تهران در مهر فقط ۱۰ روز هوای پاک داشت!

بر اساس داده‌های رسمی شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در مهرماه سال جاری، شهروندان پایتخت در مجموع ۱۰ روز هوای قابل قبول، ۱۹ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز در وضعیت ناسالم برای همه افراد تنفس کردند. آلوده‌ترین روز این ماه، دهم مهر ثبت شد؛ در این روز، شاخص ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون روی عدد ۱۸۱ قرار گرفت. با این حال، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون، عامل اصلی آلودگی در ۲۰ روز مهرماه بود. در دو روز دیگر نیز ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون در وضعیت نامطلوب قرار داشتند.

برای مقایسه، در مهرماه سال ۱۴۰۳، تهرانی‌ها ۲۲ روز هوای قابل قبول و هشت روز ناسالم برای گروه‌های حساس را تجربه کردند. در این سال، آلوده‌ترین روز ۲۶ مهر بود و ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون به ۱۱۹ رسید. در مهرماه ۱۴۰۲ تنها دو روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ثبت شد و آلوده‌ترین روز ۲۴ مهر با شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون برابر با ۱۱۷ بود.

وضعیت هوای تهران در اولین ماه پاییز سال ۱۴۰۱، ۲۵ روز هوای قابل قبول، چهار روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز بسیار ناسالم را نشان می‌دهد. در این ماه، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون آلاینده شاخص بود و ۲۹ روز شهر تحت تاثیر این آلاینده قرار داشت. یک روز نیز ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون شاخص آلودگی بود.

نگاهی به سابقه مهرماه‌های گذشته، از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰، نشان می‌دهد که کیفیت هوا همواره با نوساناتی همراه بوده است؛ برای مثال در مهرماه ۱۴۰۰، ۲۲ روز هوای قابل قبول و هشت روز ناسالم برای گروه‌های حساس ثبت شد. آلاینده شاخص در این بازه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود و یک روز ذرات کمتر از ۱۰ میکرون شاخص آلودگی قرار گرفت.

ذرات معلق چیست و چرا خطرناک است؟

بر اساس مطالعات علمی، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) که قطرشان تقریبا یک سی‌ام موی انسان است، آلاینده شاخص هوای تهران در ماه‌های سرد است. این ذرات می‌توانند به عمیق‌ترین بخش‌های ریه نفوذ کرده و موجب مشکلات جدی سلامتی شوند، از جمله مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، حملات قلبی، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و بروز سرطان ریه. منابع این ذرات شامل احتراق سوخت‌های فسیلی، خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایندهای صنعتی و سوزاندن چوب است.

ذرات معلق کمتر از ۱۰ میکرون، نسبت به ذرات ۲.۵ میکرون کمتر وارد ریه می‌شوند و خطر کمتری دارند، اما در غلظت بالا می‌توانند مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی ایجاد کنند. برای هر آلاینده، حد مجاز تعریف شده است: برای PM۱۰ حد مجاز ۱۵۴ میکروگرم بر متر مکعب و برای PM۲.۵، ۳۵ میکروگرم بر متر مکعب است. وقتی غلظت آلاینده‌ها بالاتر از این حد باشد، وضعیت هوا در گروه‌های مختلف از ناسالم برای گروه‌های حساس تا خطرناک طبقه‌بندی می‌شود.

شاخص کیفیت هوا (AQI)

شاخص کیفیت هوا به پنج دسته اصلی تقسیم می‌شود:

• ۰ تا ۵۰: هوا پاک

• ۵۱ تا ۱۰۰: هوا سالم یا متوسط

• ۱۰۱ تا ۱۵۰: ناسالم برای گروه‌های حساس

• ۱۵۱ تا ۲۰۰: ناسالم برای همه

• ۲۰۱ تا ۳۰۰: بسیار ناسالم

• ۳۰۱ تا ۵۰۰: خطرناک

در هوای پاک، شرایط تنفسی مناسب است و هیچ خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، افراد آسیب‌پذیر بیشتر تحت تاثیر قرار می‌گیرند و در هوای ناسالم یا بسیار ناسالم، تمامی افراد در معرض خطرهای جدی قرار می‌گیرند.