زمستان نگران‌کننده در راه است
کاهش کم‌سابقه پوشش برف در ارتفاعات ایران، زنگ خطر کم‌آبی زمستان امسال و سال آینده را پیش‌تر از همیشه به صدا درآورده است.
نشانه‌های تازه‌ای که از وضعیت منابع آبی ایران منتشر شده، موج جدیدی از نگرانی‌ها درباره آینده آب کشور را برانگیخته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران امسال با یکی از کم‌برف‌ترین دوره‌های دو دهه اخیر مواجه شده و همین موضوع چالش کم‌آبی در زمستان و سال آینده را تشدید کرده است.
بر اساس بررسـی داده‌های برفسنجی ماهواره‌ای در تاریخ ۱۸ آبان ۱۴۰۴، سطح پوشش برفی در ارتفاعات کشور به شکل چشمگیری کاهش یافته است. میزان برف موجود نسبت به همین زمان در سال گذشته ۹۸.۶ درصد کمتر و در مقایسه با میانگین ۲۰ سال اخیر ۹۹.۸ درصد پایین‌تر گزارش شده؛ اعدادی که کارشناسان از آن با عنوان «افت بی‌سابقه» یاد می‌کنند.
به گزارش ایسنا، کاهش گسترده برف، مستقیماً بر ورودی آب سدها و جریان رودخانه‌ها اثر می‌گذارد و به دنبال آن، تأمین آب شرب در کلان‌شهرهایی مانند تهران در تابستان آینده ممکن است با افت فشار، جیره‌بندی و حتی قطعی دوره‌ای روبه‌رو شود. کشاورزی نیز در معرض آسیب قرار دارد و تحلیل منابع آب سطحی، خطر کاهش سطح زیرکشت و کاهش تولید محصولات را جدی‌تر کرده است.
هم‌زمان، کاهش منابع سطحی موجب افزایش فشار بر سفره‌های زیرزمینی شده و روند برداشت از چاه‌ها را تشدید می‌کند؛ مسئله‌ای که احتمال فرونشست زمین، افت دبی چاه‌ها و خشک شدن قنوات را بیش از گذشته بالا می‌برد.
کارشناسان هشدار می‌دهند کاهش برف، پیامدهای زیست‌محیطی مهم دیگری نیز دارد. خشک‌تر شدن خاک، افزایش فرسایش و گسترش کانون‌های تازه گردوغبار از جمله پیامدهایی است که می‌تواند اکوسیستم‌های آبی و زیستگاه‌های حیات‌وحش را با تهدید جدی مواجه کند.
از سوی دیگر، افت ذخایر برفی پایداری منابع آب را متزلزل می‌کند و اگر این روند ادامه یابد، احتمال وقوع تنش آبی، محدودیت در توسعه مناطق مختلف و حتی جابه‌جایی اجباری جمعیت در برخی استان‌ها دور از انتظار نخواهد بود.
محمد جوان‌بخت، معاون وزیر نیرو و مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، پیش‌تر شرایط سدهای کشور را «نگران‌کننده» توصیف کرده و گفته بود بسیاری از سدهای اصلی تأمین‌کننده آب شرب در شهرهایی مانند تهران، اراک، تبریز و بندرعباس با کاهش کم‌سابقه حجم مخازن روبه‌رو شده‌اند.
او تأکید کرده بود که سد کمال‌صالح عملاً خالی شده و چهار سد اصلی تهران نیز در وضعیتی قرار گرفته‌اند که «مشابه آن در سابقه بهره‌برداری‌شان دیده نشده است».
