محمد هاشمی‌رفسنجانی: امام (ره) سریال «اوشین» را تحسین می‌کردند
در مصاحبه‌ای که محمد هاشمی، رئیس اسبق سازمان صداوسیما، با رسانه‌ها داشته، بخشی از چالش‌ها و حواشی مربوط به برنامه‌های تلویزیونی پس از انقلاب اسلامی را بازگو کرده است.
در گفتگو با محمد هاشمی، رئیس سابق صداوسیما، ابعاد مختلف چالش‌ها و تحولات فرهنگی که سازمان صداوسیما در دوران پس از انقلاب اسلامی با آن روبه‌رو بوده، بررسی شد. هاشمی در این مصاحبه به مشکلاتی که این سازمان در جذب هنرمندان پس از انقلاب با آن روبه‌رو شد، پرداخت و همچنین به فشارهای سیاسی و محدودیت‌های فرهنگی اشاره کرد که در آن دوران تاثیر زیادی بر تولیدات رسانه‌ای داشتند.
مخالفت‌ها با «اوشین» و حمایت امام (ره)
یکی از مهم‌ترین نکاتی که هاشمی در این گفتگو به آن اشاره کرده، ماجرای سریال محبوب «اوشین» است که در آن زمان با تغییرات زیادی مواجه شد. هاشمی گفت: «امام خمینی (ره) با تغییراتی که در این سریال انجام شد، موافق بودند. حتی زمانی که یکی از ائمه جمعه، امام‌جمعه رشت، در نماز جمعه به مخالفت با این سریال پرداخته و آن را مناسب ندانسته بود، من با امام صحبت کردم. امام فرمودند: "نه، آموزنده است؛ و ما هم به همین دلیل پخش را ادامه دادیم."»
هاشمی توضیح داد که برخی از تغییرات ایجاد شده در «اوشین» به دلیل تطبیق بیشتر سریال با ارزش‌ها و الگوهای اجتماعی و فرهنگی جامعه ایران در آن دوران بود. به گفته هاشمی، ژاپنی‌ها که در ابتدا از این تغییرات شگفت‌زده شده بودند، در نهایت پذیرفتند که تغییرات اعمال شده در راستای احترام به فرهنگ و هویت ایرانی بوده است.
چالش‌های هنری و سیاست‌های صداوسیما در دوران پس از انقلاب
در بخشی از مصاحبه، هاشمی به محدودیت‌هایی که هنرمندان در دوران پس از انقلاب با آن روبه‌رو شدند، اشاره کرد. وی توضیح داد که بسیاری از هنرمندان به دلیل تفاوت‌های سیاسی، اعتقادی و نگرانی از آینده جمهوری اسلامی، از همکاری با صداوسیما خودداری کردند. در این میان، امام خمینی (ره) همواره حمایت‌های خود را از برخی آثار هنری که از نظر فرهنگی و اجتماعی با ارزش‌های انقلاب هماهنگ بودند، اعلام می‌کردند. به گفته هاشمی، امام (ره) از سریال‌هایی مانند «رعنا»، «کوچک جنگلی»، «سلطان شبان» و «پاییز صحرا» حمایت کرده و آنها را آثار مهمی می‌دانستند.
سریال «اوشین» و واکنش‌های اجتماعی
در میان حواشی «اوشین»، یکی از جنجال‌های برجسته زمانی رخ داد که در یکی از برنامه‌های رادیویی، دختری به عنوان الگوی خود «اوشین» را معرفی کرد، در حالی که انتظار می‌رفت حضرت زهرا (س) به عنوان الگو مطرح شود. این مسئله با واکنش‌هایی روبرو شد و باعث ایجاد تنش در جامعه شد. هاشمی با اشاره به این واقعه گفت: «این برنامه به صورت زنده پخش شد و عده‌ای آن را توهین تلقی کردند. امام (ره) بعد از بررسی نوار برنامه، دستور به عفو و حمایت از عوامل این برنامه صادر کردند.»
توقیف فیلم‌ها و همکاری با وزارت ارشاد
هاشمی در ادامه به برخی از فیلم‌هایی اشاره کرد که به دلیل فشارهای مختلف توقیف شدند، مانند «باشو، غریبه‌ی کوچک» ساخته بهرام بیضایی. با این حال، وی توضیح داد که صداوسیما گاهی تصمیم به پخش فیلم‌های توقیفی می‌گرفت و از برخی آثار هنری استفاده می‌کرد، البته در این مسیر همواره نظر امام (ره) را ملاک قرار می‌دادند. وی همچنین تاکید کرد که صداوسیما در بسیاری از موارد از وزارت ارشاد پیروی نمی‌کرد و بر اساس تشخیص خود عمل می‌کرد.
دفاع از حقوق کارکنان صداوسیما
در بخش دیگری از گفت‌وگو، هاشمی به چالش‌هایی اشاره کرد که برخی از کارکنان صداوسیما در دوران انقلاب با آن روبه‌رو شدند. وی از تلاش‌های خود برای حمایت از کارکنان و جلوگیری از اجرای حکم‌های سختگیرانه علیه آنها صحبت کرد. یکی از این موارد، ماجرای زندانی شدن شش نفر از کارکنان برنامه رادیویی بود که در نهایت با دستور امام (ره) از زندان آزاد شدند و به کار خود بازگشتند.
بازگشت هنرمندان و تولیدات موفق تلویزیونی
در دوران مدیریت هاشمی، صداوسیما توانست به رغم مشکلات و چالش‌ها، تعدادی از آثار مهم و ماندگار را تولید کند که همچنان در خاطره‌ها باقی مانده‌اند. سریال‌هایی مانند «سربداران» و «امیرکبیر» از جمله تولیدات موفقی بودند که در آن دوران به پخش رسیدند. هاشمی در این باره گفت: «ما سه مقطع تاریخی را برای سریال‌سازی در نظر داشتیم: صدر اسلام، دوران میانی تاریخ اسلام و تاریخ معاصر. در این دوره، ۱۵۳۰ اپیزود سریال ساخته شد که همه آنها موفق بودند و نه قبل و نه بعد از انقلاب چنین تولیداتی در صداوسیما انجام نشده بود.»
این مصاحبه نشان می‌دهد که در دوران پس از انقلاب، صداوسیما با چالش‌ها و فشارهای مختلف سیاسی و فرهنگی روبرو بود، اما در عین حال توانست با مدیریت صحیح و حمایت از هنرمندان، بسیاری از آثار ارزشمند و تاثیرگذار را تولید و به جامعه ارائه کند.
