ترامپ، جام جهانی و معمای حذف ایران؛ آیا سناریوی جدیدی در راه است؟
پس از قطعی شدن صعود تیم ملی ایران به جام جهانی ۲۰۲۶، گمانه‌زنی‌هایی درباره احتمال کنار گذاشته شدن ایران از این رقابت‌ها مطرح شد.
چند روز پس از صعود ایران به جام جهانی ۲۰۲۶ که در کشورهای آمریکا، کانادا و مکزیک برگزار خواهد شد، روزنامه گاردین گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه ممکن است ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین و نامزد انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا، مانع حضور ایران در این رقابت‌ها شود. این ادعا به سرعت در رسانه‌ها بازتاب یافت و فضای فوتبال ایران را تحت تأثیر قرار داد. اما ماجرا زمانی آرام شد که فدراسیون فوتبال آمریکا در نامه‌ای به ایران اعلام کرد: «بی‌صبرانه منتظر نمایش شما در جام جهانی هستیم.»
تاریخچه تهدیدهای مشابه؛ از ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۲
این نخستین بار نیست که بحث حذف ایران از جام جهانی مطرح می‌شود. در سال ۲۰۰۶، پس از صعود تیم ملی ایران به جام جهانی آلمان، سیاست‌های محمود احمدی‌نژاد باعث شد ایران به کانون توجهات بین‌المللی تبدیل شود. روزنامه‌ای در آلمان کاریکاتوری از بازیکنان ایران منتشر کرد که آنها را به عاملان انتحاری تشبیه کرده بود. هم‌زمان، برخی مقامات اروپایی و آمریکایی درخواست حذف ایران را مطرح کردند؛ از جمله چند سناتور آمریکایی که کمپینی برای این منظور به راه انداختند. اما این تلاش‌ها در نهایت به نتیجه نرسید.
سناریویی مشابه در سال ۱۴۰۱ نیز تکرار شد. در پی اعتراضات داخلی، کمپینی بین‌المللی برای حذف تیم ملی ایران از جام جهانی ۲۰۲۲ شکل گرفت. این بار علاوه بر برخی سیاستمداران غربی، گروه‌هایی از ایرانیان خارج از کشور نیز از این طرح حمایت کردند. در نهایت، این تلاش‌ها نیز بی‌نتیجه ماند. مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران، بعدها مدعی شد که امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه وقت، با جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، رایزنی کرده و جلوی حذف ایران را گرفته است.
از شایعه تا واقعیت؛ حذف ایران از جام جهانی ۲۰۲۶ چقدر جدی است؟
ادعای مطرح‌شده درباره نقش ترامپ در حذف ایران، در واقع نخستین بار در ایران مطرح شد. مهدی تاج، در جریان رقابت‌های انتخاباتی ریاست فدراسیون فوتبال، اظهار داشت که احتمال دارد تیم ملی ایران از حضور در جام جهانی آمریکا محروم شود و او کسی است که می‌تواند این تهدید را مدیریت کند. این ادعا، پس از بازتاب در رسانه‌های داخلی، سر از گاردین درآورد و به شکلی جدید منتشر شد.
در نهایت، با توجه به قوانین فیفا که تأکید دارد میزبان جام جهانی نباید مانع از حضور هیچ کشوری در مسابقات شود، این جنجال فروکش کرد. با این حال، نگرانی‌ها درباره امکان ممنوعیت ورود هواداران ایرانی به خاک آمریکا همچنان باقی است. اگرچه قوانین میزبانی جام جهانی، لغو ویزا برای تماشاگران را الزامی می‌داند، اما دستور اجرایی ترامپ در صورت بازگشت به قدرت، می‌تواند شرایط را تغییر دهد.
نظر یک مدیر فوتبالی؛ حذف ایران بعید اما محتمل است!
یک مقام باسابقه فوتبال ایران که نخواست نامش فاش شود، در گفت‌وگو با رویداد۲۴ اظهار داشت: «در حالت عادی، حذف ایران از جام جهانی امکان‌پذیر نیست، مگر اینکه در فاصله باقی‌مانده تا مسابقات، اتفاقات خاصی رخ دهد.» وقتی از او درباره این «اتفاقات خاص» سوال شد، او به احتمال وقوع جنگ یا اجماع جهانی علیه ایران اشاره کرد. در نهایت، وقتی پرسیدند آیا در صورت پیروزی ترامپ، حذف ایران محتمل است، پاسخ او کوتاه و صریح بود: «بله.»
سایه سیاست بر فوتبال؛ آیا ترامپ فیفا را تهدید خواهد کرد؟
با توجه به سیاست‌های خصمانه ترامپ علیه ایران در گذشته، نگرانی‌هایی درباره احتمال دخالت او در امور فیفا وجود دارد. ترامپ اخیراً حتی دیوان کیفری بین‌المللی را تحریم کرده است، بنابراین بعید نیست که در صورت بازگشت به قدرت، فشارهای جدیدی بر فیفا وارد کند. علاوه بر این، شرایط منطقه‌ای و احتمال تشدید درگیری‌های نظامی یا تغییر سیاست هسته‌ای ایران نیز می‌تواند عاملی برای افزایش فشارهای بین‌المللی باشد.
نکته مهم اینجاست که اگر یک تصمیم سیاسی برای حذف ایران اتخاذ شود، حتی چند روز پیش از آغاز مسابقات نیز می‌توان آن را اجرایی کرد. بنابراین، ضروری است که مسئولان ورزشی و دیپلماتیک ایران از همین حالا برای هر سناریویی آماده باشند تا تیم ملی کشورمان بدون چالش در رقابت‌های جام جهانی حضور یابد.
