تا ۱۰ روز آینده خبری از باران نیست!
ایران در یکی از خشکترین دورههای نیم قرن اخیر قرار گرفته و منابع آب سطحی و زیرزمینی به کمترین میزان خود رسیدهاند. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هشدار میدهد که تا ۱۰ روز آینده بارش موثری نخواهیم داشت و حتی با بارشهای زمستانی نرمال، بحران آب کاملاً برطرف نمیشود.
ایران با کاهش شدید بارشها و افت منابع آبی روبهروست. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، احد وظیفه، وضعیت کشور را «خشکسالی شدید و بحران تأمین منابع آب» توصیف میکند و میگوید این بحران بیش از همه کلانشهرهایی مانند تهران، تبریز، مشهد، اراک و کرج را تحت فشار قرار داده است.
بر اساس آمارها، سال جاری خشکترین سال شش دهه اخیر تهران بوده و دوره خشکسالی فعلی در سراسر کشور از سالهای گذشته بیسابقه است. منابع آب زیرزمینی که زمانی ذخایر استراتژیک محسوب میشدند، تحت فشار برداشتهای بیرویه قرار دارند و پاسخگوی نیاز بلندمدت نیستند.
بارش کم و مصرف بالای آب
وظیفه درباره شدت فشار بر منابع آب توضیح داد: «افزایش جمعیت و مصرف در تهران و کرج موجب شده شکاف تأمین آب روزبهروز عمیقتر شود. بیش از یک چهارم جمعیت کشور در این مناطق زندگی میکنند و بیش از نیمی از منابع آبی صرف آب شرب میشود.»
او افزود که کاهش بارش و افزایش مصرف، بحران کمآبی را تشدید کرده و منابع آب سطحی پاسخگوی نیازها نیستند. در نتیجه فشار بر منابع زیرزمینی بیشتر شده است، در حالی که این منابع پایدار نیستند و اتکا به آنها فقط مشکل را طولانیتر میکند.
چشمانداز کوتاهمدت و بلندمدت بارشها
رئیس مرکز ملی اقلیم تاکید کرد: «در کوتاهمدت هیچ سامانه بارشی مؤثری وارد ایران نمیشود و تا ۱۰ روز آینده خبری از باران نیست.» وی افزود: «از هفته آخر آبان، بارش در شمال غرب و سواحل شمالی شروع میشود و برای تهران هم احتمال بارش پراکنده ۱ تا ۲ میلیمتر وجود دارد که تاثیری بر کمبود آب نخواهد داشت.»
با این حال، در نیمه دوم آذرماه، سامانههای بارشی تقویت میشوند و بارشهای زمستانه به شرایط نرمال نزدیک خواهد شد. اما حتی تحقق بارشهای نرمال هم تنش آبی را کاملاً برطرف نمیکند و تنها وضعیت از بحرانی به فشار قابل مدیریت منتقل خواهد شد.
لزوم بازنگری جدی در مدیریت آب
وظیفه تاکید کرد: «مسئله آب دیگر چالش مقطعی نیست. برنامهریزیهای بلندمدت باید با محوریت ظرفیت اقلیمی هر منطقه، کشاورزی، توسعه شهری، تعیین سکونتگاهها و جانمایی صنایع انجام شود.» او افزود که تنها با مدیریت دقیق و پیشبینی سناریوهای مختلف میتوان فشار خشکسالی را کاهش داد.