لاوروف قاتل برجام است
فر سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به تهران، بار دیگر موضوع روابط پیچیده ایران و روسیه را در کانون توجه قرار داد. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس سابق کمیسیون امنیت ملی مجلس، در تحلیل این سفر و گفت‌وگوهای احتمالی میان دو کشور، به اولویت‌های سیاست خارجی روسیه و نقش ایران در معادلات منطقه‌ای اشاره کرد.
فلاحت‌پیشه با تاکید بر اینکه سیاست خارجی روسیه بر پایه اولویت‌دادن به مناطق تحت عنوان «خارج نزدیک» استوار است، توضیح داد: «مناطق خارج نزدیک، شامل بخش‌هایی از خاک شوروی سابق است که روس‌ها پس از فروپاشی شوروی، آن‌ها را حریم امنیتی و اقتصادی خود می‌دانند. کریمه و بخش‌هایی از اوکراین که اکنون تحت کنترل روسیه است، نمونه‌هایی از این مناطق هستند.»
وی افزود: «روسیه همواره مناسبات خود با دیگر کشورها را در اولویت دوم قرار می‌دهد و اولویت اصلی‌اش حفظ و گسترش نفوذ در مناطق خارج نزدیک است. حتی در مورد مولداوی نیز روسیه با توجه به جمعیت روس‌تبار این منطقه، گام‌هایی برای افزایش نفوذ خود برداشته است.»
جنگ اوکراین و تحریک ملی‌گرایی
فلاحت‌پیشه در ادامه به بحران اوکراین اشاره کرد و گفت: «داغ‌ترین مرز روسیه در حال حاضر اوکراین است. پوتین با استفاده از جنگ اوکراین، ملی‌گرایی را در روسیه تحریک کرده و از این طریق توانسته موقعیت خود را تثبیت کند. این در حالی است که پیش از این، اعتراضات داخلی علیه پوتین افزایش یافته بود و بسیاری معتقد بودند دوران او باید به پایان برسد.»
روسیه و ایران؛ رابطه‌ای راهبردی یا تاکتیکی؟
این کارشناس مسائل بین‌الملل با طرح این پرسش که آیا روابط ایران و روسیه می‌تواند راهبردی باشد، اظهار کرد: «متأسفانه بخشی از دیپلماسی ایران دچار اشتباه استراتژیک شده و این واقعیت را درک نکرده که هیچ رابطه‌ای برای روسیه راهبردی نیست. حتی مذاکرات پوتین و ترامپ نیز ناتمام ماند و روسیه از این فرصت برای تثبیت مواضع خود استفاده کرد.»
فلاحت‌پیشه به نقش روسیه در شکست برجام اشاره کرد و گفت: «در اسفند ۱۴۰۰، زمانی که ایران و ۱+۵ در آستانه احیای برجام بودند، لاوروف نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر خارجه وقت آمریکا نوشت و خواستار تضمین‌هایی شد که تحریم‌های مربوط به جنگ اوکراین، مناسبات اقتصادی و نظامی روسیه با ایران را تحت تأثیر قرار ندهد. این نامه عملاً باعث شکست برجام شد و من لاوروف را قاتل برجام می‌دانم.»
لاوروف و پیام احتمالی به ایران
وی در پاسخ به این سوال که آیا لاوروف حامل پیامی از سوی آمریکا بوده است، گفت: «اطلاع دقیقی در این زمینه نداریم، اما به نظر می‌رسد لاوروف تلاش کرده تا نزدیکی خطوط قرمز آمریکا و روسیه در قبال ایران را نشان دهد. روسیه از ایران به عنوان یک برگ برنده در برابر آمریکا استفاده می‌کند، به ویژه اینکه ترامپ به دنبال آرامش در خاورمیانه و انعقاد قراردادهای بزرگ اقتصادی با کشورهایی مانند عربستان است.»
نقش روسیه در افغانستان و سوریه
فلاحت‌پیشه در مورد اهداف روسیه در افغانستان و سوریه نیز گفت: «مهم‌ترین برنامه روسیه در حال حاضر جنگ اوکراین است. طرح حوزه‌های ژئوپلیتیک از افغانستان تا سوریه و ایران، بیشتر یک بلوف سیاسی است که لاوروف برای گرفتن امتیازات بیشتر از آمریکا انجام می‌دهد. روسیه تمام توان خود را بر جنگ اوکراین متمرکز کرده و سایر بحران‌ها برایش در اولویت دوم قرار دارد.»
سیاست خارجی مستقل؛ ضرورت ایران
وی در پایان تاکید کرد: «سیاست خارجی ایران باید مستقل باشد و نباید اجازه دهد روسیه از ایران به عنوان برگ برنده استفاده کند. دوران جنگ اوکراین نشان داد که روسیه در موضع ضعف به دنبال حمایت ایران بود و اکنون نیز نباید اشتباهات گذشته تکرار شود.»
