما امسال شاهد بودیم که قیمت برنج وارداتی در بازار بیش از ۱۰۰ هزار تومان بود. درواقع دولت ارز ۲۸۵۰۰تومانی را داده اما به جیب دلال و واردکننده رفته و مردم برنج را با ارز آزاد خریداری کرده‌اند.»

به باور او، وقتی دولت امکان نظارت مؤثر بر ورود و توزیع برنج وارداتی را ندارد، تداوم تخصیص ارز ترجیحی عملاً فقط سود دلالان را افزایش داده است.

وزارت جهاد، ناتوان در مدیریت زنجیره واردات؟

همتی در ادامه با لحنی انتقادی می‌افزاید:
«وقتی دولت توانایی کنترل و نظارت بر روند توزیع برنج وارداتی با ارز ۲۸۵۰۰ تومانی را ندارد، بهتر است که ارز آن را حذف کند؛ حداقل اینطور پولی به جیب دلال و واردکننده نمی‌رود.»

او معتقد است که وزارت جهادکشاورزی با این تصمیم، عملاً اذعان کرده که امکان مدیریت کامل روند عرضه و توزیع برنج وارداتی با ارز ترجیحی را نداشته است.
این کارشناس همچنین یادآوری می‌کند که با وجود افت شدید قیمت برنج در بازارهای جهانی طی یک سال اخیر، بازار ایران روندی کاملاً خلاف آن را طی کرده و شاهد رشد مداوم قیمت بوده است.

یک‌سوم برنج کشور باید وارد شود

همتی یادآور می‌شود که حدود یک‌سوم مصرف برنج کشور از محل واردات تأمین می‌شود و با توجه به نیاز بازار، توقف ارز ترجیحی اگر با نظارت دقیق جایگزین نشود، می‌تواند پیامدهای تورمی جدیدی به‌دنبال داشته باشد.