سالمندان ایران در بحران فقر شدید؛ گزارش تکان‌دهنده وزارت رفاه
آمارهای جدید وزارت رفاه وضعیت نگران‌کننده‌ای از زندگی سالمندان ایرانی را نشان می‌دهند.
در جدیدترین گزارش وزارت رفاه با عنوان «چهره سالمندی در ایران: وضع موجود، چالش‌ها و سیاست‌ها»، وضعیت معیشتی و جمعیتی سالمندان کشور مورد بررسی قرار گرفته است. طبق این گزارش، بیش از ۶ میلیون و ۷۸۳ هزار نفر در ایران سالمند هستند (افراد بالای ۶۵ سال)، که از این تعداد، ۵ میلیون و ۳۲۱ هزار و ۸۰۵ خانوار در کشور زندگی می‌کنند.
این تعداد سالمند تقریباً ۸ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند و در حدود ۱۸ درصد از کل خانوارها در کشور، حداقل یک نفر سالمند وجود دارد. در میان این خانوارها، نزدیک به ۱ میلیون و ۶۵۰ هزار خانوار تنها یک سالمند دارند و در بین این خانوارهای تک‌نفره، بیشتر سالمندان در دهک‌های اول و دوم درآمدی زندگی می‌کنند.
استان‌های مختلف کشور از نظر نسبت جمعیت سالمند تفاوت‌های قابل توجهی دارند. در حالی که استان‌های گیلان، تهران و مازندران بیشترین نسبت سالمندان را دارند، استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خوزستان کمترین نسبت را به خود اختصاص داده‌اند.
فقر و بحران اقتصادی سالمندان:
یکی از مهم‌ترین بخش‌های این گزارش به وضعیت فقر سالمندان می‌پردازد. طبق داده‌های موجود، تقریباً ۳۱ درصد از سالمندان در خانوارهای تک‌نفره زندگی می‌کنند و ۱۵ درصد از این خانوارها در دهک‌های درآمدی پایین کشور قرار دارند. از سوی دیگر، ۱۶ درصد از سالمندان کشور به شدت زیر خط فقر قرار دارند که نشان‌دهنده وضعیت بحرانی معیشتی این قشر است. همچنین، نزدیک به یک سوم سالمندان ایران در شرایط فقر مطلق به سر می‌برند و بسیاری از آن‌ها نیازمند کمک‌های فوری هستند.
علاوه بر این، ۳۸ درصد از خانوارهای دارای سالمند زن سرپرست هستند که وضعیت اقتصادی آن‌ها نسبت به خانوارهای مرد سرپرست وخیم‌تر است. بیشترین تعداد خانوارهای زن سرپرست سالمند در دهک‌های اول و دوم درآمدی قرار دارند که وضعیت نامناسب اقتصادی آن‌ها را نشان می‌دهد.
کمبود پوشش بیمه‌ای:
کمبود پوشش بیمه‌ای یکی از چالش‌های اصلی در زندگی سالمندان ایرانی است. تنها تعداد کمی از خانوارها تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار دارند و این کمبود، به مشکلات مالی و بهداشتی بسیاری از سالمندان دامن می‌زند. طبق آمارهای موجود، تنها درصد کمی از خانوارهای سالمند تحت پوشش بیمه‌ای قرار دارند که این وضعیت نشان‌دهنده نیاز فوری به گسترش پوشش‌های بیمه‌ای برای این گروه آسیب‌پذیر است.
پیشنهادات وزارت رفاه:
در این گزارش، وزارت رفاه مجموعه‌ای از سیاست‌ها برای بهبود وضعیت سالمندان ارائه کرده است. در سطح بلندمدت، این وزارتخانه پیشنهاد داده که طرح بانک زمان توسعه یابد. این طرح به عنوان یک سیستم حمایتی و نیکوکاری عمل می‌کند که بر اساس آن، زمان افراد به‌عنوان یک منبع اعتباری برای خدمت‌رسانی به دیگران تبدیل می‌شود. همچنین، توسعه «پنجره واحد خدمات حمایتی» برای ارائه خدمات بهتر به سالمندان و گروه‌های هدف دیگر پیشنهاد شده است.
در سطح کوتاه‌مدت، وزارت رفاه به رفع فقر شدید سالمندان و تأمین حداقل نیازهای غذایی آنان اشاره کرده است. همچنین، گسترش پوشش بیمه سلامت همگانی برای اقشار آسیب‌پذیر و فاقد بیمه، یکی دیگر از پیشنهادات این وزارتخانه است که می‌تواند به‌طور مستقیم بر وضعیت اقتصادی سالمندان تأثیرگذار باشد.
این گزارش نشان می‌دهد که سالمندان کشور با چالش‌های جدی روبه‌رو هستند و نیاز به توجه ویژه و اقدامات فوری در جهت حمایت از این گروه اجتماعی ضروری به نظر می‌رسد.
