سامانه نیما متوقف شد؛ آینده ارز مسافرتی در ابهام

ارز مسافرتی، موضوعی پرچالش در دولت‌های مختلف، نخستین بار در تیرماه ۱۳۶۴ و با تصویب اختصاص ۳۰۰ دلار به مسافران خروجی توسط هیأت وزیران مطرح شد. در سال ۱۳۹۰، سهمیه ارز مسافرتی به ۱۰۰۰ دلار کاهش یافت و برای مسافران عراق و سوریه ۴۰۰ دلار در نظر گرفته شد. این سهمیه شامل همه مسافران جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی بود.

در سال ۱۳۹۶ تخصیص ارز مسافرتی حذف و سپس در سال ۱۳۹۷ به دلیل تحریم‌ها و ضرورت مدیریت منابع ارزی، با نرخ یارانه‌ای و سقف ۵۰۰ دلار در سال، مجدداً برقرار شد. این ارز در ابتدا در شعب بانک ملی در فرودگاه امام خمینی (ره) توزیع می‌شد، اما به دلیل سوءاستفاده‌های صورت‌گرفته، باجه ارزی به پس از گیت خروج منتقل شد.

ابهامات و پرسش‌های پیش رو

با جایگزینی بازار ارز تجاری به‌جای نیما و تعیین نرخ‌ها بر اساس عرضه و تقاضا، بانک مرکزی درباره وضعیت ارز مسافرتی توضیحاتی ارائه کرده است:

- آیا سامانه جداگانه‌ای برای ارز مسافرتی طراحی می‌شود؟ ارز مسافرتی با چه نرخی داده می‌شود؟

نرخ فروش ارز مسافرتی برابر با نرخ فروش اسکناس مندرج در سامانه معاملات الکترونیکی ارز بوده که در زمان فروش ارز مسافرتی به همراه کارمزدهای مترتبه از مسافر دریافت خواهد شد.

- قرار است ارز مسافرتی موقع خروج از کشور به مسافران پرداخت شود یا در داخل شعب ارزی بانک‌ها هم می‌توان آن را دریافت کرد؟

با توجه به تغییر نکردن فرآیند فروش ارز مسافرتی، همانند قبل، تحویل ارز به مسافر پس از گذر از گیت‌های خروج از کشور انجام خواهد شد.

- بانک‌های عامل اعطای ارز مسافرتی کدام بانک‌ها هستند؟

در حال حاضر فروش ارز مسافرتی در بانک‌های ملی ایران، سامان و ملت برقرار است. اما درخواست دریافت این ارز از بانک ملی، فقط از طریق اپلیکیشن بله انجام می‌شود و فروش حضوری ندارد.

- سهمیه ارز مسافرتی چه رقمی است؟

به هر شخص در یک سال ۵۰۰ یورو یا دلار بابت مسافرت به صورت هوایی پرداخت می شود و اسکناس بعد از گیت تحویل مسافر می شود. بابت مسافرت به صورت زمینی ارز مسافرتی تعلق نمی گیرد.

سرنوشت نرخ ارز مسافرتی پس از نیما

با رسمیت یافتن بازار ارز توافقی و پایان فعالیت نیما، نیازهای ارزی از طریق سامانه ارز خدماتی مرکز مبادله ارز و طلای ایران و با نرخ ارز بازار تجاری تأمین می‌شود. اما با نزدیک شدن به تعطیلات سال نو، هنوز مشخص نیست آیا نرخ مرکز مبادله ارز مبنای جدید خواهد بود یا خیر.

ارز خدماتی در ۶۳ سرفصل ارائه می‌شود. به کودکان زیر پنج سال و ایرانیان مقیم خارج از کشور ارز مسافرتی تعلق نمی‌گیرد. در صورت تعیین نرخ ارز بازار تجاری، هر دلار آمریکا در تالار اسکناس حدود ۶۸ هزار و ۴۶۸ تومان و هر یورو ۷۱ هزار و ۳۵۸ تومان است. این امر خرید ارز مسافرتی را نسبت به بازار غیررسمی همچنان مقرون‌به‌صرفه می‌کند.

علی سعیدی، مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران، اخیراً اعلام کرد که ۱.۱ میلیارد دلار برای ارز خدماتی در نظر گرفته شده است. این ارز با نرخ توافقی تأمین شده و در سامانه‌ای متفاوت از بازار ارز تجاری ارائه می‌شود.