مداخلات آمریکا در جهان | عملیات «بیلیگر» و حضور مستقیم نیروها در چین پس از جنگ جهانی دوم
پس از پایان جنگ جهانی دوم، ایالات متحده بهعنوان یک ابرقدرت نوظهور، به بهانه مقابله با کمونیسم، مستقیماً وارد تحولات داخلی چین شد. عملیاتی به نام «بیلیگر» و اعزام دهها هزار نیروی نظامی آمریکا، نقش کلیدی در شکلگیری جنگ داخلی و نفوذ واشنگتن در آسیا ایفا کرد.
پس از سال 1945 و پایان جنگ جهانی دوم، آمریکا بهعنوان قدرت برتر جهانی ظهور کرد و سیاست خارجی خود را حول گسترش نفوذ و مقابله با تهدید کمونیسم طراحی نمود. خبرگزاری تسنیم در سلسله گزارشهای خود قصد دارد مداخلات نظامی و مخفی آمریکا در کشورهای مختلف جهان را بررسی کند؛ اقداماتی که شامل کودتاها، عملیاتهای سری سیا، حمایت از رژیمهای دیکتاتوری و جنگهای نیابتی بوده و اثرات گستردهای بر سیاست، اقتصاد و حقوق بشر کشورها بر جای گذاشته است.
این گزارش نخستین بخش از بررسی مداخلات آمریکا در چین بین 1945 تا 1960 را ارائه میدهد، دورهای که با جنگ داخلی، جنگ کره و تنشهای منطقهای همراه بود.
زمینه تاریخی چین پیش از 1945
چین پیش از 1945 سالها درگیر جنگ و آشوب بود. از 1937 تا 1945، این کشور در جنگ با ژاپن میلیونها کشته داد و ویرانی گسترده را تجربه کرد. در این دوران، حزب کومینتانگ به رهبری چیانگ کایشک بر دولت مرکزی کنترل داشت اما با فساد، ناکارآمدی و سرکوب مخالفان شناخته میشد.
در مقابل، حزب کمونیست چین به رهبری مائو تسهتونگ، در مناطق روستایی قدرت گرفته بود و با وعده اصلاحات ارضی و عدالت اجتماعی، حمایت دهقانان و فقرا را جلب کرده بود. هرچند این دو گروه در مقابله با ژاپن همکاریهایی داشتند، اختلافات عمیق آنها همواره وجود داشت.
آغاز جنگ داخلی و مداخله مستقیم آمریکا
با پایان جنگ جهانی دوم و تسلیم ژاپن در 1945، جنگ داخلی چین آغاز شد. کومینتانگ که دولت رسمی چین را در اختیار داشت، از حمایت شهرها و نخبگان برخوردار بود، اما در مناطق روستایی ضعیف عمل میکرد. در مقابل، کمونیستها با تکیه بر حمایت دهقانان و استراتژیهای چریکی، بهتدریج قدرت بیشتری کسب کردند.
در این دوران، آمریکا به دنبال حفظ نفوذ در آسیا و جلوگیری از تسلط کمونیستها بر چین بود. واشنگتن تصمیم گرفت از کومینتانگ و چیانگ کایشک حمایت کند، زیرا او متحدی قابلکنترل به شمار میرفت. حمایت آمریکا شامل پول، سلاح، آموزش نظامی و حضور مستقیم نیروهای آمریکایی بود.
عملیات «بیلیگر» و حمایت مالی
پس از 1945، آمریکا عملیاتی به نام «بیلیگر» را آغاز کرد و حدود 50,000 تفنگدار دریایی خود را به چین اعزام نمود تا کنترل بنادر، راهآهن و معادن زغالسنگ را در دست گیرد. هدف اعلامشده، خلع سلاح ژاپنیها بود، اما هدف واقعی جلوگیری از پیشروی ارتش خلق چین بود.
رئیسجمهور آمریکا هری ترومن اعلام کرده بود که اگر ژاپنیها خلع سلاح نمیشدند، «کمونیستها کل چین را میگرفتند». در این چارچوب، آمریکا حتی از باقیمانده نیروهای ژاپنی برای کمک به کومینتانگ استفاده نمود.
بین سالهای 1945 تا 1949، آمریکا حدود 43.4 میلیارد دلار به کومینتانگ کمک کرد؛ این کمک شامل 2 میلیارد دلار پول نقد، 1 میلیارد دلار تجهیزات نظامی و جابجایی 400 تا 500 هزار سرباز کومینتانگ با کشتی و هواپیما بود. تفنگداران آمریکایی گاهی مستقیماً وارد درگیریها میشدند، به روستاهای تحت کنترل کمونیستها حمله میکردند و حتی افسران کمونیست را دستگیر میکردند.
پیامدهای مداخله آمریکا
این دخالتها نه تنها موجب افزایش طولانی جنگ داخلی و کشته شدن میلیونها نفر شد، بلکه آثار اقتصادی و سیاسی عمیقی بر چین بر جای گذاشت. حمایت آمریکا از کومینتانگ، ضمن شکلدهی به جغرافیای قدرت در آسیا، زمینهای برای تنشهای طولانیمدت بین چین و آمریکا شد که تا امروز نیز ادامه دارد.