افشای روش‌های جاسوسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران
در پی انتشار گزارش جنجالی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران و سوءاستفاده رژیم صهیونیستی و آمریکا از آن برای توجیه حملات نظامی، رسانه‌ها به بررسی عمیق نقش آژانس در جاسوسی از برنامه هسته‌ای ایران پرداخته‌اند. جزئیات جدید از همکاری پنهان این نهاد با سرویس‌های جاسوسی غربی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته جاسوسی، ابعاد تازه‌ای از خیانت آژانس را روشن کرده است.
اخیراً گزارشی تحقیقی از سوی پایگاه خبری-تحلیلی «کریدل» به بررسی دقیق نحوه جاسوسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران و همکاری این نهاد با آمریکا و رژیم صهیونیستی پرداخته است. این گزارش پس از انتشار اتهامات جنجالی «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس، علیه ایران و بهره‌برداری سیاسی از آن توسط دشمنان کشورمان شدت گرفته است.
کریدل در گزارش خود به ابزار پیشرفته‌ای به نام «موزاییک» (MOSAIC) اشاره کرده که توسط شرکت فناوری و جاسوسی «پالانتیر» ساخته شده و به‌طور گسترده‌ای در عملیات نظارتی آژانس، به ویژه بازرسی‌ها و پایش پایبندی کشورها به توافق‌های عدم اشاعه، به کار گرفته شده است. این نرم‌افزار که از سال‌ها پیش در توافق هسته‌ای برجام و توسط دولت اوباما به طور پنهانی وارد فرآیند بازرسی‌ها شده، امکان جمع‌آوری و تحلیل حجم عظیمی از داده‌ها، از جمله تصاویر ماهواره‌ای، اطلاعات حسگرها و اسناد تأسیسات هسته‌ای ایران را فراهم کرده است.
با وجود خروج یکجانبه آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، نظارت‌های آژانس و استفاده از موزاییک ادامه یافت. بلومبرگ در گزارشی که کریدل به آن استناد کرده، به نقش کلیدی این فناوری در جمع‌آوری و تحلیل بیش از ۴۰۰ میلیون «شیء دیجیتال» در سراسر جهان، از جمله داده‌های رسانه‌های اجتماعی و عکس‌های ماهواره‌ای داخل ایران اشاره کرده است. این موضوع نگرانی‌هایی را در پی داشته که آژانس مرزهای نظارت هسته‌ای را پشت سر گذاشته و به جمع‌آوری اطلاعات جاسوسی فراتر از مأموریت خود پرداخته است.
یکی از نگرانی‌های مهم ایران، استفاده احتمالی از این داده‌ها توسط اسرائیل برای ردیابی و ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان است. بلومبرگ نوشته است:
«اسناد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که این ابزار در هسته تحلیلی پلتفرم جدید ۵۰ میلیون دلاری موزاییک آژانس قرار دارد و پایگاه‌های داده اطلاعات طبقه‌بندی شده را به نقشه‌هایی تبدیل می‌کند که به بازرسان کمک می‌کند تا روابط بین افراد، مکان‌ها و مواد درگیر در فعالیت‌های هسته‌ای را تجسم کنند.»
با این حال، کارشناسان هشدار داده‌اند که داده‌های وارد شده به این سیستم ممکن است به دلایل مختلف، از جمله خطا یا دستکاری عمدی، نادرست باشند و این مسأله می‌تواند به نتایج اشتباه و بازرسی‌های بی‌مورد منجر شود. یکی از مشاوران دولت‌های اروپایی در این زمینه گفته است:
«اگر یک فرض نادرست را بدون ایجاد توصیف مناسب به سیستم اضافه کنید، نتیجه نادرستی خواهید گرفت. در نهایت خودتان را متقاعد خواهید کرد که سایه‌ها واقعی هستند.»
