راز طلای پنهان زمین؛ چرا میلیاردها تن طلا زیر پای ماست اما دست‌نیافتنی مانده؟
تصور کنید سطح زمین با لایه‌ای از طلا به ضخامت ۴۶ سانتی‌متر پوشیده شود! محققان می‌گویند چنین حجمی از طلا در دل زمین پنهان است، اما دستیابی به آن فعلاً ناممکن است.
در طول تاریخ بشر، طلا همواره جایگاهی فراتر از یک فلز ساده و گران‌قیمت داشته است. رالف والدو امرسون، فیلسوف سرشناس، گفته بود: «اشتیاق به طلا، صرفاً میل به این فلز نیست؛ بلکه تلاشی است برای رسیدن به آزادی و بهره‌مندی.» در واقع، طلا تنها نمادی از ثروت یا تجمل نبوده، بلکه عاملی تأثیرگذار در شکل‌گیری تمدن‌ها و سقوط امپراتوری‌ها محسوب می‌شود.
بر اساس گزارشی از خبرآنلاین، طلا ویژگی‌هایی دارد که آن را از سایر عناصر متمایز می‌کند: از درخشش منحصربه‌فرد و مقاومت بالا در برابر خوردگی، گرفته تا رسانایی عالی گرما و برق. در کنار همه این خصوصیات، کمیاب بودن طلا نیز مزید بر علت شده تا طی قرون گذشته، انسان‌ها بیش از ۲۱۶ هزار تُن از آن را از دل زمین بیرون بکشند. اگر این حجم از طلا را در قالب یک مکعب جمع‌آوری کنیم، مکعبی با طول ۲۲ متر در هر ضلع خواهیم داشت. اما نکته شگفت‌انگیز اینجاست که این میزان طلا در مقایسه با ذخایر واقعی آن در اعماق زمین، بسیار ناچیز است.
طلا در اعماق زمین، گنجی دور از دسترس
پژوهشگران دانشگاه گوتینگن آلمان در مطالعه‌ای تازه اعلام کرده‌اند که تقریباً کل طلای سیاره زمین در هسته آن نهفته است. هزاران کیلومتر زیر سطح زمین، جایی که طی شکل‌گیری اولیه سیاره‌مان حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش، فلزات سنگینی چون طلا به سمت مرکز زمین کشیده شده‌اند و در آنجا تجمع یافته‌اند.
از آن‌جایی که طلا عنصری "آهن‌دوست" یا به بیان علمی‌تر "سیدروفیل" است، میل زیادی برای ترکیب با آهن دارد. با توجه به اینکه هسته زمین عمدتاً از آهن تشکیل شده، جذب شدن طلا به این ناحیه کاملاً قابل‌انتظار است. دانشمندان معتقدند اگر روزی امکان استخراج این طلا از دل زمین فراهم شود، می‌توان سطح کل زمین را با لایه‌ای طلایی به ضخامت ۴۶ سانتی‌متر پوشاند.
تکنولوژی امروز، در برابر هسته زمین ناتوان است
با این حال، دستیابی به این گنجینه تقریباً غیرممکن است. پیشرفته‌ترین فناوری‌های حفاری و استخراج امروزی، هنوز توانایی رسیدن به هسته زمین را ندارند. همین موضوع باعث شده که این منابع عظیم، تنها در حد نظریه‌ای علمی باقی بمانند.
برای اثبات این نظریه، پژوهشگران ترکیب ایزوتوپ‌هایی خاص از روتنیم و تنگستن را در سنگ‌های آتشفشانی نمونه‌برداری‌شده از مناطق مختلفی چون هاوایی، جزایر گالاپاگوس، بافین و لاریونیون مورد بررسی قرار داده‌اند. یافته‌های آن‌ها نشان می‌دهد که یکی از ایزوتوپ‌های روتنیم در این نمونه‌ها بیش از حد انتظار حضور دارد؛ این مسئله تنها در صورتی قابل توضیح است که منشأ این سنگ‌ها از عمق زیادی، در نزدیکی مرز میان هسته و گوشته زمین باشد.
صعود کند عناصر سنگین
بر اساس این شواهد، به نظر می‌رسد بخشی از عناصر سنگین، از جمله طلا، به آرامی از هسته به سمت گوشته و سپس پوسته زمین در حال حرکت هستند. هرچند این فرایند آن‌قدر کند است که به میلیون‌ها سال زمان نیاز دارد و بنابراین نمی‌توان روی آن به‌عنوان منبعی زودبازده حساب باز کرد.
سیارک‌های طلایی؛ امیدی فراتر از زمین؟
در کنار منابع زمینی، برخی دانشمندان به اجرام آسمانی نیز چشم دوخته‌اند. سیارک‌هایی مانند «سایکی» (Psyche) که بقایای شکل‌گیری منظومه شمسی هستند، سرشار از فلزات گران‌بها از جمله طلا به‌نظر می‌رسند. نکته جالب اینجاست که برخلاف زمین، فلزات سنگین در این سیارک‌ها عمدتاً در سطح آن‌ها قرار دارند.
ارزش تخمینی سیارکی مانند سایکی، در صورتی که سرشار از فلزات گران‌قیمت باشد، ممکن است به بیش از ده میلیارد تریلیون دلار برسد؛ رقمی که حتی افسانه‌ای‌ترین گنجینه‌های زمینی را نیز بی‌ارزش جلوه می‌دهد.
