پاییز امسال ایران با خشکسالی بی‌سابقه مواجه است
کارشناسان هواشناسی خبر می‌دهند که کشور در ششمین سال پیاپی خشکسالی قرار دارد و بارش‌های قابل توجهی تا پایان آبان‌ماه رخ نخواهد داد.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با اشاره به آخرین آمار بارش‌ها در ایران گفت: «متأسفانه شرایط بارندگی در کشور چندان خوشایند نیست و امسال وارد ششمین سال پیاپی خشکسالی شده‌ایم.»
احد وظیفه افزود: اگر سال آبی را ملاک قرار دهیم، آخرین بارش‌های نسبتاً مناسب به سال ۱۳۹۸-۱۳۹۹ برمی‌گردد، اما از سال ۱۳۹۹ تا کنون، روند بارش‌ها به‌طور پیوسته کاهش یافته و کشور در مسیر خشکی بی‌سابقه‌ای قرار دارد.
بارش‌ها؛ کاهش ۷۸ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت
رئیس مرکز ملی اقلیم ادامه داد: «از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا کنون، کشور خشک‌ترین دوره چند دهه اخیر خود را تجربه می‌کند. بر اساس آمار، از آغاز سال آبی تا پایان روز جمعه ۹ آبان تنها ۲.۲ میلی‌متر بارندگی ثبت شده است، در حالی که میانگین بلندمدت این بازه حدود ۹.۸ میلی‌متر است.»
وی تأکید کرد که برخی استان‌ها عملاً هیچ بارشی نداشته‌اند و استان‌هایی که بارش داشته‌اند نیز بسیار کمتر از حد نرمال بوده است. به گفته وظیفه، «در تهران تا این زمان باید بیش از ۱۵ میلی‌متر بارش ثبت می‌شد، اما تنها یک میلی‌متر گزارش شده است. در آذربایجان شرقی نیز فقط ۲ میلی‌متر ثبت شده و میانگین نرمال ۲۳ میلی‌متر است.»
استان‌های غرب و شمال غربی، از جمله آذربایجان غربی، اردبیل و گیلان نیز کاهش شدید بارش داشته‌اند؛ حتی در پربارش‌ترین منطقه کشور، گیلان، تنها ۸۲ میلی‌متر بارش ثبت شده که نسبت به میانگین ۱۴۷ میلی‌متری، کاهش چشمگیری دارد.
شهرها و استان‌های درگیر خشکسالی
وظیفه توضیح داد که فلات مرکزی، غرب و جنوب کشور، از جمله یزد، همدان، هرمزگان، مرکزی، لرستان، کرمانشاه، کردستان، قم، قزوین، فارس، سمنان، تهران، زنجان، خوزستان و خراسان‌های جنوبی، شمالی و رضوی تقریباً هیچ بارشی دریافت نکرده‌اند. حتی در استان ایلام نیز وضعیت مشابهی حاکم است.
وی یادآور شد که میانگین دمای کشور حدود یک درجه بالاتر از حد نرمال است و این افزایش دما تبخیر و خشکسالی را تشدید کرده است. بارش‌ها در ارتفاعات زاگرس و نوار غربی کشور نیز بسیار کمتر از حد نرمال بوده و سواحل شمالی نیز وضعیت مطلوبی ندارند.
امید به بارش‌های آذر؛ زمستان شاید جبران کند
رئیس مرکز ملی اقلیم خاطرنشان کرد: «تا پایان آبان‌ماه بارش قابل توجهی پیش‌بینی نمی‌شود و پاییز امسال بسیار کم‌بارش خواهد بود. تنها امید باقی‌مانده بارش‌های احتمالی در آذرماه است، اما حتی اگر آذرماه پر بارش باشد، جبران دو ماه ابتدایی خشک پاییز بسیار دشوار خواهد بود.»
او با اشاره به پیش‌بینی زمستان گفت که نیمه غربی کشور بارش‌های نزدیک به نرمال و نیمه شرقی کشور کم‌بارش خواهد بود و استان‌های شرقی ممکن است تا ۵۰ درصد کمتر از حد نرمال بارندگی داشته باشند.
بحران آب و کاهش تراز دریای خزر
وظیفه هشدار داد که خشکسالی چند ساله و کاهش بارش‌ها فشار زیادی بر منابع زیرزمینی وارد کرده و سطح آب‌های زیرزمینی کاهش یافته است. همچنین کاهش تراز آب دریای خزر تهدیدی برای بنادر و فعالیت‌های دریایی ایران محسوب می‌شود.
او بیان کرد: «آزاد شدن بستر خشک‌شده در مناطق ساحلی دریای خزر می‌تواند منجر به خیزش گرد و خاک شود و تالاب‌های ساحلی که نقش اساسی در تعادل اکولوژیکی دارند، تحت تأثیر قرار گیرند.»
ضرورت مدیریت مصرف آب
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی تأکید کرد: «آب مسئله‌ای ملی است و حل آن صرفاً از عهده یک دستگاه اجرایی برنمی‌آید. همه مردم باید در مدیریت مصرف و صرفه‌جویی مشارکت کنند تا کشور بتواند بدون بحران گسترده از این دوره عبور کند.»
او همچنین خاطرنشان کرد که شهرهای تهران، مشهد، اراک و تبریز در وضعیت تنش آبی قرار دارند و همراهی شهروندان در صرفه‌جویی، نقش کلیدی در عبور از این شرایط بحرانی دارد.