از سوی دیگر، فناوری موزاییک بر پایه نرم‌افزار پیش‌بینی‌کننده انتظامی و نظارتی پالانتیر ساخته شده که در جهان غرب به دلیل سوگیری‌ها و خطاهای مکرر در تحلیل داده‌ها، بسیار مورد انتقاد است. مجله فناوری MIT در گزارشی خواستار توقف استفاده از این فناوری به دلیل عدم شفافیت و آموزش داده‌های مغرضانه شده است.
کریدل با اشاره به اطلاعات سرقت‌شده توسط موساد از بایگانی هسته‌ای ایران و ستایش آژانس از این اقدام اسرائیل، احتمال داده که داده‌های مخدوش و نادرست باعث بازرسی‌های غیرضروری و فشارهای ناعادلانه علیه ایران شده باشد. این پایگاه خبری همچنین اعلام کرده است که حداقل ۶۰ مورد از تحقیقات برنامه‌ریزی نشده آژانس، که با استفاده از موزاییک توجیه شده، تا پیش از تشدید حملات نظامی آمریکا و اسرائیل انجام شده است.
در ادامه گزارش، کریدل به انتشار گزارش جنجالی گروسی در ۳۱ مه اشاره کرده که بدون ارائه مدارک جدید، ایران را به توسعه سلاح هسته‌ای متهم کرد و این اتهامات زمینه‌ساز صدور قطعنامه محکومیت ایران در شورای حکام سازمان ملل و بهانه‌جویی تل‌آویو برای حمله نظامی شد.
با توجه به این تحولات، ایران تصمیم به تعلیق همکاری‌های خود با آژانس گرفت. کریدل این اقدام را «عاقلانه‌ترین مسیر برای کشورهای تحت نظارت» می‌داند و هشدار می‌دهد که موزاییک به حدی در عملکرد روزانه آژانس نفوذ کرده که می‌تواند علیه هر کشوری که هدف تغییر رژیم قرار گیرد، مورد استفاده قرار گیرد.
گزارش آژانس در سال ۲۰۱۷ نشان می‌دهد که موزاییک از بیش از ۲۰ پروژه نرم‌افزاری مختلف تشکیل شده و هدف آن تحول در حفاظت و نظارت جهانی است. این سامانه شامل ابزارهایی مانند بسته تأیید الکترونیکی (EVP) برای جمع‌آوری و پردازش خودکار داده‌های میدانی و پلتفرم تجزیه و تحلیل مشارکتی (CAP) است که امکان ارجاع متقابل داده‌های داخلی و منابع باز، از جمله تصاویر هوایی، را فراهم می‌کند.
یکی از مقامات آژانس در این سند گفته است:
«این پلتفرم یک جهش بزرگ رو به جلو در تجزیه و تحلیل است و به آژانس اجازه می‌دهد تا مقدار بسیار بیشتری از اطلاعات را جمع‌آوری و با عمق بیشتری تجزیه و تحلیل کند.»
همچنین کریدل به کمک‌های مالی قابل توجه آمریکا به آژانس اشاره کرده که حدود نیمی از بودجه این نهاد را تشکیل می‌دهد و تأکید کرده است که موزاییک «کاملاً با بودجه واشنگتن ایجاد شده است». این فناوری دو ماه پیش از انعقاد برجام راه‌اندازی شده و تمرکز ویژه‌ای بر ایران داشته است.
در نهایت، کریدل با اشاره به موج ترور دانشمندان هسته‌ای و فرماندهان سپاه در سال‌های اخیر، این پرسش را مطرح کرده که آیا توافق ۲۰۱۵ صرفاً یک عملیات جاسوسی گسترده برای آماده‌سازی جنگ علیه ایران بوده است؟ این پایگاه خبری هشدار داده است:
«هر کشوری که هنوز با آژانس همکاری می‌کند، باید احتمال دهد که تحت نظارت نیست بلکه برای جنگ برنامه‌ریزی شده است.»
این گزارش‌ها و افشاگری‌ها ابعاد تازه‌ای از خیانت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را نمایان ساخته و نگرانی‌ها درباره نقش این نهاد در تحولات منطقه‌ای را افزایش داده است.
