کارگرانی که بدون عیدی به استقبال بهار می روند

در روزهای پایانی سال، پرداخت عیدی یکی از موضوعات کلیدی برای کارگران به حساب می‌آید. هرچند بر اساس قوانین کار، عیدی باید به تمامی کارگران تعلق گیرد، اما متأسفانه برخی کارفرمایان به دلایل مختلف این حق را از کارگران دریغ می‌کنند. کارمندان در ماه‌های جاری سال مزایای مالی بهتری دریافت می‌کنند، در حالی که عیدی آنان به صورت یک رقم مشخص از سوی دولت در لوایح بودجه تعیین می‌شود.

طبق آمار، حدود 70 درصد نیروی کار کشور در واحدهای تولیدی کمتر از 10 نفر مشغول به کار هستند. در این دسته از واحدها، بی‌قانونی کارفرمایان به وضوح مشهود است و یکی از دلایل عمده آن، عدم نظارت کافی بر این کارگاه‌هاست. فعالیت 90 درصدی بنگاه‌های اقتصادی در قالب واحدهای کوچک به سیاست‌های بعضی کشورها برای کاهش نرخ بیکاری مرتبط می‌شود. برخی کارشناسان بر این باورند که دستیابی به «اشتغال بزرگ، بنگاه کوچک» یکی از سیاست‌های اشتغالی شناخته‌شده در سطح جهانی است.

دولت باید با توجه به اهمیت کارگاه‌های کوچک، نظارتی موثر و کارآمد بر فعالیت‌های آنها داشته باشد تا از بروز تخلفات و مشکلات متعدد در این واحدها جلوگیری کند. بر اساس قانون مصوب سال 1370، کارفرمایان کارگاه‌های مشمول قانون کار موظفند به هر کارگر خود به نسبت یک سال کار معادل شصت روز آخرین مزد به عنوان عیدی و پاداش پرداخت کنند. با این حال، پرداختی نباید از 90 روز حداقل مزد قانونی تجاوز کند.

کف قانونی عیدی، به میزان 60روز حداقل دستمزد تعیین شده و هیچ کارگری نباید کمتر از این مقدار عیدی دریافت کند. سقف این مبلغ، 90 روز حداقل دستمزد طبق عرف کارگاه می‌تواند افزایش یابد. به گفته آرمین خوشوقتی، کارشناس ارشد حقوق و روابط کار، در تمامی پرداخت‌ها به کارگران، ضمن مشخص بودن حداقل‌های قانونی، عرف کارگاهی نیز باید رعایت گردد.

علاوه بر این، حمید حاجی اسماعیلی، کارشناس بازار کار، به عدم دریافت عیدی توسط بسیاری از کارگران اشاره می‌کند و می‌افزاید: بخش بزرگی از کارگران در کارگاه‌های کوچک به دلیل عدم نظارت از عیدی کثیری بی‌بهره‌اند. این وضعیت به خصوص برای کارگران روزمزد، فصلی، و موقت آشکارتر است.

وی بیان می‌کند: “حدود 50 درصد شاغلان مشمول قانون کار در کارگاه‌های کوچک کشور ممکن است عیدی دریافت نکنند.” این شرایط در حالی ادامه دارد که تمامی کارگران، بدون توجه به سابقه کاری، مشمول عیدی پایان سال هستند.

مطابق تبصره قانون، مبلغ عیدی کارگرانی که کمتر از یک سال در کارگاه کار کرده‌اند به میزان 60 روز و به تناسب ایام کارکرد در سال محاسبه می‌شود. امسال، بر مبنای قانون، کارگران باید حداقل 14 میلیون و 332 هزار تومان و حداکثر 21 میلیون و 500 هزار تومان به عنوان عیدی دریافت کنند.

لازم به ذکر است که کارگران روزمزد، فصلی‌ها، و دیگر گروه‌ها به‌دلیل عدم پرداخت عیدی، در آستانه سال نو با مشکلات مالی فراوانی مواجه خواهند بود.