هشدار درباره افزایش بیماران HIV در ایران؛ آمار نگران‌کننده که باید همه بدانند
در حالی که آمار مبتلایان به HIV در ایران همچنان در حال افزایش است، نگرانی‌ها درباره عدم آگاهی کافی و کمبود دسترسی به داروها و مراکز مشاوره بیش از پیش برجسته شده است.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، لادن عباسیان، با اشاره به آخرین آمار مبتلایان به ویروس HIV در کشور اعلام کرد که در سال گذشته نزدیک به ۲۵ هزار نفر از بیماران شناسایی شده‌اند و برآورد می‌شود تعداد واقعی مبتلایان به ۴۵ هزار نفر برسد. به عبارتی، بیش از نیمی از افراد مبتلا هنوز شناسایی نشده‌اند.
عباسیان تاکید کرد: «وقتی بیماران شناسایی می‌شوند، تحت برنامه‌های موفق کنترل HIV در کشور قرار گرفته و درمان می‌شوند، به طوری که بار ویروسی آنها به صفر می‌رسد.» با این وجود، فاصله قابل توجهی بین تعداد بیماران تخمینی و شناسایی شده وجود دارد، به ویژه در مردانی که رفتارهای جنسی پرخطر دارند. وی افزود که ۷۳ درصد موارد جدید مبتلایان در بازه سنی ۲۰ تا ۴۵ سال قرار دارند و ۶۵ درصد انتقال‌ها از طریق رفتارهای جنسی پرخطر بوده است، در حالی که پیش‌تر اعتیاد تزریقی علت اصلی بود.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز خاطرنشان کرد که ویروس HIV ممکن است تا ۱۰ سال بدون علامت در بدن فرد باقی بماند و افراد با رفتارهای پرخطر باید به مراکز مشاوره مراجعه کرده و تست دهند، چرا که حدود ۳۰۰ مرکز مشاوره در سراسر کشور به صورت محرمانه خدمات ارائه می‌دهند. وی تاکید کرد: «افراد می‌توانند بدون افشای هویت خود تست بدهند.»
عباسیان اشاره کرد که ترس از انگ اجتماعی و ناآگاهی درباره درمان‌های موجود موجب کاهش مراجعه افراد به مراکز درمانی شده است. او توضیح داد که بیماران مبتلا می‌توانند با مصرف دو قرص روزانه، ویروس را در خون به صفر برسانند و این درمان به مراتب ساده‌تر از مدیریت برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت است.
او افزود که اقدامات موفقی در زمینه کاهش ابتلا از طریق سرنگ‌های ایمن و متادون رایگان برای معتادان تزریقی انجام شده، اما افزایش رفتارهای جنسی پرخطر به ویژه در سال‌های اخیر باعث شده ۶۵ درصد موارد جدید از این طریق منتقل شوند. همچنین، تعداد زنان مبتلا به HIV نیز رو به افزایش است.
عباسیان درباره عواقب عدم تشخیص و درمان به موقع هشدار داد و گفت: «فردی که از ابتلای خود بی‌اطلاع است، علاوه بر خطرات سلامتی برای خودش، ممکن است ویروس را به دیگران منتقل کرده و به افزایش سریع آمار مبتلایان کمک کند.»
وی بر اهمیت تعهد به یک رابطه پایدار و استفاده از وسایل پیشگیری در روابط جنسی تأکید کرد و افزود که داروی پیشگیری روزانه (PrEP) به افرادی که در معرض خطر هستند، ارائه می‌شود تا احتمال ابتلا کاهش یابد.
در زمینه برنامه‌های کنترل بیماری، عباسیان از همکاری نزدیک وزارتخانه‌ها و نهادهای مختلف مانند آموزش و پرورش، نیروی انتظامی و وزارت کشور خبر داد و اظهار داشت که با وجود افزایش شیب ابتلا در برخی کشورها، ایران با اجرای برنامه‌های کنترل موفق، توانسته رشد ابتلا را کاهش دهد، هرچند نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکا هنوز فاصله دارد.
رئیس مرکز تحقیقات ایدز همچنین تاکید کرد که هنوز واکسن موثری برای HIV ساخته نشده و درمان مبتنی بر داروهای خوراکی است که در ایران نیز موجود است. او گفت: «داروها معمولا ظرف یک ماه بار ویروسی را به صفر می‌رسانند و عوارض جانبی کمی دارند.»
وی به کمبود داروهای HIV در داروخانه‌ها اشاره کرد و توضیح داد که این داروها در مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و از طریق وزارت بهداشت به بیماران ارائه می‌شود. بیشتر داروها ساخت داخل هستند و تعدادی داروی خارجی نیز وجود دارد. با وجود تحریم‌ها، تلاش‌های گسترده‌ای برای تأمین داروها و کیت‌های تشخیصی انجام شده است و این کیت‌ها در مراکز مختلف به صورت محرمانه و سریع قابل دسترسی هستند.
عباسیان یادآور شد که درمان سریع و منظم می‌تواند طول عمر بیماران مبتلا را به سطح طبیعی برساند و بیماران باید هر سه ماه یک بار تحت نظر پزشک باشند تا از بروز عوارض پیشگیری شود.
وی در پایان به تلاش‌های گسترده برای افزایش آگاهی عمومی درباره HIV اشاره کرد و افزود که رسانه‌ها و نظام آموزشی نقش مهمی در اطلاع‌رسانی و ترغیب افراد به استفاده از داروهای پیشگیری رایگان دارند.
در مورد انتقال ویروس از مادر به جنین نیز رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران ابراز امیدواری کرد و گفت: «با انجام تست HIV برای تمام زنان باردار و درمان سریع بیماران مثبت، کشور در مرحله حذف انتقال HIV از مادر به نوزاد قرار دارد و این موضوع یکی از موفقیت‌های مهم بهداشتی ایران است.»
