استیو ویتکاف کیست؟ معمار املاک لوکس و مذاکره‌کننده ترامپ با ایران
استیو ویتکاف، سرمایه‌دار نام‌آشنای دنیای املاک، حالا در مرکز معادلات پیچیده جهانی ایستاده؛ از بازسازی نمادهای معماری نیویورک تا میانجی‌گری در خاورمیانه و مذاکره با ایران. میلیاردری که با رفاقت با ترامپ از برج‌سازی به دیپلماسی غیررسمی قدم گذاشته، اکنون در آستانه مذاکراتی سرنوشت‌ساز قرار دارد.
استیو ویتکاف یک سرمایه‌گذار و توسعه‌دهنده میلیاردری در حوزه املاک و مستغلات است که بیش از سه دهه تجربه در معاملات شاخص ملکی دارد.
او که در برانکس نیویورک متولد شده، ابتدا به‌عنوان وکیل متخصص در حوزه املاک آموزش دید و کار خود را آغاز کرد، اما بعدها وارد حوزه توسعه املاک شد.
در سال ۱۹۸۵، ویتکاف با تأسیس شرکت Stellar Management اولین قدم‌های جدی خود را برداشت و با خرید و بازسازی مجموعه‌ای از آپارتمان‌های نیویورک تجربه اندوخت.
تا سال ۱۹۹۷، او تصمیم گرفت مسیر مستقل خود را در پیش بگیرد و شرکت Witkoff Group را پایه‌گذاری کرد؛ شرکتی که امروز به یکی از نام‌های بزرگ در بازار املاک با دفاتری در نیویورک، لس‌آنجلس و میامی تبدیل شده است.
تحت مدیریت او، گروه ویتکاف بیش از ۷۰ ملک را در آمریکا و خارج از کشور تأمین مالی، بازسازی یا احداث کرده و او را به جمع میلیاردرهای جهانی وارد کرده است.
پروژه‌های مهم استیو ویتکاف در حوزه املاک
ویتکاف با خریدهای جسورانه و پروژه‌های بلندپروازانه در بازارهای کلیدی به شهرت رسید. برخی از مهم‌ترین پروژه‌های او عبارت‌اند از:
ساختمان وولوُرث (نیویورک):
در سال ۱۹۹۸، ویتکاف به همراه شریکش این ساختمان نمادین منهتن را با حدود ۱۳۸ میلیون دلار خرید. او نمای تاریخی و لابی این بنا را بازسازی کرد، طبقات بالایی را به واحدهای لوکس مسکونی تبدیل کرد و طبقات پایینی را به دفاتر اداری اجاره داد. این پروژه، مهارت او در احیای بناهای کلاسیک را نشان داد.
هتل پارک لِین (نیویورک):
در سال ۲۰۱۳، گروهی به رهبری ویتکاف این هتل ۴۶ طبقه مشرف به سنترال پارک را با قیمت ۶۵۴ میلیون دلار خریدند. در ابتدا قرار بود بیشتر اتاق‌های هتل به آپارتمان‌های لوکس تبدیل شود، اما با تغییر شرایط بازار این طرح متوقف شد.
خیابان ۱۱۱ موری (نیویورک):
ویتکاف یکی از توسعه‌دهندگان این برج فوق‌لوکس در منطقه تریبکا بود که در سال ۲۰۱۸ افتتاح شد. این پروژه، نمونه‌ای از تمرکز او بر ساخت از صفر و تعریف دوباره خط افق شهری از طریق برج‌های مسکونی بود. موفقیت ۱۱۱ موری جایگاه او را در میان توسعه‌دهندگان برتر تثبیت کرد.
وان های‌لاین (نیویورک):
در سال‌های اخیر، شرکت ویتکاف با مدیریت مشترک پسرش، الکس، پروژه متوقف‌شده وان های‌لاین را نجات داد و تکمیل کرد. این پروژه شامل دو برج مسکونی با طراحی معماری جسورانه در منطقه چلسی غربی است. ورود ویتکاف به این پروژه که توسط توسعه‌دهندگان دیگری آغاز شده بود، نشان‌دهنده تحمل ریسک بالا و رویکرد فرصت‌طلبانه او در معاملات ملکی است.
گسترش سبد املاک در سطح ملی
فراتر از نیویورک، استیو ویتکاف دامنه فعالیت خود را به سایر شهرهای بزرگ آمریکا گسترش داد. او در اواخر دهه ۱۹۹۰ اقدام به خرید املاکی در شیکاگو، دالاس و فیلادلفیا کرد.
در سال ۲۰۱۷، او با خرید پروژه نیمه‌تمام «فونتن‌بلو» در لاس‌وگاس به قیمت ۶۰۰ میلیون دلار خبرساز شد؛ پروژه‌ای که قرار بود با نام «درو» (به یاد پسر درگذشته‌اش) بازسازی و برندسازی شود، اما به‌دلیل پاندمی سال ۲۰۲۰ متوقف ماند.
