آیا ساکنان طبقه همکف باید برای آسانسور پول بدهند؟
آیا باید برای خدماتی که مستقیماً از آن بهره‌مند نمی‌شوید، هزینه بپردازید؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از ساکنان طبقه همکف ساختمان‌ها را درگیر کرده است.
آسانسور از اجزای اصلی ساختمان‌های چند طبقه محسوب می‌شود که برای جابه‌جایی راحت ساکنان و بارها بین طبقات تعبیه شده است. خرابی این وسیله یا نیاز به تعمیرات آن می‌تواند هزینه‌های قابل‌توجهی را به دنبال داشته باشد که ساکنان موظف به پرداخت آن هستند.
یکی از پرسش‌هایی که معمولاً در چنین شرایطی مطرح می‌شود، این است که آیا افرادی که در طبقه همکف ساکن هستند و به صورت مستقیم از آسانسور استفاده نمی‌کنند، نیز باید در پرداخت هزینه‌های مربوطه سهیم باشند یا خیر؟ این گزارش، به بررسی این پرسش و نکات مرتبط با آن می‌پردازد.
هزینه‌های مشترک در ساختمان؛ تعریف و مصداق‌ها
در نخستین گام باید بدانیم هزینه‌های مشترک به آن دسته از هزینه‌هایی اطلاق می‌شود که به دلیل بهره‌مندی عمومی ساکنان از یک خدمت یا امکانات خاص، میان همه واحدها تقسیم می‌گردد. این هزینه‌ها شامل نگهداری آسانسور، فضای سبز، نظافت مشاعات، بیمه ساختمان و سایر خدمات عمومی می‌شود. در اغلب موارد، این مبالغ با توجه به سهم هر واحد از کل زیربنای ساختمان محاسبه می‌گردد.
قانون چه می‌گوید؟
مقررات مربوط به هزینه‌های مشترک در ایران، در آیین‌نامه‌ها و قوانین مشخصی تعریف شده‌اند. طبق رویه معمول، هزینه‌هایی نظیر تعمیر و سرویس آسانسور، باید میان تمامی ساکنان بدون استثنا تقسیم شود و این تقسیم بر اساس متراژ واحدها انجام می‌گیرد. بنابراین حتی ساکنان طبقه همکف نیز مشمول این پرداخت هستند.
آسانسور؛ عامل ارتقاء ارزش ملک
وجود آسانسور در یک ساختمان چند طبقه، نقش چشم‌گیری در افزایش ارزش ملک ایفا می‌کند. نه‌تنها سکونت را برای ساکنان طبقات بالا راحت‌تر می‌کند، بلکه هنگام خرید و فروش یا اجاره، امتیاز بزرگی محسوب می‌شود. این افزایش ارزش، تمام ساکنان از جمله ساکنان طبقه همکف را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.
منافع غیرمستقیم آسانسور برای طبقه همکف
هرچند ممکن است ساکن طبقه اول یا همکف هیچ‌گاه از آسانسور استفاده نکند، اما بهره‌مندی از آن در سطوح غیرمستقیم قابل انکار نیست. آسانسور موجب دسترسی راحت‌تر سایر ساکنان، مخصوصاً سالمندان، بیماران و کودکان به واحدهای بالاتر می‌شود و به‌واسطه آن، ارزش کلی ساختمان حفظ یا افزایش می‌یابد؛ موضوعی که در صورت فروش یا اجاره واحدهای همکف نیز مزیت‌ساز خواهد بود.
چگونه هزینه‌ها تقسیم می‌شود؟
تقسیم هزینه‌های آسانسور در بیشتر ساختمان‌ها بر اساس متراژ هر واحد انجام می‌شود. یعنی واحدهایی که بزرگ‌تر هستند، سهم بیشتری از مخارج تعمیرات را پرداخت می‌کنند. در این میان، بعضی از ساکنان طبقه همکف ممکن است نسبت به پرداخت هزینه‌هایی که مستقیماً از آن‌ها استفاده نمی‌کنند، معترض باشند. با این حال، قانون و منطق تقسیم‌بندی مشترک، آن‌ها را نیز در زمره پرداخت‌کنندگان قرار داده است.
