شهرک مسکونی و ۴۰ مدرسه در اصفهان تخلیه شدند
در پی تشدید فرونشست زمین در اصفهان، مسئولان مجبور به تخلیه یک شهرک مسکونی و ۴۰ مدرسه شدند. نگرانی‌ها از آینده شهر و ایمنی ساکنان به اوج خود رسیده است.
علی بیت‌الهی، رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، با اشاره به فرونشست خیابان هشت بهشت و شدت یافتن این پدیده در اصفهان اعلام کرد: «بدون تردید امروز پرخطرترین شهر از لحاظ فرونشست زمین، اصفهان است.» وی تاکید کرد که دلیل اصلی فرونشست در این شهر، مانند دیگر کلان‌شهرها از جمله تهران و مشهد، برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است، اما اصفهان با مشکل اضافه‌ای نیز مواجه است؛ قطع دائمی جریان زاینده‌رود.
بیت‌الهی ادامه داد: «فلسفه و بنیان توسعه شهر اصفهان از گذشته بر محور زاینده‌رود بوده است. این رودخانه عامل اصلی تغذیه سفره‌های زیرزمینی کل شهر است. اما از اواسط دهه ۹۰، با تشدید بی‌آبی، جریان زاینده‌رود موقتا و چند ماه یکبار قطع می‌شد و متأسفانه از سال ۹۷ و ۹۸ به قطع دائمی رسیده است. وقتی آب سطحی جریان نداشته باشد، به سفره‌های زیرزمینی نفوذ نمی‌کند و برداشت‌های زیرزمینی ادامه دارد. اکنون جمعیتی بالای سه میلیون نفر در این هاله فرونشستی قرار گرفته‌اند.»
وی در توضیح مناطقی که بیشترین تأثیر فرونشست را دارند گفت: «کل محدوده شهر اصفهان تحت تأثیر این پدیده است و این شهر تنها شهری است که تا این وسعت با فرونشست مواجه شده. به ویژه مناطق شمالی شامل مناطق ۲، ۹، ۱۰ و ۱۴، به دلیل نوع خاک و ریزدانه بودن رسوبات، بیشتر در معرض خطر هستند.»
بیت‌الهی تاکید کرد: «شدت فرونشست در این مناطق به حدی است که از مجموع ۲۸۵ مدرسه، ۴۰ مدرسه به طور کامل تخلیه شده‌اند. همچنین آثار تاریخی در این مناطق ترک‌های مشهودی پیدا کرده‌اند.»
او افزود: «این تخلیه محدود به مدارس نیست؛ یک شهرک در شمال اصفهان به طور کامل خالی شده است و در برخی محلات دیوارهای خانه‌ها شکاف‌های بزرگی دارند که دست به راحتی از آن عبور می‌کند. هرچند برخی افراد از سر ناچاری هنوز در این خانه‌ها زندگی می‌کنند، اما این ساختمان‌ها با چنین ترک‌ها و شکاف‌هایی فاقد مقاومت لازم هستند و زندگی در آنها ریسک بالایی دارد.»
رییس بخش خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین به کم‌توجهی نسبت به اقدام عاجل اشاره کرد و گفت: «با وجود مطالعات گسترده، هیچ اقدام اثرگذاری تاکنون انجام نشده است. در بالادست سد زاینده‌رود، باغاتی غیرمجاز وجود دارند که بخش عمده آب رودخانه را برداشت می‌کنند و باید تعیین تکلیف شوند. جریان حداقلی آب می‌تواند شدت فرونشست را کاهش دهد.»
بیت‌الهی ادامه داد: «چاه‌هایی که برداشت بالایی دارند کلاسه‌بندی شده و با نصب کنتورهای هوشمند، حداقل ۱۰ درصد بهره‌برداری کاهش یافته است. همچنین تغذیه مصنوعی چاه‌های زیرزمینی می‌تواند موثر باشد؛ تجربه‌های موفق در کشورهای ژاپن، شانگهای، تایوان، اندونزی و آمریکا وجود دارد. این اقدامات قابلیت اجرا در کوتاه‌مدت دارند و هزینه بالایی ندارند.»