این اقدامات گسترده، بلندپروازی و دسترسی جغرافیایی وسیع او را به‌خوبی نشان می‌دهد.
از طریق این پروژه‌ها و معاملات دیگر، امپراتوری ویتکاف به‌طور چشمگیری گسترش یافت. تا سال ۲۰۲۵، مجله فوربز ثروت خالص او را بین ۱ تا ۲ میلیارد دلار برآورد کرد که نشان‌دهنده موفقیت تجمیعی سرمایه‌گذاری‌های او در حوزه املاک است.
علاوه بر فعالیت‌های اقتصادی، ویتکاف در حوزه رهبری صنفی و امور خیریه نیز فعال بوده است؛ از جمله عضویت در کمیته اجرایی انجمن املاک نیویورک و عضویت در هیئت‌مدیره «مرکز جان اف. کندی برای هنرهای نمایشی» که در سال ۲۰۱۹ با حکم کاخ سفید به آن منصوب شد.
ائتلاف با دونالد ترامپ و فعالیت سیاسی
دوستی دیرینه استیو ویتکاف با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، جایگاه او را از دنیای کسب‌وکار به دنیای سیاست ارتقا داد. هر دو از دنیای املاک نیویورک برخاستند و روابط نزدیکی داشتند؛ سناتور لیندزی گراهام زمانی آن‌ها را «رفقای قدیمی در گلف» توصیف کرد.
در اواخر سال ۲۰۲۴، ویتکاف هنگام بازی گلف در فلوریدا همراه ترامپ بود که سوءقصدی علیه رئیس‌جمهور منتخب وقت صورت گرفت - اتفاقی که نزدیکی او به حلقه درونی ترامپ را برجسته کرد.
ویتکاف از حامیان علنی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ بود و کمک‌های مالی زیادی به جمهوری‌خواهان کرد. او حتی در گردهمایی ملی حزب جمهوری‌خواه سخنرانی کرد و ترامپ را «دوستی صمیمی و واقعی» خواند و رهبری او را ستود.
نخستین مشارکت جدی ویتکاف در سیاست به دور نخست ریاست‌جمهوری ترامپ بازمی‌گردد. در سال ۲۰۲۰، ترامپ او را به عضویت یکی از گروه‌های صنعتی «احیای اقتصاد بزرگ آمریکا» منصوب کرد؛ هیئتی مشورتی از رهبران کسب‌وکار برای بازگرداندن اقتصاد آسیب‌دیده از کرونا، که ویتکاف نماینده بخش املاک در آن بود.
همچنین در سال ۲۰۱۹، او با حکم ریاست‌جمهوری به هیئت‌امنای مرکز کندی منصوب شد. این نقش‌ها هرچند بیشتر پشت‌پرده بودند، اما نشانه‌ای از نفوذ فزاینده او در حلقه ترامپ محسوب می‌شدند.
در کمپین ۲۰۲۴، نقش او گسترده‌تر شد: ویتکاف به‌عنوان یکی از رؤسای مشترک کمیته مراسم تحلیف ترامپ انتخاب شد و وظیفه برنامه‌ریزی برای آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری احتمالی را بر عهده گرفت. در این مراسم، خود و یکی از پسرانش نیز روی صحنه رفتند و حضور خانوادگی‌شان در کمپین را به رخ کشیدند.
نماینده ویژه در دولت ترامپ
پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴، او در پاسخ به وفاداری و مشاوره‌های ویتکاف، یک سمت دیپلماتیک بلندپایه به او سپرد. در نوامبر ۲۰۲۴، ترامپِ منتخب اعلام کرد که استیو سی. ویتکاف را به‌عنوان «نماینده ویژه ایالات متحده در امور خاورمیانه» منصوب خواهد کرد و او را «رهبری مورد احترام» و «صدایی پایدار برای صلح» توصیف کرد.
این سمت که مشخصاً برای دولت جدید ترامپ ایجاد شد، مسئولیتی کلیدی به ویتکاف سپرد: ورود به برخی از پیچیده‌ترین درگیری‌ها و مذاکرات جهانی به نمایندگی از کاخ سفید.
انتخابی غیرمتعارف
انتصاب ویتکاف بسیاری را شگفت‌زده کرد؛ چرا که او هیچ‌گونه سابقه دیپلماتیک یا حکومتی نداشت. این انتصاب به قدری عجیب بود که حتی یک دیپلمات ارشد اسرائیلی گفته بود: «ویتکاف دیپلمات نیست ... او یک تاجر است که می‌خواهد سریع به توافق برسد و با رویکردی غیرمعمول پیش می‌تازد.»
