بمب خبری در صنعت خودرو/ بابک زنجانی در یک قدمی مالکیت سایپا؟

 اخبار غیررسمی اما با قوت در میان فعالان اقتصادی دست به دست می‌شود که شرکت خودروسازی سایپا، یکی از دو قطب اصلی تولید خودرو در ایران، در شرف انتقال مالکیت به هلدینگ دات‌وان، که منتسب به بابک زنجانی است، قرار دارد.

این معامله احتمالی، که گفته می‌شود با تایید سازمان بورس و به ارزش تقریبی یک میلیارد دلار صورت خواهد گرفت، می‌تواند به عنوان مهم‌ترین رویداد در صنعت خودروسازی ایران طی سال‌های اخیر به ثبت برسد.

پیش از این، برخی رسانه‌ها از تمایل گروه‌هایی نظیر کرمان موتور و گروه صنعتی انتخاب برای تصاحب سهام ۴۲ درصدی سایپا خبر داده بودند، اما اکنون نام بابک زنجانی و هلدینگ دات وان به عنوان جدی‌ترین گزینه برای این واگذاری مطرح شده است. این در حالی است که سایپا با چالش‌های متعددی از جمله زیان انباشته سنگین، مشکلات عدیده در خطوط تولید و نارضایتی گسترده مشتریان دست‌وپنجه نرم می‌کند و واگذاری آن به شخصیتی بحث‌برانگیز همچون زنجانی، بدون شک واکنش‌های متفاوتی را در سطح جامعه و اقتصاد به دنبال خواهد داشت.

نقش مدیرعامل سابق سایپا در تیم زنجانی

یکی از نکات قابل توجه در این میان، حضور مهدی سلیمانی، مدیرعامل پیشین سایپا، در تیم خودرویی هلدینگ دات وان است. سلیمانی که در بازه زمانی ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ سکان هدایت سایپا را بر عهده داشت و از تجارب ارزشمندی در این صنعت برخوردار است، اکنون به عنوان یکی از مهره‌های اصلی زنجانی در این هلدینگ فعالیت می‌کند. حضور او در این تیم می‌تواند نقش مهمی در جلب اعتماد نهادهای تصمیم‌گیر برای واگذاری سهام سایپا به دات‌وان ایفا کند.

به نظر می‌رسد تجربه سلیمانی در مدیریت سایپا و شناخت عمیق او از مشکلات و چالش‌های این شرکت، می‌تواند به عنوان یک مزیت رقابتی برای هلدینگ دات‌وان در جریان مذاکرات واگذاری محسوب شود. با این حال، این حضور می‌تواند این شائبه را نیز تقویت کند که فرآیند واگذاری تحت تاثیر روابط خاص و غیرشفاف صورت گرفته و منافع عمومی در این میان نادیده گرفته شود.

بازگشت پرقدرت زنجانی به عرصه اقتصاد

بابک زنجانی، تاجر جنجالی که در سال ۱۳۹۲ به اتهام فساد مالی و بدهی هنگفت ۲.۷ میلیارد دلاری به وزارت نفت بازداشت و در ابتدا به حکم اعدام محکوم شده بود، پس از تخفیف مجازات و آزادی در دی‌ماه ۱۴۰۳، بار دیگر به عنوان یک فعال اقتصادی برجسته در حال ظهور است. پیش از این، گمانه‌زنی‌هایی درباره عدم احراز صلاحیت او برای انجام فعالیت‌های کلان اقتصادی مطرح بود، اما شواهد اخیر نشان می‌دهد که زنجانی با قدرت قابل توجهی به صحنه بازگشته است.

یکی از نشانه‌های بارز این بازگشت، انعقاد قرارداد ۶۱ هزار میلیارد تومانی (حدود ۷۵۰ میلیون دلار) میان هلدینگ دات‌وان و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در فروردین ماه ۱۴۰۴ است. این قرارداد که به منظور تامین ۳۰۰ دستگاه مسافری خودکششی دیزلی، ۵۰ لوکوموتیو باری و ۶۰۰ واگن باری به امضا رسید، با حضور فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، نهایی شد و به عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه حمل‌ونقل ریلی کشور معرفی گردید.

در این میان، ابهاماتی نیز در خصوص فرآیند واگذاری احتمالی سایپا مطرح است. گفته می‌شود عدم شفافیت کافی در این فرآیند و ارتباط برخی مدیران هلدینگ دات وان با شرکت‌های پیشین متعلق به زنجانی، سوالاتی را درباره سلامت و منافع عمومی این معامله ایجاد کرده است.

واگذاری احتمالی سایپا به هلدینگ دات وان با ارزش تخمینی یک میلیارد دلار، می‌تواند نقطه عطفی در بازگشت بابک زنجانی به عرصه اقتصاد رسمی ایران تلقی شود. حضور مهدی سلیمانی در تیم مدیریتی این هلدینگ و قرارداد کلان اخیر با وزارت راه، نشان‌دهنده نفوذ رو به افزایش زنجانی در نهادهای دولتی است. با این حال، پرسش‌های مهمی در خصوص شفافیت این واگذاری و تاثیرات آن بر منافع عمومی مطرح است. آیا این انتقال مالکیت، گامی در جهت احیای صنعت خودروسازی بحران‌زده سایپا خواهد بود یا صرفا بلندپروازی دیگری از سوی زنجانی؟ پاسخ این سوالات در گرو شفافیت کامل فرآیند واگذاری و عملکرد آتی این هلدینگ خواهد بود.