تحولی بزرگ در قوانین بازنشستگی: سن و سابقه خدمت تغییر کرد!

طبق آیین‌نامه جدید که به تازگی ابلاغ شد، افراد باید یا به سن ۶۲ سالگی برسند یا ۳۵ سال سابقه کار داشته باشند. در حالی که این تغییرات برای بسیاری از کارمندان شاغل بزرگترین چالش به شمار می‌آید، بیش از نیمی از مشاغل سخت و زیان‌آور هنوز وضعیت بلاتکلیفی دارند و در این حوزه هنوز تصمیمات قاطعی اتخاذ نشده است. طبق اظهارات یک کارشناس بازار کار، این گروه در دو حوزه وزارت کار با مشکلاتی برای دریافت سنوات ارفاقی و مستمری بازنشستگی مواجه شده‌اند.

دلایل و اهداف افزایش سن بازنشستگی

در واقع، سن متوسط بازنشستگی در ایران اکنون ۵۱ سال گزارش شده است، در حالی که سن امید به زندگی ایرانیان به طور چشمگیری از ۴۶ سال در سال ۱۳۳۰ به ۷۶ سال در حال حاضر افزایش یافته است. با این حال، متوسط سن بازنشستگی از ۵۷ سال به ۵۱ سال تنزل یافته که این کاهش در کنار مشکلات مالی صندق‌های بازنشستگی و روند ورشکستگی آنها، موجب ایجاد نیاز به تغییر سن بازنشستگی شده است.

ضوابط جدید بازنشستگی

مطابق با این آیین‌نامه، موقعیت افرادی که قصد بازنشستگی دارند به این صورت تعیین می‌شود:

• سابقه کار ۲۸ سال یا بیشتر: بدون نیاز به سنوات اجباری اضافی
• سابقه کار ۲۵ تا ۲۸ سال: دو ماه به ازای هر سال تا ۳۰ سال
• سابقه کار ۲۰ تا ۲۵ سال: سه ماه به ازای هر سال تا ۳۰ سال
• سابقه کار ۱۵ تا ۲۰ سال: چهار ماه به ازای هر سال تا ۳۰ سال
• سابقه کار کمتر از ۱۵ سال: مشمول ۳۵ سال خدمت بازنشسته خواهند شد

ابهامات و چالش‌های قوانین تازه

حمید حاج اسماعیلی، کارشناس بازار کار، از نبودِ شفافیت در اجرای این آیین‌نامه جدید انتقاد کرده است. وی اشاره نموده که شرایط اقتصادی و مشکلات صندوق‌های بازنشستگی، ضرورت بازنگری در این قوانین را ایجاب کرده است. به علاوه، کارگران مشاغل سخت و زیان‌آور هنوز در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارند.

استثنائات قانون جدید

افرادی که دارای ۳۵ سال سابقه کار هستند، نیازی به رسیدن به سن ۶۲ سالگی برای بازنشستگی نخواهند داشت و تنها تحقق یکی از دو شرط سن یا سابقه کار کافی است. با این حال، مشاغل سخت و زیان‌آور همچنان مستثنی از تغییرات جاری در بازنشستگی هستند.

وضعیت مشاغل سخت و زیان‌آور

مشاغل سخت و زیان‌آور به دو گروه تقسیم می‌شوند:

• گروه الف: مشاغلی که ذاتاً سخت و زیان‌آور نیستند ولی به دلیل شرایط کاری باید موارد سنوات ارفاقی را شامل شوند.
• گروه ب: مشاغلی که به وضوح سخت و زیان‌آور هستند، مانند شغل خبرنگاری و کارکنان مشغول به کار با مواد رادیواکتیو و مشاغلی با ریسک بالا.

چالش‌های موجود در مشاغل سخت و زیان‌آور

حاج اسماعیلی خاطرنشان کرده که افراد شاغل در این مشاغل با چالش‌های بسیاری مواجه شده‌اند، از جمله مشکلات در تعیین عنوان شغلی، میزان سنوات ارفاقی و هماهنگی میان تأمین اجتماعی و وزارت کار. او به امید آن است که آیین‌نامه جدید به گونه‌ای تدوین شود که تمامی مشاغل سخت و زیان‌آور به طور کامل تحت پوشش قرار گیرند.