اما ترامپ به غرایز معاملاتی و وفاداری شخصی او اعتماد داشت. پیش از آغاز رسمی ریاست‌جمهوری ترامپ در ژانویه ۲۰۲۵، ویتکاف نقش کلیدی در توافق آتش‌بس و آزادی گروگان‌ها میان اسرائیل و حماس ایفا کرده بود.
در اوایل ژانویه، دیداری بین ویتکاف و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، موجب پیشرفت توافقی شد که به درگیری‌ها میان اسرائیل و حماس پایان داد و شامل آزادی گروگان‌های اسرائیلی بود. تیم ترامپ از «مداخله قاطع» ویتکاف و پیامی شفاف به نتانیاهو مبنی بر اینکه ترامپ خواهان توافق است، به‌عنوان عامل مهم دستیابی به این آتش‌بس یاد کرد.
با شروع به کار دولت جدید، ویتکاف رسما به‌عنوان نماینده ویژه آمریکا در خاورمیانه به چندین مأموریت اعزام شد. او میان پایتخت‌ها سفر می‌کرد تا پس‌لرزه‌های جنگ اسرائیل و حماس را مدیریت کرده و ایده بلندپروازانه ترامپ برای بازسازی منطقه را پیگیری کند. در یکی از این سفرها، او حتی به غزه رفت و از طرح جنجالی ترامپ برای تبدیل این منطقه به «ریویرای خاورمیانه» حمایت کرد؛ طرحی که به دلیل نادیده‌گرفتن حاکمیت فلسطینی‌ها و نقض حقوق بنیادی فلسطینی‌ها و ساکنین غزه به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفت.
ویتکاف همچنین وارد مذاکرات صلح گسترده‌تر منطقه‌ای شد و از ارتباطات تجاری خود در خاورمیانه برای پیشبرد گفت‌وگوها میان اسرائیل و بازیگران دیگر استفاده کرد.
تا پایان ژانویه ۲۰۲۵، تلاش‌های او منجر به آتش‌بس شکننده‌ای شد که آزادی باقی‌مانده گروگان‌های اسرائیلی را با آزادی زندانیان فلسطینی مبادله کرد. توافقی که البته امروز به دلیل حملات مجدد اسرائیل به غزه مشخص نیست چه سرنوشتی پیدا کند.
ویتکاف با اشاره به مرگ پسرش بر اثر اوردوز مواد مخدر، گفته بود که این تجربه به او کمک کرده تا رنج خانواده‌ها در دو سوی منازعه را درک کند.
ورود به دیپلماسی روسیه و اوکراین
نقش ویتکاف تنها به خاورمیانه محدود نماند. ترامپ از او به‌عنوان نماینده ویژه در جنگ روسیه و اوکراین نیز بهره گرفت. اوایل ۲۰۲۵، ویتکاف به مسکو سفر کرد و در تلاش برای میانجی‌گری صلح، دست‌کم دو بار با ولادیمیر پوتین دیدار داشت - حتی خودش این رابطه را «دوستی شخصی» توصیف کرد.
این اقدام بی‌سابقه بود: یک چهره کاملاً خصوصی و تجاری، عملاً بالاتر از وزیر امور خارجه در این پرونده حساس ایفای نقش می‌کرد. توانایی او برای ارتباط مستقیم با ترامپ و رویکرد معاملاتی‌اش، او را به مذاکره‌کننده ویژه ترامپ در دیپلماسی غیررسمی تبدیل کرد.
گزارش‌ها حاکی از آن‌اند که گفت‌وگوهای ویتکاف با پوتین ساعاتی به‌طول انجامیده و محور آن شرایط آتش‌بس در اوکراین بوده است.
هرچند جزئیات این مذاکرات محرمانه باقی مانده‌اند، اما مشارکت ویتکاف در آن باعث ایجاد بحث‌هایی در محافل دیپلماتیک شد - برخی او را برای جسارتش در مواجهه با دشمنان تحسین کردند، و برخی دیگر از کنار زدن دیپلمات‌های رسمی و تردید در توانایی یک سازنده املاک برای هدایت چنین مذاکراتی انتقاد کردند.
موضع‌گیری در قبال ایران و ابتکارات جاری
در چارچوب مأموریتش در خاورمیانه، ویتکاف به چهره‌ای کلیدی در سیاست دولت ترامپ نسبت به ایران تبدیل شده است.
در مارس ۲۰۲۵، مقامات ایرانی تأیید کردند که آماده آغاز مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا هستند، و ویتکاف به‌عنوان رئیس هیئت آمریکایی در گفت‌وگوهایی که در عمان برگزار می‌شود، معرفی شد. این نخستین گفت‌وگو میان تهران و واشینگتن در دوره جدید ریاست‌جمهوری ترامپ بود.
