هفته آینده تعطیل میشود؟
بازگشت شاخص آلودگی هوا به محدوده بسیار ناسالم، سوالهای تازهای درباره کارآمدی تعطیلیها و نیاز به راهکارهای پایدار مطرح کرده است.
فرارو- استاندار تهران، سهشنبه ۱۱ آذر، اعلام کرد: «فردا هوا خوب است، دنبال بهانه نباشید!» و بر اساس این پیشبینی، مدارس و ادارات تهران به فعالیت عادی خود بازگشتند. اما روز چهارشنبه ۱۲ آذر، شاخص آلودگی هوای پایتخت در نقاط مرکزی به محدوده بنفش رسید و تا عصر ادامه داشت.
با ورود سامانه بارشی به استان تهران انتظار میرفت آلودگی هوا کاهش یابد، اما هواشناسان هشدار داده بودند که سکون نسبی جو و نبود وزش باد مؤثر، مانع کاهش قابل توجه آلایندهها خواهد شد. دوشنبه ۱۰ آذر، با آغاز بارندگی، آسمان تهران برای چند ساعت پاکتر شد، اما شب هنگام، آلودگی دوباره به شهر بازگشت.
در پی ادامه این شرایط، روز سهشنبه ۱۱ آذر تعطیلی اعلام شد. با این حال، عصر همان روز و پس از جلسه کارگروه اضطرار آلودگی هوای تهران، حسن عباسنژاد، دبیر این کارگروه، با اشاره به بهبود نسبی شرایط جوی گفت که مدارس و دانشگاههای استان در روز چهارشنبه ۱۲ آذر فعال خواهند بود و ادارات نیز طبق روال معمول به فعالیت خود ادامه میدهند. اما همان روز، آلایندهها دوباره به محدوده بنفش بازگشتند.
آیا تعطیلیها راهحل اصلی است؟
کارشناسان محیط زیست و آلودگی هوا معتقدند تعطیلیها تنها کاهش موقت ایجاد میکنند و درمان ریشهای مشکل نیستند. سمیه رفیعی، رئیس فراکسیون محیط زیست و منابع طبیعی مجلس، در این باره گفته است: «تعطیلیهای اخیر با هدف کاهش آلودگی انجام نمیشود، بلکه برای جلوگیری از مواجهه مستقیم مردم ـ بهویژه کودکان ـ با آلایندههاست و دستگاهها در اجرای قوانین بالادستی از جمله قانون هوای پاک کوتاهی میکنند.»
تعطیلی مدارس و ادارات معمولاً باعث کاهش موقتی تردد خودروها و فعالیت برخی منابع آلاینده میشود، اما با بازگشت شرایط جوی پایدار و ادامه فعالیتهای روزمره، آلودگی دوباره افزایش مییابد. مازیار بیگلو، دبیر انجمن سازندگان قطعه و مجموعههای خودرو، ضمن تاکید بر نقش خودروها در آلودگی میگوید: «حدود ۴۰ درصد آلودگی هوا ناشی از سوخت نیروگاههاست.» با باز شدن مدارس و ادارات، نیاز به انرژی افزایش یافته و نیروگاهها سوخت بیشتری مصرف میکنند.
کارشناسان بر این باورند که برای حل پایدار معضل آلودگی هوای تهران نیازمند اقدامات ساختاری و بلندمدت هستند؛ از جمله نوسازی ناوگان حملونقل عمومی، کاهش خودروهای فرسوده، کنترل آلایندگی صنایع و نیروگاهها، ارتقای کیفیت سوخت و مدیریت تقاضای سفر. تا زمانی که این سیاستها بهطور جدی اجرا نشود، تعطیلیها فقط اثر موقتی خواهند داشت.
آیا شنبه ۱۵ آذر تهران تعطیل خواهد بود؟
چهارشنبه ۱۲ آذر، آلودهترین روز هفته در تهران ثبت شد. شاخص آلودگی برای چهارشنبه ۱۶۴، سهشنبه ۱۵۳، دوشنبه ۱۵۸، یکشنبه ۱۵۳ و شنبه ۱۵۶ بوده است. استاندار تهران، معتمدیان، روز سهشنبه ۱۱ آذر درباره تعطیلی چهارشنبه ۱۲ آذر گفت: «هواشناسی و سامانههای محیطزیستی باید وضعیت را اعلام کنند و دانشگاه علوم پزشکی هم باید درخواست اضطرار بدهد که هیچکدام انجام نشده است. پیشبینی این است که بارندگی و وزش باد در راه داریم و فردا (چهارشنبه ۱۲ آذر) هوا خوب است. دنبال بهانه نباشید.»
با وجود پیشبینیهای اولیه، شاخص آلودگی هوا در محدوده قرمز قرار گرفت و مناطق مرکزی تهران با شاخص ۱۵۱ تا ۲۰۰، در محدوده بنفش و بسیار ناسالم گزارش شدند. استاندار در مصاحبهای دیگر افزود: «باز هم بستگی دارد؛ باید به جلسه کارگروه بیاید و آنجا تصمیم نهایی گرفته شود.» وی پیشتر نیز تاکید کرده بود تصمیمگیری درباره تعطیلیها بر اساس اعلام سازمان محیطزیست و هواشناسی انجام میشود.
او در نهایت اظهار کرد: «پیشبینیهای هواشناسی خیلی قابل اتکا نیست؛ درباره امروز هم پیشبینی محقق نشد. احتمالاً روز جمعه برای تعطیلیهای هفته آینده تصمیمگیری میکنیم.» بنابراین با تداوم آلودگی در روزهای پنجشنبه و جمعه (۱۳ و ۱۴ آذر)، احتمال تعطیلی مجدد وجود دارد و اطلاعات تکمیلی به محض اعلام رسمی به گزارش اضافه خواهد شد.
سود و زیان تعطیلیها
تعطیلی تهران، چه به دلیل آلودگی، ناترازی انرژی یا شیوع بیماری باشد، آثار اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی دارد. هاشم اورعی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، میگوید: «وقتی ادارات کشور را تعطیل میکنیم یعنی کل مملکت را تعطیل میکنیم.» حسین سلاحورزی، فعال اقتصادی، تاکید دارد: «تعطیلات اجباری فراتر از یک وقفه ساده، به اقتصاد کشور ضربه زده و تولید ناخالص داخلی ایران را تحت تاثیر قرار داده است.»
اگر دلیل تعطیلیها آلودگی هوا یا شیوع بیماری باشد، موضوع مستقیماً با سلامت جامعه مرتبط است. کودکان و گروههای حساس بیشترین آسیب را متحمل میشوند. کارشناسان بارها تاکید کردهاند: «تعطیلی مدارس و اقدامات مشابه، تصمیمات آنی هستند و حلال مشکلات ریشهای نیستند.»
