آمار تکان‌دهنده وزارت بهداشت از مرگ ایرانیان بر اثر آلودگی هوا
گزارش تازه وزارت بهداشت از بحران آلودگی هوا نشان می‌دهد که مرگ‌ومیر ناشی از ذرات آلاینده در کشور به مرز هشدار رسیده است.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با اشاره به اهمیت ویژه موضوع آلودگی هوا و توجه خاص وزیر بهداشت به این مسئله گفت: بر اساس برآوردهای انجام‌شده، در سال ۱۴۰۳ حدود ۵۸ هزار و ۹۷۵ مورد مرگ در کشور به مواجهه با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون نسبت داده شده است؛ رقمی که معادل ۱۶۱ مرگ در روز و حدود ۷ مرگ در هر ساعت است.
دکتر علیرضا رئیسی در توضیح نتایج جدیدترین گزارش ملی آلودگی هوا اظهار کرد: در راستای اجرای ماده ۲۲ آیین‌نامه فنی مرتبط با ماده ۲ قانون هوای پاک، وزارت بهداشت هر ساله هزینه‌های مستقیم آلودگی هوا را در زمینه بیماری‌ها و مرگ‌ومیر ناشی از آن، به تفکیک آلاینده‌های اصلی و شهرهای اولویت‌دار کشور منتشر می‌کند.
وی افزود: گزارش امسال که توسط مرکز سلامت محیط و کار معاونت بهداشت تدوین شده، تفاوت‌هایی قابل توجه با سال‌های گذشته دارد. از جمله این تفاوت‌ها می‌توان به ارزیابی دقیق وضعیت ایستگاه‌های پایش کیفیت هوا در سراسر کشور، تحلیل داده‌های مربوط به شش آلاینده اصلی هوا شامل PM۲.۵، PM۱۰، O₃، CO، NO₂ و SO₂، محاسبه غلظت‌های وزن‌دهی‌شده با جمعیت، تعیین درصد جمعیت در معرض سطوح مختلف آلودگی و مدلسازی داده‌ها در مناطقی که فاقد ایستگاه پایش هستند، اشاره کرد.
رئیسی تاکید کرد: بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که میانگین روزانه غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون در کلانشهرهای ایران به‌مراتب بالاتر از حدود مجاز تعیین‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO) است.
به گفته وی، در سال گذشته شهرهای تهران، اصفهان، کرج، مشهد، اهواز، تبریز، اراک، کرمانشاه، قم و یزد به ترتیب در ۳۵۰، ۳۴۸، ۳۴۵، ۳۳۵، ۳۶۲، ۱۸۹، ۳۵۱، ۱۹۳، ۲۶۸ و ۱۶۳ روز از سال، غلظتی بیش از حد مجاز ۲۴ ساعته سازمان جهانی بهداشت یعنی ۱۵ میکروگرم در مترمکعب را تجربه کرده‌اند. همچنین، در مقایسه با استاندارد ملی ۲۴ ساعته، این شهرها بین ۱۲۳ تا ۲۰۰ روز در سال از حد مجاز فراتر رفته‌اند.
معاون وزیر بهداشت در ادامه گفت: کمترین میزان غلظت میانگین سالانه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در ایستگاه‌های اسفراین، شاهرود، سنندج (پارک دیدگاه) و رشت، بین ۶ تا ۱۰ میکروگرم بر مترمکعب ثبت شده است. اگرچه این مقادیر پایین‌تر از استاندارد ملی (۱۲ µg/m³) هستند، اما همچنان بالاتر از رهنمود سازمان جهانی بهداشت یعنی ۵ µg/m³ به شمار می‌روند.
او افزود: در مقابل، بیشترین میزان غلظت در شهرهای رامهرمز (۵۴)، بهبهان (۵۲)، هندیجان (۵۲)، اهواز–حفاری (۴۷)، قرچک (۴۸)، باقرشهر (۴۶) و مناطق ۱۹ تهران و شهرری (۴۵) گزارش شده است؛ ارقامی که بین چهار تا نه برابر حد توصیه‌شده سازمان جهانی بهداشت هستند.
رئیسی خاطرنشان کرد که میانگین غلظت سالانه ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در شهرهای مرکز استان‌ها بین ۹ تا ۴۲ میکروگرم بر مترمکعب متغیر بوده است. در این میان، اهواز با میانگین ۴۲، آلوده‌ترین شهر کشور شناخته شده و پس از آن اصفهان (۳۴)، تهران (۳۲.۹)، اراک (۳۲)، کرج (۳۱) و مشهد (۲۹) قرار دارند. در مقابل، سنندج (۹) و رشت (۱۱) عنوان پاک‌ترین مراکز استان کشور را در سال ۱۴۰۳ به خود اختصاص داده‌اند.
وی همچنین اعلام کرد که در برخی از شهرها از جمله تهران، قم، تبریز، همدان، ارومیه، رشت و سنندج میانگین غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، بر اساس نتایج این بررسی، ۱۰۰ درصد جمعیت شهری کشور در معرض غلظتی بالاتر از حدود مجاز سازمان جهانی بهداشت قرار دارند و ۹۶ درصد جمعیت شهری نیز با سطحی از آلودگی مواجه‌اند که بیش از استاندارد ملی است.
او درباره پیامدهای بهداشتی این وضعیت گفت: در سال گذشته ۵۸ هزار و ۹۷۵ مورد مرگ در افراد بالای ۳۰ سال ناشی از مواجهه با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بوده است. از این میان، ۲۳ درصد مربوط به بیماری ایسکمیک قلبی، ۲۱ درصد ناشی از سرطان ریه، ۱۷ درصد مربوط به بیماری انسداد مزمن ریوی، ۱۵ درصد ناشی از سکته مغزی و ۱۳ درصد مرتبط با عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی بوده است.
دکتر رئیسی در پایان با اشاره به ابعاد اقتصادی این بحران اعلام کرد: خسارات اقتصادی ناشی از مرگ‌های مرتبط با آلودگی هوا در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۷.۲ میلیارد دلار برآورد شده است؛ رقمی معادل ۴۷ میلیون دلار در روز یا حدود یک‌هزار و ۳۹۴ همت بر اساس نرخ ارز نیمایی مرکز مبادله ارز و طلا.
