کشف ناحیه مغزی که میل به شیرینی را کنترل می‌کند!
دانشمندان موفق به شناسایی بخشی از مغز شده‌اند که مسئول تمایل به مصرف شیرینی حتی پس از احساس سیری است.
تصور کنید پس از صرف یک وعده غذایی سنگین، احساس سیری کامل دارید اما با دیدن یک دسر وسوسه می‌شوید. دانشمندان این پدیده را بررسی کرده و نورون‌هایی را که مسئول این اشتیاق هستند، شناسایی کرده‌اند. محققان مؤسسه تحقیقات متابولیسم ماکس پلانک در پژوهشی روی موش‌ها دریافتند که حتی پس از احساس سیری، این حیوانات همچنان به مصرف شیرینی علاقه‌مند هستند. از این رو، دانشمندان به بررسی عملکرد مغز در این فرآیند پرداختند.
مغز چگونه سیری را تنظیم می‌کند؟
احساس سیری نه تنها از معده، بلکه از طریق فعالیت نورون‌های خاصی در هیپوتالاموس مغز نیز کنترل می‌شود. نورون‌های پرو-اپیوملانوکورتین (POMC) نقش کلیدی در این روند دارند. این سلول‌های عصبی با فعال شدن پس از خوردن غذا، پیام «کافی است» را ارسال می‌کنند تا از مصرف بیشتر جلوگیری شود.
اما راز پنهان این نورون‌ها چیست؟
بررسی‌های دانشمندان نشان داد که نورون‌های POMC نه تنها سیگنال سیری را ارسال می‌کنند، بلکه به طور همزمان فعالیتی در ناحیه‌ای دیگر از مغز، به نام «تالاموس پارا بطنی» دارند. این بخش، در پاسخ به مصرف قند، هورمونی به نام «β-اندورفین» آزاد می‌کند. این مسیر عصبی که به نوعی وابسته به مواد اپیوئیدی (افیونی) است، اشتهایی ویژه برای قند ایجاد کرده و مغز را به مصرف شیرینی بیشتر تشویق می‌کند.
تنها شیرینی این مسیر را فعال می‌کند!
یکی از نکات جالب توجه در این پژوهش این بود که این مسیر عصبی فقط به غذاهای شیرین واکنش نشان می‌دهد. زمانی که موش‌ها پس از غذا، مواد غذایی معمولی یا چرب مصرف می‌کردند، این مسیر غیرفعال می‌ماند.
هنینگ فنسلاو، سرپرست این پژوهش، در این باره توضیح می‌دهد: «از نظر تکاملی، این مکانیسم منطقی است. قند در طبیعت به ندرت یافت می‌شود، اما منبعی سریع از انرژی است. مغز انسان طوری طراحی شده که هنگام دسترسی به قند، آن را به میزان زیادی دریافت کند.»
راهکاری برای مهار میل به شیرینی؟
در ادامه این تحقیق، دانشمندان مسیر اپیوئیدی فعال‌شده را مسدود کردند و مشاهده کردند که موش‌های سیر دیگر نمی‌توانند در برابر وسوسه شیرینی مقاومت کنند. اما نکته جالب اینجاست که مهار این مسیر در موش‌های گرسنه تأثیری بر مصرف قند نداشت.
برای بررسی تطبیق این نتایج در انسان، پژوهشگران محلول قندی را به داوطلبان دادند و دریافتند که همین ناحیه مغزی در افراد نیز به قند واکنش نشان می‌دهد. این یافته‌ها می‌تواند به ارائه راهکارهای جدید برای کاهش پرخوری و مقابله با چاقی کمک کند.
چشم‌انداز درمانی این کشف علمی
فنسلاو در مورد احتمال استفاده از این یافته‌ها برای درمان اضافه وزن می‌گوید: «در حال حاضر داروهایی وجود دارند که گیرنده‌های اپیوئیدی مغز را مسدود می‌کنند، اما تأثیر آن‌ها بر کاهش وزن محدودتر از داروهای سرکوب‌کننده اشتها است. ترکیب این روش‌ها با درمان‌های دیگر می‌تواند بسیار مفید باشد، اما برای درک بهتر این مسیر نیاز به تحقیقات بیشتری داریم.»
این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که تأثیر مغز بر میل به شیرینی تنها عامل مؤثر نیست و سیگنال‌های ناشی از میکروبیوم روده نیز در این فرایند دخالت دارند.
این پژوهش در مجله معتبر Science منتشر شده است.
