چگونه یارانه افراد بالای ۱۸ سال را از خانواده جدا کنیم؟

با شروع برنامه «پایگاه خانوار کشور»، دولت به دنبال ساماندهی و تفکیک یارانه افراد بالای ۱۸ سال است، به‌خصوص آن دسته که توان مالی مستقلی دارند. این طرح در چندین استان کشور به مرحله اجرایی رسیده که با هدف اصلاح و به‌روزرسانی سریع و خودکار اطلاعات خانوار، نقش مهمی در تعیین وضعیت اقتصادی خانوارها بازی می‌کند. در نتیجه، اصلاحاتی در ساختار یارانه‌ها و پرداخت‌ها ممکن است رقم بخورد و راه را برای عدالت اقتصادی هموارتر سازد.

پیش از این، فرآیند ثبت تغییرات خانوار به‌صورت دستی و با مراجعه به سامانه‌های مختلف انجام می‌شد، اما اکنون سیستم جدید این روند را به صورت خودکار و بر پایه همکاری سازمان ثبت احوال و سامانه یارانه‌ها طراحی کرده است. بر اساس اعلام سخنگوی سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، از تاریخ ششم اردیبهشت ۱۴۰۴، این تغییرات در استان‌های بوشهر، خراسان جنوبی، مرکزی و یزد به صورت رسمی اجرایی شده است، و پیش‌تر نیز در برخی استان‌ها مانند سمنان، قزوین و زنجان سابقه اجرا داشت. انتقال داده‌ها به صورت خودکار، شامل ثبت وقایع مهم مانند تولد، فوت، ازدواج و طلاق است که بر اساس این اطلاعات، سامانه یارانه‌ها به‌روزرسانی می‌شود.

در ادامه، تغییراتی چون ایجاد پرونده جدید پس از ازدواج، شناسایی سرپرست خانوار پس از فوت یا طلاق، و ارسال پیامک اطلاع‌رسانی به اعضای خانوار، روند به‌روزرسانی داده‌های خانوار را تسهیل می‌کند. همچنین، تمامی این فرآیندها نتیجه همکاری‌های میان سازمان ثبت احوال، قوه قضاییه و سامانه یارانه‌ها برای حفظ دقت و صحت اطلاعات است.

یکی از اقدامات مهم در این طرح، امکان تفکیک یارانه افراد بالای ۱۸ سال است. این افراد که توان مالی مستقل دارند، می‌توانند درخواست جداگانه برای برخورداری از یارانه مستقل ارائه دهند. پس از بررسی وضعیت اقتصادی و تایید سازمان، این افراد دهک‌بندی مجزا خواهند داشت و یارانه‌شان بر اساس وضعیت اقتصادی مستقل‌شان، پرداخت می‌شود.

علاوه بر این، زنان بی‌سرپرست یا بدسرپرست، با ارائه مدرک حکم دادگاه، می‌توانند نسبت به جداسازی از خانوار اقدام کنند. پس از تایید اطلاعات آنان توسط دادگستری و ثبت احوال، وضعیت این افراد در پایگاه خانوار به‌روزرسانی می‌شود و یارانه‌شان به صورت مستقل پرداخت می‌گردد.

برای ثبت هرگونه تغییر در خانوار، از جمله تولد، فوت، ازدواج یا طلاق، متقاضیان می‌توانند به سامانه ncr.ir مراجعه کرده و فرآیند ثبت را انجام دهند. این سامانه به‌طور خودکار اطلاعات مذکور را از ثبت احوال دریافت و به‌روزرسانی می‌کند، و فرآیند اصلاح ساختار خانوار را تسریع می‌نماید.

در مجموع، این اصلاحات در نظام یارانه‌ای کشور، نشانگر تلاش دولت برای ایجاد شفافیت، عدالت و هدفمند کردن پرداخت‌ها است، هرچند که هنوز اثرات نهایی آن در سطح خانوارهای ایرانی نیازمند مراقبت و بررسی‌های بیشتر است.