تهران در محاصره ریزگردها؛ خشکسالی بی‌سابقه و بازگشت بادهای ۱۲۰ روزه!
همین حالا که این مطلب را می‌خوانید، هوای تهران و شهرهای همسایه از گرد و غبار غلیظی پر شده است.
«گرد و خاکی که این روزها در آسمان تهران و شهرهای شرقی آن از جمله سمنان، قزوین و حتی شمال خراسان رضوی مشاهده می‌شود، نتیجه عبور یک موج هواشناسی از شمال کشور و دریای خزر طی روز گذشته بوده است.» این جمله، سخنان احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور است که به منشأ ریزگردهای اخیر در پایتخت و استان‌های همجوار اشاره کرده و وضعیت تهران را با عبارت "خشکسالی استثنایی" توصیف کرده است.
وظیفه در تشریح دلایل خیزش این گرد و غبار توضیح داد که پس از عبور موج مذکور، وزش بادهای شدید در شمال شرق ایران، به ویژه در شرق دریای خزر و منطقه ترکمنستان آغاز شده است. وی تأکید کرد که "صحرای قره‌قوم در ترکمنستان یکی از کانون‌های اصلی گرد و غبار در منطقه است" و زمانی که سرعت باد در این صحرا افزایش می‌یابد، ذرات گرد و خاک از آنجا برخاسته و در مسیر بادهای شرقی به نواحی جنوبی البرز، از جمله تهران، منتقل می‌شوند.
او همچنین به مسیرهای انتقال دیگر این پدیده اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از این مسیرها در نزدیکی نیشابور، غرب خراسان رضوی، شرق مشهد و تایباد قرار دارد که با تغییر جهت جریان‌های بادی، گرد و خاک را به سمت استان‌های شرقی مانند سمنان و تهران سوق می‌دهد. علاوه بر این، کانون‌های داخلی کشور نیز به دلیل خشکسالی شدید و کاهش پوشش گیاهی، فعال شده و به افزایش این پدیده دامن زده‌اند.
وظیفه تأکید کرد که سال جاری، سالی "بسیار خشک" بوده است. او افزود: "استان‌های تهران، سمنان و خراسان با کم‌بارشی‌های استثنایی مواجه بوده‌اند که همین موضوع بستر مساعدی برای خیزش گرد و خاک فراهم کرده است." او منبع عمده آلودگی فعلی تهران را بخش اصلی صحرای قره‌قوم ترکمنستان و همچنین نواحی شمالی کویر مرکزی کشور دانست که به سمت تهران، قم، سمنان و قزوین حرکت کرده‌اند.
در مورد زمان پایان این وضعیت، رئیس مرکز اقلیم اعلام کرد که این سامانه هواشناسی عمدتاً دیروز فعال بوده و "امروز با کاهش فعالیت، روند فرونشینی ذرات گرد و خاک به آرامی در حال انجام است." با این حال، وی متذکر شد که "با توجه به نبود باد مؤثر و پایداری جو، این روند کند خواهد بود."
وظیفه همچنین به پدیده "بادهای ۱۲۰ روزه" در مرز ایران و افغانستان اشاره کرد و توضیح داد که این بادها که از حوالی دریاچه هامون در شرق کشور می‌وزند، "گرد و خاک را از شمال به جنوب نوار شرقی ایران منتقل می‌کنند و موجب آلودگی شدید در منطقه زابل و اطراف آن شده‌اند." او پیش‌بینی کرد که این شرایط در آن منطقه تا فردا نیز ادامه خواهد داشت.
