کرم یخ‌زده ۴۶ هزار ساله دوباره به زندگی برگشت! شگفتی علمی جدید
اگر به نظر شما خواب طولانی‌مدت یک موجود در یخ‌های سیبری تنها یک داستان تخیلی است، باید بگوییم که با کشف یک کرم که ۴۶ هزار سال در یخ مدفون بود و حالا دوباره به حیات برگشته، دنیا به یک شگفتی علمی تازه دست یافته است.
در یک کشف علمی حیرت‌انگیز، کرمی که در یخ‌های سیبری برای مدت زمان ۴۶ هزار سال به خواب رفته بود، پس از این مدت طولانی دوباره به زندگی برگشت. این اتفاق نشان‌دهنده شگفت‌انگیزترین توانایی‌های زیستی موجودات است که حتی در شرایط یخبندان دائمی قادرند خود را به مدت‌های طولانی حفظ کنند. سیبری، که بخش‌های وسیعی از آن در یخبندان دائمی قرار دارد، یکی از مناطق خاص زمین است که در آن لایه‌های یخی می‌توانند تا صدها متر به زیر زمین نفوذ کنند و هر موجودی که به داخل این لایه‌ها بیفتد، به‌طور طبیعی در شرایط بسیار سرد و خشک حفظ می‌شود.
پژوهشگران موفق شدند کرمی را کشف کنند که مدت زمان طولانی در عمق ۳۷ متری خاک در یخ مدفون بود. به لطف شرایط یخچالی سیبری، این کرم توانست سال‌ها بدون تغییر در همان وضعیت به‌طور طبیعی حفظ شود و در نهایت در یک آزمایشگاه مدرن دوباره زنده شود. حتی شگفت‌انگیزتر اینکه این کرم قادر به تولیدمثل شد.
پدیده کریپتوبیوز: راهی برای بقا در شرایط دشوار
این کرم از گونه‌ای است که قادر به ورود به فرآیند کریپتوبیوز (Cryptobiosis) است؛ فرآیندی که در آن فعالیت‌های زیستی یک موجود به‌طور کامل متوقف می‌شود، به‌طوری‌که قادر است شرایط مرگبار را پشت سر بگذارد و پس از بازگشت به شرایط مناسب دوباره به زندگی ادامه دهد. این ویژگی، علاوه بر این کرم، در موجودات دیگری مانند خرس آبی (Tardigrade) و برخی میگوهای آب‌شور نیز مشاهده شده است. این موجودات می‌توانند در برابر شرایط محیطی شدید مانند انجماد و بی‌آبی مقاومت کنند.
دانشمندان با استفاده از آزمایش‌های کربن‌نگاری به این نتیجه رسیدند که این کرم‌ها ده‌ها هزار سال عمر دارند و در این مدت تنها به‌صورت فریز شده و خواب‌آلود در دل یخ‌ها باقی مانده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که این کرم در محیط آزمایشگاهی به زندگی ادامه داده و حتی توانسته در شرایط نوین تولیدمثل کند.
مولاژهای محافظت‌کننده در برابر شرایط سخت
تحقیقات نشان می‌دهند که کرم‌های احیا شده از ویژگی‌های خاصی برخوردارند که به آن‌ها کمک می‌کند تا در برابر تغییرات شدید دما و شرایط سخت زیستی مقاومت کنند. این موجودات از مولکول‌های خاصی در بدن خود بهره می‌برند که از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از سرمای شدید محافظت می‌کنند. چنین مولکول‌هایی در سایر موجودات مقاوم به انجماد و خشکی نیز مشاهده شده است.
دکتر فیلیپ شیفر، یکی از محققان این پروژه، در این‌باره اظهار داشت: «هیچ‌کس انتظار نداشت که این فرآیند تا هزاران سال ادامه یابد. شگفت‌انگیز است که حیات پس از این همه سال، در مرز میان مرگ و زندگی دوباره آغاز شود.»
آینده پژوهش‌های علمی: از حیات در فضا تا ذخیره‌سازی اندام‌های پیوندی
این کشف امیدهایی برای تحقیق در حوزه‌های مختلف علمی به‌ویژه در زمینه‌های حفاظت از اندام‌های پیوندی، نگهداری مواد غذایی و حتی جست‌وجوی حیات در سیارات دیگر ایجاد کرده است. اگر دانشمندان بتوانند مولکول‌هایی را شناسایی کنند که می‌توانند سلول‌ها را در برابر انجماد و آسیب‌های مشابه محافظت کنند، ممکن است از این کشف برای روش‌های نوین نگهداری بافت‌های زیستی استفاده کنند.
فرزندان کرم یخ‌زده: ادامه حیات در آزمایشگاه
کرم اصلی که از یخ‌ها بیرون کشیده شد، دیگر زنده نیست؛ اما فرزندان آن همچنان در محیط آزمایشگاهی به زندگی ادامه می‌دهند. این فرصت به دانشمندان می‌دهد تا بررسی کنند که چگونه این موجودات توانسته‌اند با شرایط سخت زندگی در یخ‌های دائمی و تغییرات دما سازگار شوند.
در آینده، پژوهشگران امیدوارند که نه تنها اطلاعات بیشتری از این کرم‌ها به‌دست آورند، بلکه گونه‌های دیگری از موجودات مشابه را در مناطق یخ‌زده نظیر قطب جنوب کشف کنند که دارای ویژگی‌های مشابهی برای بقا در شرایط سخت هستند.
