خبر خوش برای دهک‌های کم‌درآمد؛ ثبت‌نام مسکن استیجاری دولتی آغاز شد

دولت با هدف کاهش فشار هزینه مسکن بر دهک‌های کم‌درآمد و حمایت از زوج‌های جوان، برنامه مسکن استیجاری دولتی را به‌طور جدی آغاز کرده است. مطابق دستور وزیر راه و شهرسازی، دهک‌های ۱ و ۲ در اولویت اصلی دریافت واحدهای استیجاری قرار دارند و دهک‌های ۳ تا ۶ نیز در اولویت‌های بعدی می‌توانند در این طرح مشارکت داشته باشند.

هدف از این اقدام، حمایت از اقشاری است که امکان ورود به طرح‌های ملکی مانند مسکن ملی را ندارند و تجربه نشان داده است که طرح‌های سنتی مالکیتی، دهک‌های پایین را به اهداف حمایتی نرسانده‌اند.

مبنای اصلی طرح:

• زوج‌های فاقد مسکن

• ازدواج‌کرده در پنج سال اخیر

• قرار گرفتن در دهک‌های ۱ تا ۶، با اولویت دهک‌های پایین‌تر

این تصمیم به دلیل فشار شدید هزینه مسکن بر دهک‌های کم‌درآمد اتخاذ شده و تمرکز دولت بر مدل حمایتی استیجاری به جای مدل‌های سنگین ملکی است.

دلایل اولویت دهک‌های ۱ و ۲:

• عدم توانایی در تأمین آورده اولیه: بسیاری از خانوارهای کم‌درآمد توان پرداخت ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان برای ورود به طرح‌های ملکی را ندارند.

• سابقه شکست طرح‌های ملکی سنتی: تجربه مسکن مهر و نهضت ملی نشان داده که دهک‌های پایین از طرح‌های ملکی بهره کافی نبرده‌اند.

• نیاز فوری به سرپناه: دهک‌های پایین بیشترین مشکل را در بازار اجاره دارند.

پیوند طرح با نوسازی بافت‌های فرسوده:

دولت قصد دارد بخش عمده واحدهای استیجاری را در بافت‌های فرسوده تولید کند. این اقدام مزایای متعددی دارد:

• کاهش هزینه آماده‌سازی زمین

• استفاده از زیرساخت‌های موجود (آب، برق، گاز، مدرسه و…)

• بازگشت زندگی به هسته‌های قدیمی شهر

• صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل‌ونقل و زمان

• جلوگیری از گسترش بی‌رویه شهر به سمت حاشیه

انبوه‌سازان فعال در بافت‌های فرسوده، نقش کلیدی در اجرای این طرح دارند.

نقش انبوه‌سازان و دستور وزیر راه و شهرسازی:

فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، تأکید کرده است:

• شناسایی انبوه‌سازان فعال در بافت‌های فرسوده

• انعقاد تفاهم‌نامه برای مشارکت

• تقویت توجیه اقتصادی پروژه‌ها با مشوق‌های دولتی

• خرید یا اجاره تضمین‌شده بخشی از واحدها توسط وزارت راه

این مدل باعث اجرای سریع‌تر طرح و ساخت واحدهای باکیفیت‌تر می‌شود و دولت به صورت مستقیم درگیر ساخت نخواهد بود.

مراحل تأمین مسکن استیجاری در دو فاز:

فاز اول:

• استفاده از واحدهای آماده سکونت

• تمرکز بر زوج‌های جوان

• تأمین از املاک وزارت راه و سازمان ملی زمین و مسکن

فاز دوم:

• ساخت واحدهای جدید استیجاری

• مشارکت بخش خصوصی و نهادهای عمومی

• ساخت روی زمین‌های مرغوب شهری

این مراحل با سیاست جهانی مسکن حمایتی هماهنگ است و هدف آن تأمین سریع و مقرون‌به‌صرفه مسکن برای دهک‌های پایین است.

چرا مسکن استیجاری جایگزین مسکن ملکی می‌شود؟

تجربه ۲۰ سال گذشته نشان می‌دهد:

• بسیاری از دهک‌های پایین توان پرداخت اقساط سنگین را ندارند

• آورده اولیه برای آن‌ها غیرقابل تأمین است

• در مدل ملکی، منابع دولتی اغلب هدر می‌رود و هدف حمایتی تحقق نمی‌یابد

بنابراین مسکن استیجاری دولتی پایدارتر، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر است.

مدل‌های تأمین و ساخت واحدها:

• مدل اول: استفاده از واحدهای آماده

• مدل دوم: ساخت واحدهای جدید با مشارکت دولت و انبوه‌سازان

هر دو مدل برای زوج‌های جوان دهک‌های ۱ تا ۶ طراحی شده است.

چالش‌های بازار اجاره و ضرورت طرح:

• افزایش بی‌سابقه اجاره‌بها

• کاهش توان خرید و اجاره خانوارها

• مهاجرت اجباری گروه‌های کم‌درآمد به حاشیه

• عرضه ناکافی مسکن کوچک و مقرون‌به‌صرفه

این طرح پاسخی به بحران کمبود مسکن و اجاره بالا است و تمرکز بر مسکن حمایتی استیجاری دارد.

سوالات پرتکرار:

1. چه دهک‌هایی مشمول هستند؟
   دهک‌های ۱ تا ۶، با اولویت دهک‌های ۱ و ۲.

2. زوج‌های جوان چگونه ثبت‌نام کنند؟
   زوج‌های فاقد مسکن که در پنج سال اخیر ازدواج کرده‌اند، مشمول هستند.

3. واحدها در بافت فرسوده ساخته می‌شوند؟
   بله؛ بخش عمده پروژه در بافت فرسوده اجرا خواهد شد.

4. نقش انبوه‌سازان چیست؟
   انبوه‌سازان واحدها را می‌سازند و دولت بخشی از آن‌ها را خریداری یا اجاره تضمین‌شده می‌دهد.

5. آیا این طرح جایگزین مسکن ملکی می‌شود؟
   برای دهک‌های پایین بله، دهک‌های متوسط همچنان می‌توانند وارد طرح‌های ملکی شوند.

6. چه زمانی واحدها آماده تحویل می‌شوند؟
   فاز اول: واحدهای آماده، فاز دوم: طی ساخت مشترک.