آیا امارات و آذربایجان ابر های ایران را می‌دزدند؟/ واقعیت یا شایعه؟
بارش‌های کم ایران در سال‌های اخیر، سوالات و شایعات فراوانی در فضای مجازی به وجود آورده است. آیا همسایه‌ها با بارورسازی ابرها سهم بارش ایران را می‌گیرند؟ کارشناسان مستقل هواشناسی این ادعاها را رد می‌کنند و بر نقش اصلی تغییر اقلیم و مدیریت نامناسب منابع آب تاکید دارند.
ایران وارد پنجمین سال پیاپی خشکسالی شده و بحران کم‌آبی به شدت تشدید شده است. با وجود این، بحث‌های غیرعلمی درباره «ابردزدی» توسط کشورهای همسایه به ویژه امارات و آذربایجان در فضای مجازی داغ شده است. کارشناسان هواشناسی در گفتگو با ما تاکید دارند این ادعاها بیشتر جنبه رسانه‌ای دارد و هیچ پشتوانه علمی محکمی ندارد.
یکی از کارشناسان مستقل هواشناسی می‌گوید: «ماجرای ابردزدی بیشتر یک فضاسازی رسانه‌ای است تا یک واقعیت علمی. ایران کشوری خشک است که در چند دهه اخیر با سوء مدیریت منابع آبی و بحران تغییر اقلیم، وارد دوره‌های مکرر خشکسالی شده است.»
محمدرضا جاویدی، ضمن اشاره به فعالیت بارورسازی ابرها توسط امارات، آن را محدود به مقاصد داخلی و وسعتی بسیار کوچک توصیف می‌کند: «حتی اگر امارات بارورسازی ابرها را انجام دهد (که انجام می‌دهد) این کار در مقیاسی محدود و برای رفع نیازهای داخلی خود و در وسعت بسیار محدود انجام می‌شود.»
جاویدی درباره تاثیر بارورسازی امارات بر بارش ایران توضیح می‌دهد: «سیستم‌های بارشی که ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند معمولاً از مسیرهایی مانند عراق، ترکیه، عربستان و دریای عرب وارد کشور می‌شوند و حتی جریان‌های شرقی از اقیانوس هند و مانسون اثرگذار هستند. امارات در مسیر این سامانه‌ها نیست و نمی‌تواند مانع بارش ایران شود.»
در حالی که ادعاهایی درباره انحراف ابرهای مدیترانه‌ای به سمت آذربایجان و دخالت کشورهای خارجی مطرح می‌شود، یک کارشناس دیگر هواشناسی این فرضیات را صرفاً در فضای مجازی و غیرکارشناسی می‌داند و می‌گوید: این مباحث در محافل علمی جایگاهی ندارد.
نیما فرید مجتهد با اشاره به پروژه هارپ و مطالعات تغییر اقلیم بیان می‌کند: «این پروژه‌ها پنهان نیستند و تحقیقات گسترده‌ای در جهان انجام می‌شود، اما آمریکا و دیگر کشورهای بزرگ خود شدیداً با بحران خشکسالی روبرو هستند و اگر چنین فناوری‌هایی به این شکل موثر بود، ابتدا خودشان مشکلات‌شان را حل می‌کردند.»
او ادامه می‌دهد: «بارورسازی ابرها که فناوری شناخته شده‌ای است، طی دو دهه اخیر در کشورهای مختلف انجام شده اما تنها در محدوده‌های کوچک و با حداکثر ۱۰ درصد افزایش بارش همراه بوده است. بنابراین تغییر مسیر یا دزدیدن ابرها به صورت علمی ممکن نیست.»
مجتهد به تجربه تاریخی ایران اشاره می‌کند: «شواهد تاریخی مانند بادگیرها و قنات‌ها نشان می‌دهد ایران همواره کشوری خشک بوده است. هشدارهای زیادی درباره تغییر اقلیم وجود داشت که امروز تبدیل به واقعیت شده است.»
او همچنین به پیش‌بینی‌های جهانی درباره تغییرات اقلیمی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد حتی برخی کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس ممکن است در آینده شرایط زیستی بسیار سختی را تجربه کنند.
با وجود انجام بارورسازی محدود در امارات برای مصارف کشاورزی و آب آشامیدنی، کارشناسان تاکید دارند این اقدامات نه تنها تاثیری بر بارش ایران ندارد، بلکه به دلیل هزینه بالا و محدودیت‌های فنی، در مقیاس وسیع انجام‌پذیر نیست.
در نهایت، عطش مردم برای یافتن دلایل کم‌آبی قابل درک است، اما واقعیت‌های علمی نشان می‌دهد که تغییر اقلیم، کاهش منابع زیرزمینی و مدیریت ناکارآمد آب عوامل اصلی بحران فعلی در ایران هستند.
