پیش‌بینی وحشت‌آور هواشناسان برای سال جدید!
در حالی که ایران با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند، کاهش میزان بارندگی در ماه‌های اخیر نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان کارشناسان و مسئولان به وجود آورده است.
صادق ضیائیان، رئیس مرکز اقلیم‌شناسی کشور، با اشاره به وضعیت نامطلوب بارندگی در ایران گفت: «در ماه‌های اخیر، کاهش بارش به سطح نگران‌کننده‌ای رسیده و بررسی‌ها نشان می‌دهد که میزان کم‌بارشی در سطح کشور حدود ۳۵ درصد برآورد می‌شود. این میزان در استان‌های مختلف متفاوت است، اما در مجموع، کاهش بارندگی یک مسئله گسترده و قابل تأمل است.»
وی در ادامه تأکید کرد که این روند می‌تواند تأثیرات عمده‌ای بر منابع آبی کشور داشته باشد، به‌ویژه در مناطقی که پیش‌تر نیز با کم‌آبی و خشکسالی مواجه بوده‌اند. به گفته وی، جبران این کمبود بارش در کوتاه‌مدت امری دشوار به نظر می‌رسد و حجم بارندگی موردنیاز برای بازگرداندن شرایط به وضعیت عادی، بسیار بیشتر از آن چیزی است که در پیش‌بینی‌های کوتاه‌مدت انتظار می‌رود.
پیش‌بینی وضعیت جوی در روزهای آینده
رئیس مرکز اقلیم‌شناسی در خصوص چشم‌انداز بارش‌ها در روزهای پیش‌رو اظهار کرد: «نقشه‌های هواشناسی نشان می‌دهد که در روزهای آینده، میزان بارندگی در کشور بسیار محدود خواهد بود. فردا احتمال وقوع بارش‌های پراکنده در استان کرمان و شمال سیستان و بلوچستان وجود دارد، اما پس از آن، از روز جمعه تا سه‌شنبه هفته آینده، کشور تقریباً در شرایط بدون بارش قرار خواهد گرفت.»
وی افزود که نخستین سامانه بارشی مؤثر پس از این دوره از روز سه‌شنبه آینده فعال خواهد شد و بیشتر نواحی سواحل دریای خزر و استان‌های شمالی را تحت تأثیر قرار خواهد داد. با این حال، تا زمان ورود این سامانه، کاهش بارندگی‌ها تشدید شده و مشکلات مرتبط با کم‌آبی را افزایش خواهد داد.
مصرف بی‌رویه آب، چالش جدی در شرایط خشکسالی
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کارشناسان در این شرایط، مصرف ناهماهنگ آب در کشور است. ضیائیان در این رابطه گفت: «با وجود کاهش محسوس بارندگی، میزان مصرف آب در بخش‌های مختلف کشور متناسب با این کاهش تنظیم نشده و همچنان الگوی مصرف تغییر چندانی نداشته است. این مسئله باعث شده است که فشار مضاعفی به منابع آبی وارد شود.»
به گفته وی، در حالی که انتظار می‌رفت میزان مصرف آب در بخش‌های شهری، صنعتی و کشاورزی کاهش یابد، اما چنین اتفاقی نیفتاده است. این روند می‌تواند در کلان‌شهرهایی مانند تهران، مشهد، اصفهان و شیراز به بحران‌های جدی‌تری منجر شود و در ماه‌های آینده مشکلات گسترده‌تری را رقم بزند.
علل کاهش بارندگی و نقش تغییرات اقلیمی
ضیائیان در خصوص دلایل کاهش بارش در سال‌های اخیر تصریح کرد: «سرزمین ایران همواره در طول تاریخ با دوره‌های خشکسالی مواجه بوده است. با این حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی نقش مهمی در افزایش تعداد سال‌های خشک در دهه‌های اخیر داشته‌اند.»
وی با اشاره به تغییر الگوی بارندگی در کشور بیان کرد: «پدیده تغییر اقلیم که ناشی از افزایش گازهای گلخانه‌ای است، موجب شده که الگوی بارش‌ها تغییر کند. این تغییرات باعث شده‌اند که بارندگی‌ها عمدتاً به‌صورت شدید و رگباری در مدت‌زمان کوتاهی رخ دهند، در حالی که در گذشته بارش‌ها به‌صورت تدریجی و یکنواخت توزیع می‌شدند.»
پیامدهای کاهش بارندگی بر منابع آبی و زندگی مردم
تداوم کاهش بارندگی در ایران تأثیرات گسترده‌ای بر بخش‌های مختلف کشور خواهد داشت. ضیائیان در این خصوص گفت: «افت بارندگی باعث کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و ذخایر سدهای کشور شده و این مسئله می‌تواند تأمین آب آشامیدنی شهرها و روستاها را با مشکل مواجه کند.»
وی افزود: «کشاورزی که یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور است، بیشترین آسیب را از کم‌آبی خواهد دید. کاهش بارندگی‌ها می‌تواند منجر به کاهش تولید محصولات کشاورزی، افزایش قیمت مواد غذایی و آسیب جدی به معیشت کشاورزان شود.»
علاوه بر این، کاهش میزان بارندگی می‌تواند منجر به خشکی خاک و افزایش گرد و غبار در بسیاری از مناطق کشور شود که این موضوع پیامدهای زیست‌محیطی و بهداشتی متعددی به همراه خواهد داشت. به گفته ضیائیان، در صورت ادامه این روند، کیفیت زندگی مردم در مناطق تحت تأثیر خشکسالی به شدت کاهش خواهد یافت.
راهکارهای مقابله با بحران خشکسالی
رئیس مرکز اقلیم‌شناسی در پایان تأکید کرد که برای مدیریت بحران کم‌آبی، اقدامات جدی باید در دستور کار قرار گیرد. وی تصریح کرد: «اصلاح الگوی مصرف آب، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، جلوگیری از برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی و توسعه زیرساخت‌های ذخیره‌سازی آب، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به کاهش اثرات خشکسالی کمک کنند.»
وی همچنین به لزوم تدوین برنامه‌های بلندمدت برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و سازگاری با تغییرات اقلیمی اشاره کرد و خاطرنشان کرد که این اقدامات می‌توانند در بلندمدت تأثیر بسزایی در کاهش اثرات خشکسالی داشته باشند.
با توجه به وضعیت کنونی و پیش‌بینی‌های هواشناسی، به نظر می‌رسد که مدیریت منابع آبی و تغییر در الگوی مصرف، بیش از هر زمان دیگری ضروری باشد تا کشور بتواند از تبعات جدی بحران خشکسالی در سال‌های آینده جلوگیری کند.
