بحران بی‌سابقه آب در تهران؛ جیره‌بندی شبانه از ساعت ۲۰ تا ۶ صبح آغاز شد!
قطع شبانه آب در تهران حالا دیگر شایعه نیست. از چند شب گذشته، بسیاری از شهروندان پایتخت با افت یا قطعی کامل آب از ساعت ۸ شب تا ۶ صبح روبه‌رو شده‌اند؛ اقدامی که وزارت نیرو آن را «مدیریت منابع آبی» می‌نامد، اما برای بسیاری از خانواده‌ها معنایی جز بازگشت جیره‌بندی ندارد.
بر اساس گزارش‌های میدانی و اظهارات رسمی وزارت نیرو، جیره‌بندی آب در تهران رسماً آغاز شده است. از چند شب گذشته، در مناطق مختلف پایتخت، آب منازل از حدود ساعت ۲۰ تا ۶ صبح روز بعد قطع یا فشار آن به‌طور محسوس کاهش یافته است. این تصمیم، به گفته‌ی عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، در راستای «مدیریت منابع آبی تهران» و جلوگیری از بحران کم‌آبی اتخاذ شده است.
عباس علی‌آبادی با تأیید کاهش محسوس فشار آب در برخی مناطق گفت:
«کاهش در حد صفر فشار آب مناطق مختلف در برخی شب‌ها خواهد بود.»
با این حال، تاکنون هیچ برنامه زمان‌بندی دقیقی از سوی شرکت آب و فاضلاب استان تهران یا وزارت نیرو برای قطعی آب منتشر نشده است و شهروندان تنها پس از تجربه قطعی، از وضعیت آبرسانی محله خود باخبر می‌شوند.
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد قطعی‌های شبانه از مناطق مختلف پایتخت گزارش شده و عمدتاً از ساعت ۸ شب آغاز و تا ۶ صبح ادامه دارد. در برخی نقاط نیز طبق گزارش خبرگزاری میزان، آب از ساعت ۲۴ بامداد تا حدود ۵ صبح قطع می‌شود.
وزیر نیرو در برنامه تلویزیونی اخیر خود با اشاره به شرایط بحرانی اقلیمی کشور، تأکید کرد که ایران در منطقه‌ای خشک قرار دارد و کم‌آبی موضوعی موقتی نیست. او گفت:
«کشورهای مختلف منطقه نیز با چالش‌های مشابه روبه‌رو هستند؛ برخی دچار سیلاب شده‌اند و برخی مانند ما با کم‌آبی شدید دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برای عبور از این بحران، مجموعه‌ای از اقدامات فوری را در دستور کار داریم.»
علی‌آبادی در ادامه به افتتاح طرح انتقال آب از سد طالقان به تهران اشاره کرد و این پروژه را یک اقدام اضطراری و مهم برای کمک به استان‌های تهران و البرز دانست. به گفته او، این طرح که قرار بود سه‌ساله اجرا شود، «در کمتر از هشت ماه» به بهره‌برداری رسیده است؛ اقدامی که او آن را نشانه‌ای از «توان مهندسی کشور» توصیف کرد.
وزیر نیرو همچنین یادآور شد که فرسودگی صدساله شبکه آب تهران عامل اصلی هدررفت منابع است و کاهش فشار آب یکی از ابزارهای کنترل این اتلاف محسوب می‌شود. او گفت:
«برای جلوگیری از هدررفت آب، فشار شبکه را کاهش داده‌ایم و توانسته‌ایم حدود ۱۵ مترمکعب بر ثانیه آب ذخیره کنیم؛ مقداری که پنج برابر ظرفیت انتقالی از سد طالقان است. البته می‌دانیم این تصمیم برای مردم سخت است، اما ضروری است.»
علی‌آبادی از شهروندان خواست با نصب مخزن ذخیره و پمپ خانگی، از بروز مشکلات در ساعات قطعی جلوگیری کنند.
در بخش دیگری از سخنانش، وزیر نیرو از افتتاح تصفیه‌خانه رباط کریم خبر داد و آن را گامی برای «افزایش ظرفیت بازچرخانی آب» در کشور دانست.
اما هم‌زمان با این تصمیمات، آمارهای سازمان هواشناسی و موسسه تحقیقات آب کشور تصویری نگران‌کننده‌تر ارائه می‌دهند. مهرماه امسال خشک‌ترین ماه ۴۰ سال گذشته بوده و بارش‌ها در کل کشور نسبت به میانگین ۵۷ ساله حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است.
طبق داده‌های رسمی، میزان ذخیره آب سدهای تهران در آغاز سال آبی جدید تنها ۲۵۰ میلیون مترمکعب است؛ در حالی که سال گذشته در همین زمان این رقم ۴۹۰ میلیون مترمکعب بود، یعنی تقریباً نصف. این کاهش ذخیره آب به روشنی نشان می‌دهد چرا وزارت نیرو ناچار به اعمال جیره‌بندی شده است.
محمدرضا کاویان‌پور، رئیس موسسه تحقیقات آب، هشدار داده است:
«اگرچه معمولاً در ماه‌های مهر و آبان حدود ۵۰ تا ۶۰ میلی‌متر بارندگی برای تهران رخ می‌دهد، اما امسال حتی یک میلی‌متر هم باران نباریده است. پیش‌بینی‌ها نیز می‌گوید تا پایان پاییز وضعیت تغییر نخواهد کرد.»
به گفته او، نباید روی احتمال بهبود شرایط حساب باز کرد و لازم است شهروندان خود را برای دوره‌ای طولانی از کم‌آبی شدید آماده کنند.
در همین حال، بسیاری از کارشناسان اجتماعی از وزارت نیرو خواسته‌اند تا برنامه جیره‌بندی آب را شفاف و منظم اعلام کند تا شهروندان بتوانند برای مدیریت مصرف خود برنامه‌ریزی کنند. با این حال، هنوز هیچ جدول رسمی از زمان قطعی‌ها منتشر نشده و تماس‌های شهروندان با شرکت‌های آب منطقه‌ای نیز پاسخی روشن در این خصوص دریافت نکرده است.
کارشناسان تأکید دارند که سیاست‌گذار آبی کشور باید همان‌گونه که در بحران برق به انتشار جدول خاموشی‌ها تن داد، در مورد آب نیز با مردم شفاف‌تر عمل کند. چرا که در شرایط فعلی، بی‌اطلاعی از زمان قطعی‌ها باعث سردرگمی و نارضایتی گسترده در میان شهروندان شده است.
جمع‌بندی تحلیلی
جیره‌بندی آب در تهران، نه‌تنها نشانه‌ای از بحران منابع آبی است، بلکه هشداری جدی درباره آینده نزدیک کشور محسوب می‌شود. کاهش بارندگی، افت ذخایر سدها و نبود برنامه مشخص از سوی وزارت نیرو، نگرانی‌ها را تشدید کرده است. به نظر می‌رسد تهرانی‌ها باید خود را برای تابستانی سخت‌تر و پرچالش‌تر در سال آینده آماده کنند.
