ترامپ و نتانیاهو در آستانه دیدار حساس؛ آیا برنامه موشکی ایران هدف حمله پیشگیرانه خواهد بود؟
دیدار پیشروی رئیسجمهور آمریکا و نخستوزیر اسرائیل در فلوریدا، با محوریت برنامه موشکی ایران، نگرانیهای تازهای درباره احتمال اقدام نظامی پیشگیرانه علیه تهران ایجاد کرده است. کارشناسان پیشین آمریکایی معتقدند اظهارات ترامپ بیشتر بازتاب دیدگاه اسرائیل است تا استراتژی رسمی آمریکا.
چند مقام و تحلیلگر پیشین آمریکایی به بررسی رویکرد دولت دونالد ترامپ در قبال برنامه موشکی ایران پرداختهاند. مارک فیتزپاتریک، سرپرست سابق معاونت بخش عدم اشاعه وزارت خارجه آمریکا، تصریح کرد: «صحبت رئیسجمهور ترامپ درباره حمله به موشکهای ایران انحرافی از سیاستهای قبلی است. تا کنون، ایالات متحده عمدتاً نگران توسعه سلاحهای هستهای ایران بوده و موشکها نگرانی کمتری داشتند.»
رسانه صهیونیستی اسرائیل هیوم نیز گزارش داده که تهدید ایران در دیدار پیشروی ترامپ و بنیامین نتانیاهو در فلوریدا محور اصلی خواهد بود. مقامهای اسرائیلی در حال آمادهسازی پروندهای جامع درباره تلاشهای ایران برای احیای برنامه هستهای، بازسازی زرادخانه موشکی بالستیک و حمایت از گروههای نیابتی مانند حماس و حزبالله هستند. هدف از ارائه این پرونده به ترامپ، هماهنگی نزدیک میان اسرائیل و آمریکا برای مقابله با آنچه اسرائیل «ریشه اصلی مشکل ایران» میداند، اعلام شده است.
کارشناسان پیشین آمریکایی نیز دیدگاههای مختلفی درباره سیاست ترامپ ارائه کردند:
-
مارک فیتزپاتریک: ترامپ به نظر میرسد غریزی و تقلیدی از نتانیاهو صحبت میکند و منافع ملی آمریکا و اسرائیل را با هم یکسان میبیند. با این حال، احتمال جنگ پیشگیرانه علیه برنامه موشکی ایران کم است، زیرا خاک آمریکا در معرض تهدید مستقیم موشکهای ایران نیست.
-
پل پیلار، تحلیلگر ارشد پیشین سازمان سیا: ترامپ علاقهمند به جنگ جدید علیه ایران نیست و ترجیح میدهد مشکلات با حملات ژوئن حل شده تلقی شوند. در صورت حمله احتمالی، اسرائیل آغازگر خواهد بود نه آمریکا.
-
ویلیام بیمن، استاد دانشگاه مینهسوتا: ترامپ و نتانیاهو به دنبال بهانههایی برای حمله به ایران هستند، اما ایران طبق قوانین بینالمللی حق توسعه موشکهای متعارف را دارد. حمله احتمالی اسرائیل بیشتر با اهداف سیاسی داخلی این کشور مرتبط است تا ضرورت نظامی واقعی.
ترامپ اخیراً اعلام کرد: «ایران با سرعت در حال بازسازی برنامه موشکی خود است. اگر بدون توافق تلاش کنند آن را بازسازی کنند، ما دوباره آن را نابود خواهیم کرد. میتوانیم بهسرعت موشکهای ایران را از بین ببریم.» کارشناسان تحلیل میکنند که این اظهارات بیشتر نمایانگر فشار سیاسی اسرائیل بر آمریکا است تا تصمیم عملی برای اقدام نظامی.
در خصوص مذاکرات پیشنهادی ایران و برجام، فیتزپاتریک معتقد است: «رویکرد گامبهگام ایران منطقی است، اما دولت ترامپ تمایل زیادی به مصالحه ندارد. برای آمریکا، غنیسازی صفر اولویت دارد و سایر مسائل مانند محدود کردن برد موشکها و توقف حمایت از نیروهای نیابتی مهم هستند اما مستقیماً با منافع ملی آمریکا مرتبط نیستند.»
پل پیلار نیز تأکید کرد: «رویکرد ظریف ممکن است از نظر منافع آمریکا قابل قبول باشد، اما ترامپ به توافقی نیاز دارد که بتواند ادعا کند بهتر از برجام است. بنابراین هر توافق سادهای بدون ادعای پیشرفت از نظر او غیرقابل قبول خواهد بود.»
بیمن هم هشدار داد: «ترامپ تنها با تسلیم کامل ایران راضی خواهد شد و هیچ مصالحه مرحلهای برای او قابل قبول نیست. تا زمانی که اروپاییها از حقوق ایران دفاع نکنند، خواستههای ترامپ فعال باقی میماند.»
در نهایت، تحلیلگران متفقالقول هستند که اسرائیل برای اهداف سیاسی داخلی و فشار بر ترامپ تلاش خواهد کرد تا آمریکا را درگیر هر اقدام نظامی احتمالی علیه ایران کند، در حالی که آمریکا بدون توجیه مستقیم منافع ملی، به اقدام پیشگیرانه اقدام نخواهد کرد.