ویتکاف در اظهارات علنی خود بر تمایل به حل مسائل از طریق دیپلماسی تأکید کرده و گفته:
«نیازی نیست همه چیز را با راه‌حل نظامی حل کنیم ... ما از ایران می‌خواهیم بنشینند و ببینیم آیا می‌توانیم از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی، به نقطه مشترک برسیم یا نه.»
او همچنین فاش کرد که ترامپ یک نامه شخصی به ایران ارسال کرده تا از بروز جنگ جلوگیری کند.
در عین حال، ویتکاف هشدارهای سخت‌گیرانه ترامپ را نیز تکرار کرده و گفته: «اگر ایران حاضر به مذاکره جدی نباشد، جایگزین آن، گزینه مطلوبی نخواهد بود.»
این موضع دوگانه - تلاش برای توافق در کنار حفظ فشار - به ویژگی اصلی رویکرد او در برابر ایران تبدیل شده است.
در یکی از موارد، وزیر خارجه ایران در توییتر (X) پیامی منتشر کرد و از پایبندی ایران به برجام دفاع کرد و تهدیدهای آمریکا را رد کرد. ویتکاف در پاسخ تنها نوشت: «عالی» - و سپس پست خود را حذف کرد. این تعامل کوتاه اما معنادار، نخستین ارتباط علنی میان تیم ترامپ و مقامات ایرانی در شبکه‌های اجتماعی بود.
ویتکاف بعداً در مصاحبه‌ای تلویزیونی بار دیگر تأکید کرد که آمریکا به‌دنبال راه‌حل مذاکره‌شده است و گفت: «اگر بتوانیم به تفاهم برسیم، آماده‌ایم که آن را محقق کنیم.»
نفوذ و فعالیت‌های کنونی
امروز استیو ویتکاف در نقطه تلاقی کم‌نظیری میان تجارت، سیاست و دیپلماسی ایستاده است.
از یک سو، او همچنان در عرصه املاک فعال است - پروژه‌هایی مانند بازسازی مجموعه Shore Club در میامی و تکمیل پروژه One High Line در نیویورک را پیش می‌برد و مدیریت سبد متنوعی از هتل‌ها، دفاتر و املاک مسکونی را در سراسر کشور بر عهده دارد - از سوی دیگر، او به یکی از بازیگران کلیدی در سیاست خارجی آمریکا در دولت ترامپ تبدیل شده است.
به‌عنوان نماینده ویژه آمریکا در خاورمیانه، ویتکاف مأموریت دارد که سیاست خارجی ترامپ در منطقه را پیش ببرد - از مذاکرات صلح (هرچند غیررسمی و ساختارشکنانه)، تا هماهنگی با متحدانی چون اسرائیل و عربستان، و مدیریت بحران‌ها.
نقش ویتکاف تنها به عنوان نماینده رسمی خلاصه نمی‌شود. او مشاور نزدیک و معتمد شخصی ترامپ نیز هست. شبکه گسترده ارتباطات تجاری‌اش - از سرمایه‌گذاران آمریکایی گرفته تا صندوق‌های ثروت حاکمیتی در خلیج فارس - به تقویت نفوذ دیپلماتیک او کمک کرده است.
در داخل آمریکا نیز، به‌عنوان یک میلیاردر و متحد دیرینه ترامپ، در حلقه تصمیم‌سازی بسیار تأثیرگذار است، موضوعی که رسانه‌ها آن را کم‌سابقه توصیف کرده‌اند.
انتصاب ویتکاف و سایر مشاوران میلیاردر به پست‌های کلیدی، تمایل ترامپ به واگذاری دیپلماسی به شرکای تجاری معتمدش را به‌خوبی نشان می‌دهد.
با وجود نداشتن سابقه رسمی دیپلماتیک، استیو ویتکاف تا اینجا توانسته از غرایز معاملاتی‌اش برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی استفاده کند. این نگاه عملی‌گرایانه، برای برخی آمریکایی‌ها تحسین‌برانگیز است، اما نگرانی‌های بسیاری را در خصوص عبور از عرف دیپلماتیک و تصمیمات احتمالی نادرست به وجود آورده است.
در ادامه، ویتکاف احتمالاً همچنان در دو جبهه فعال خواهد بود: از یک سو پیشبرد ابتکارات دیپلماتیک پرمخاطره برای دولت ترامپ، و از سوی دیگر حفظ جایگاه خود به‌عنوان یکی از چهره‌های بزرگ دنیای املاک.
بنا بر اخبار منتشره، احتمالا استیو ویتکاف روز شنبه در مسقط خواهد بود تا مذاکرات آمریکا و ایران را در هیات آمریکایی مدیریت کند. مذاکراتی که از طرف ایران، عباس عراقچی در آن حضور دارد و به نوعی روز شنبه،استیو ویتکاف با عباس عراقچی به صورت غیرمستقیم وارد مذاکره خواهد شد.