دلایلی که پرداخت هزینه را برای ساکنان همکف الزامی می‌کند
۱. امنیت و آسایش جمعی
عملکرد صحیح آسانسور علاوه بر رفاه، در شرایط اضطراری مانند حوادث غیرمترقبه نیز اهمیت دارد. وقتی کل هزینه نگهداری به‌طور منصفانه میان ساکنان تقسیم شود، امکان بهره‌مندی پایدار از خدمات آن برای همگان فراهم می‌شود.
۲. ضرورت خدمات و نگهداری مداوم
در صورتی‌که بخشی از ساکنان از پرداخت هزینه‌ها خودداری کنند، نگهداری منظم آسانسور مختل شده و مشکلات فنی جدی‌تری در آینده پدید خواهد آمد. مشارکت تمامی واحدها، تضمینی برای نگهداری ایمن و باکیفیت تجهیزات است.
۳. افزایش ارزش سرمایه
آسانسور، حتی برای ساکنان طبقه همکف که استفاده مستقیمی ندارند، عاملی مؤثر در بالا رفتن ارزش ملک است. این مزیت مالی، دلیل موجهی برای مشارکت آن‌ها در پرداخت هزینه‌های تعمیر و نگهداری محسوب می‌شود.
پاسخ به پرسش‌های پرتکرار
آیا ساکنان طبقه همکف باید هزینه تعمیر آسانسور را بپردازند؟
بله؛ بر اساس اصول هزینه‌های مشترک، همه واحدها از جمله واحدهای طبقه همکف نیز موظف به پرداخت سهم خود از هزینه تعمیر آسانسور هستند.
ملاک تقسیم هزینه‌ها چیست؟
این هزینه‌ها معمولاً براساس متراژ واحدها محاسبه می‌شوند و واحدهای بزرگ‌تر سهم بیشتری پرداخت می‌کنند.
آیا امکان پرداخت جداگانه هزینه آسانسور وجود دارد؟
خیر؛ هزینه تعمیر آسانسور به‌صورت عمومی محاسبه و دریافت می‌شود و تفکیک آن میان ساکنان ممکن نیست مگر با توافق کتبی همه اهالی.
اگر کسی از پرداخت هزینه امتناع کند، چه می‌شود؟
امتناع از پرداخت، نوعی تخلف محسوب می‌شود و ممکن است پیگرد قانونی و اقدامات اجرایی از سوی مدیریت ساختمان در پی داشته باشد.
آیا تخفیف یا معافیت برای طبقه همکف در نظر گرفته می‌شود؟
فقط در صورت توافق کتبی میان همه ساکنان، امکان اعمال تخفیف یا معافیت وجود دارد. در غیر این صورت، قانون همه را ملزم به پرداخت برابر می‌داند.
هزینه تعمیر آسانسور در بودجه سالانه ساختمان منظور می‌شود؟
بله؛ این هزینه به عنوان بخشی از هزینه‌های سالانه ساختمان در بودجه لحاظ شده و تمامی ساکنان باید سهم خود را پرداخت کنند.
مسئله پرداخت هزینه تعمیر آسانسور در ساختمان‌های چند طبقه، همواره موضوعی پرچالش بوده است. با این‌که برخی ساکنان مانند افراد ساکن طبقه همکف استفاده مستقیمی از آسانسور ندارند، اما به دلیل بهره‌مندی غیرمستقیم از مزایای آن و نقش آسانسور در حفظ ارزش ملک، موظف به مشارکت در تأمین هزینه‌های نگهداری و تعمیر آن هستند. برای پیشگیری از اختلافات، توصیه می‌شود ساکنان با بررسی دقیق قوانین و برقراری گفت‌وگوی سازنده با مدیر ساختمان و سایر همسایگان، به راه‌حلی مشترک دست یابند.
