نگاهی متفاوت به سریال تاسیان؛ نه تطهیر، نه سیاه‌نمایی
سریال «تاسیان» ساخته تینا پاکروان این روزها به یکی از بحث‌برانگیزترین آثار نمایشی تبدیل شده است.
در میان انبوه نقدهایی که این روزها به سریال «تاسیان» وارد شده—از تحسین‌های عاشقانه تا انتقادهای تند تاریخی—نمی‌توان انکار کرد که این مجموعه، حداقل تا قسمت سوم، توانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند. «تاسیان» با روایتی منسجم و ریتمی جذاب، قصه‌ای عاشقانه را در بستر وقایع اجتماعی و سیاسی سال ۱۳۵۶ ایران به تصویر می‌کشد؛ اما نه در قالب یک مستند تاریخی، بلکه به عنوان یک درام با مضامین عاطفی و اجتماعی.
یکی از ویژگی‌های این سریال، پرهیز از کلیشه‌های رایج در سریال‌های تلویزیونی است. اثر جدید تینا پاکروان سعی نمی‌کند با زیاده‌گویی یا شعارزدگی، پیام خاصی را به مخاطب تحمیل کند. در عوض، داستانی را روایت می‌کند که در آن عشق و رقابت عاشقانه در مرکز توجه قرار دارند، در حالی که زمینه تاریخی و سیاسی صرفاً نقش پس‌زمینه را ایفا می‌کند. «تاسیان» برخلاف برخی انتقادات، در پی بازنویسی تاریخ یا تطهیر چهره ساواک نیست، بلکه تنها به بازتاب شرایط اجتماعی و طبقاتی آن دوران می‌پردازد.
سریال در کنار روایت داستانی خود، تصویری از فضای دانشگاهی آن دوره ارائه می‌دهد که به‌درستی به فعالیت‌های گروه‌های چپ و چرخش فکری روشنفکران آن دوران اشاره دارد. همچنین نگاهی انتقادی به توسعه نامتوازن دوران پهلوی دارد—توسعه‌ای که در یک سو موزه هنرهای معاصر، ساختمان‌های مجلل و جشن‌های پر زرق‌وبرق را رقم زده و در سوی دیگر، شکاف طبقاتی، سرکوب سیاسی و فقر را افزایش داده است. این تضاد در بطن داستان عاشقانه‌ای روایت می‌شود که در آن، شخصیت‌ها برای رسیدن به اهداف شخصی خود از ابزارهای قدرت و سیاست بهره می‌برند.
یکی از نقدهای اصلی که به «تاسیان» وارد شده، نحوه به تصویر کشیدن ساواک است. برخی معتقدند که این مجموعه در تلاش برای سفیدنمایی این سازمان امنیتی دوران پهلوی است. اما آیا واقعاً چنین است؟ در سریال، ساواک نه به‌عنوان یک سازمان منسجم و بی‌نقص، بلکه به‌عنوان نهادی آشفته و گرفتار در فساد داخلی به نمایش گذاشته شده است. نقل‌قولی که در نقدها زیاد مطرح می‌شود این است که: «واقعاً آدم شاخ در می‌آورد وقتی می‌خوانیم که تاسیان سریالی برای سفیدشویی ساواک است.» اما سریال، خود ساواک را به‌عنوان نیرویی هولناک اما از درون متزلزل به تصویر می‌کشد، نه به‌عنوان یک سازمان منزه و قدرتمند.
این‌که در روایت تینا پاکروان خبری از صحنه‌های شکنجه‌های ساواک نیست، به معنای نادیده گرفتن تاریخ نیست. این سریال قصد ندارد مستندی درباره ساواک باشد، بلکه تمرکزش بر یک درام عاشقانه است که در دل آن، نگاهی گذرا به وضعیت امنیتی و سیاسی سال ۱۳۵۶ دارد. هرچند بسیاری از ما از سینما، تلویزیون و حتی خاطرات بازماندگان آن دوران می‌دانیم که ساواک چگونه با مخالفان خود برخورد می‌کرد، اما سطح برخورد این سازمان با افراد مختلف نیز یکسان نبوده است.
با وجود این حواشی، «تاسیان» تاکنون توانسته مخاطبان زیادی را با خود همراه کند و با وجود توقیف موقتش، احتمالاً یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی در سال‌های اخیر خواهد شد. چراکه این مجموعه، نه به دنبال تحریف تاریخ است و نه در پی سیاه‌نمایی صرف؛ بلکه می‌خواهد داستان خود را روایت کند—داستانی که عشق را در بستر تحولات اجتماعی و سیاسی به تصویر می‌کشد.
