فاجعه پنهان جاده‌ها؛ تصادفات مرگبار سومین عامل مرگ‌ومیر در ایران
تصادفات رانندگی نه‌تنها جان هزاران نفر را می‌گیرد، بلکه پیامدهای اجتماعی و اقتصادی سنگینی برای کشور دارد.
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر محمداسماعیل قیداری، تصادفات رانندگی را سومین علت مرگ در ایران اعلام کرد و بر ضرورت اقدامات جدی برای پیشگیری از آن تأکید کرد. او که در یک نشست خبری به مناسبت آغاز پویش ملی «نه به تصادف» سخن می‌گفت، تصریح کرد که این پویش در حقیقت تلاشی برای کاهش مرگ‌های غیرضروری در کشور است.
وی با اشاره به آمار نگران‌کننده تصادفات در کشور گفت:
«مرگ ناشی از تصادفات اغلب در قشر فعال جامعه اتفاق می‌افتد و همین موضوع فاجعه بزرگ‌تری است. بنابراین مرگ ناشی از تصادفات دردناک‌تر، پرهزینه‌تر و عواقب اجتماعی و اقتصادی بیشتری دارد.»
افزایش دوباره آمار تصادفات پس از کرونا
آمارها نشان می‌دهند که در دوران کرونا، مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات کاهش یافت، اما پس از سال ۱۴۰۰ این روند بار دیگر صعودی شد. طبق اعلام قیداری، آمار مرگ‌ومیر در تصادفات طی یک دهه اخیر، سالانه حدود ۱۷ هزار نفر بوده است، اما هم‌اکنون این عدد به ۲۰ هزار نفر در سال رسیده که رقمی غیرقابل قبول است.
تصادفات؛ از مرگ تا معلولیت‌های دائمی
قیداری در ادامه، به عواقب طولانی‌مدت تصادفات اشاره کرد و گفت که تصادفات نه‌تنها باعث مرگ می‌شوند، بلکه افراد زیادی را دچار معلولیت می‌کنند. او هشدار داد که این موضوع تأثیرات جبران‌ناپذیری بر خانواده‌ها و جامعه دارد.
«تصادف باعث معلولیت می‌شود و این نیز فاجعه‌بارتر است و در مجموع تصادفات مهم‌ترین اثر اجتماعی، اقتصادی و زندگی را به دنبال دارد.»
نقش کلیدی عامل انسانی در مرگ‌های جاده‌ای
سرپرست دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تأکید کرد که عامل انسانی، اصلی‌ترین دلیل تصادفات مرگبار در کشور است. هرچند وضعیت جاده‌ها و کیفیت خودروها در این موضوع نقش دارند، اما خطاهای انسانی همچنان سهم عمده‌ای را به خود اختصاص داده‌اند.
آیا می‌توان این روند را متوقف کرد؟
به گفته قیداری، اگر اقدامات پیشگیرانه مؤثر انجام شود، می‌توان حداقل ۸ درصد از این مرگ‌ها را کاهش داد. او تصریح کرد که هر مرگ ناشی از تصادف، ۱۸ میلیارد تومان خسارت اقتصادی به کشور وارد می‌کند، رقمی که نشان‌دهنده هزینه سنگین این بحران برای جامعه است.
آماده‌باش بیمارستان‌ها برای پذیرش مصدومان نوروزی
با نزدیک شدن به تعطیلات نوروز، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اعلام کرد که تمامی بیمارستان‌های تحت پوشش این دانشگاه در آماده‌باش کامل برای پذیرش بیماران تصادفی قرار دارند. دکتر قیداری در این رابطه توضیح داد:«اورژانس‌های پیش‌بیمارستانی و بیمارستانی به صورت ۲۴ساعته در جاده‌های مواصلاتی فعال هستند. دستیاران مقیم در بیمارستان‌ها حضور دارند و متخصصان برنامه آن‌کالی و کشیک دارند.»
هشدار به رانندگان: بیشتر تصادفات در ۳۰ کیلومتری مقصد رخ می‌دهد
بررسی‌ها نشان می‌دهد که اکثر تصادفات در نزدیکی مقصد و در ۳۰ کیلومتری شهرها رخ می‌دهند. قیداری به رانندگان توصیه کرد که در این مناطق بیشتر احتیاط کنند، عجله نکنند و از سبقت‌های خطرناک پرهیز کنند.
«کودک پلیسی»؛ راهکاری برای کاهش تصادفات
او همچنین به نقش مهم کودکان در پیشگیری از تصادفات اشاره کرد و گفت که می‌توان از این ظرفیت برای کنترل رفتار والدین در رانندگی استفاده کرد.
آیا آموزش و فرهنگ‌سازی راه‌حل است؟
در ادامه این نشست، دکتر سهرابی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تأکید کرد که سبک زندگی مردم در کاهش تصادفات بسیار تأثیرگذار است. او توضیح داد که یکی از اهداف پویش «نه به تصادف» آموزش و تغییر نگرش رانندگان است.«رسالت حوزه بهداشت، آموزش مردم و تغییر الگوی زندگی‌شان است. در همین راستا، آموزش‌های چهره به چهره و گروهی از طریق کانال‌های ارتباطی با مردم در دستور کار قرار دارد.»
پروژه «شهر سالم» برای کاهش تصادفات
به گفته سهرابی، در برخی از مناطق، پروژه‌هایی برای افزایش ایمنی شهری در حال اجراست. شهرستان دماوند و منطقه ۱۳ تهران به عنوان پایلوت این پروژه انتخاب شده‌اند و قرار است ۸۰ شاخص مختلف از جمله ایمنی جاده‌ها در آن‌ها بررسی شود.
نتیجه‌گیری: آیا تصادفات یک بحران حل‌نشدنی است؟
با توجه به آمار نگران‌کننده تصادفات رانندگی در ایران و افزایش مجدد این آمار پس از دوران کرونا، مشخص است که اقدامات فعلی کافی نبوده و باید بر فرهنگ‌سازی، ایمنی جاده‌ها و بهبود کیفیت خودروها تمرکز بیشتری شود. آیا با اجرای دقیق این برنامه‌ها، می‌توان شاهد کاهش این فاجعه انسانی بود؟
