کدام شهر صدر جدول تجردنشینی است؟ افزایش چشمگیر دختران مجرد ۳۰ تا ۳۵ ساله
آخرین آمارها نشان می‌دهد که تهران به پایتخت تجردنشینی ایران تبدیل شده و سهم دختران مجرد در گروه سنی ۳۰ تا ۳۵ سال، طی دو دهه گذشته افزایش چشمگیری داشته است.
بر اساس داده‌های موجود تا پایان سال ۲۰۲۳، میانگین سن ازدواج زنان در تهران به ۲۸ سال و برای مردان به ۳۲ سال رسیده است. آماری که از افزایش قابل توجه نرخ تجرد در میان زنان تهرانی به‌ویژه در گروه سنی ۳۰ تا ۳۵ سال حکایت دارد. به طوری که ۴۰ درصد زنان این رده سنی همچنان مجرد هستند؛ عددی که در سال ۱۳۸۰ تنها ۱۵ درصد بوده است.
گزارش لیلا مهداد در روزنامه هفت صبح به سبک زندگی جدیدی اشاره دارد که در پشت بام‌های کوتاه، خانه‌های کوچک و خلوت کلانشهر تهران شکل گرفته‌اند؛ فضاهایی دور از هیاهوی خانواده‌های پرجمعیت و سنتی، که نماد سبک زندگی تک‌نفره و استقلال‌طلبانه نسل امروز به شمار می‌آیند. زندگی‌هایی با انتخاب آگاهانه یا ناگزیر برای «تنهایی» و «خودسازی»، اما بعضاً همراه با فشار اقتصادی و اجتماعی.
مطابق با آمار منتشرشده توسط مرکز آمار ایران، جمعیت کشور در سال ۱۴۰۳ حدود ۸۷ میلیون نفر برآورد شده که از این میان، ۴۳ میلیون نفر را زنان تشکیل می‌دهند. در میان آنان، ۲۱ میلیون نفر کمتر از ۳۵ سال دارند. از این تعداد، ۱۵ میلیون نفر دختر هستند که اگر بخواهیم جزئی‌تر بررسی کنیم، شامل:
۷.۵ میلیون نفر زیر ۱۲ سال
۳.۵ میلیون نوجوان
۲.۴ میلیون نفر در سنین ۲۵ تا ۳۴ سال
از میان حدود ۴ میلیون دختر بالای ۱۸ سال، ۲.۲ میلیون نفر دانشجو هستند. همچنین بر اساس اطلاعات موجود، تعداد دانشجویان زن در مقاطع تحصیلی مختلف به این شرح است:
۱.۵ میلیون نفر در مقطع کارشناسی
۸۰۰ هزار نفر در فوق‌لیسانس
۱۱۲ هزار نفر در مقطع دکتری
شهلا کاظمی‌پور، جمعیت‌شناس، ضمن تحلیل این ارقام، اعلام کرده: «از مجموع جمعیت دختران ۱۵ تا ۳۴ سال، حدود ۶ میلیون نفر ازدواج کرده‌اند. این در حالی است که میانگین سن ازدواج در کشور حدود ۲۵.۵ سال است؛ عددی که در دهه‌های اخیر به‌طور میانگین ۲ سال افزایش یافته است.»
وی در ادامه، به مفهوم «تجرد قطعی» به‌عنوان یکی از شاخص‌های مهم جمعیت‌شناسی اشاره می‌کند و می‌گوید: «برای مردان، سن ۵۰ سال و برای زنان، ۴۵ سال به‌عنوان مرز تجرد قطعی در نظر گرفته می‌شود.» او همچنین اضافه می‌کند که «میزان تجرد قطعی در میان مردان و زنان در حال حاضر حدود ۲ درصد است، که در مورد مردان معمولاً با عواملی مانند عدم تمایل به ازدواج یا معلولیت مرتبط دانسته می‌شود.»
کاظمی‌پور نسبت به کاهش سن تجرد قطعی در میان دختران هشدار داده و بیان کرده: «سن تجرد قطعی در دختران از بازه ۴۰ تا ۴۵ سال به ۳۸ سال کاهش یافته است.»
در بررسی افزایش نرخ تجردنشینی در پایتخت طی سال‌های اخیر، تحلیل‌ها نشان می‌دهد که درصد افرادی که پس از ۴۰ سالگی هرگز ازدواج نکرده‌اند، از ۸ درصد در سال ۱۳۹۵ به ۱۳ درصد در سال ۱۴۰۴ رسیده است. این یعنی افزایش ۶۲.۵ درصدی طی تنها ۹ سال.
یکی از عوامل کلیدی در این روند، وضعیت اقتصادی به‌ویژه قیمت مسکن در تهران است. طبق گزارش‌ها، بهای مسکن در پایتخت از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۴ رشدی ۳۰۰ درصدی را تجربه کرده است. در همین بازه، نرخ بیکاری در میان جوانان تحصیل‌کرده نیز قابل توجه بوده؛ ۳۵ درصد برای زنان و ۲۸ درصد برای مردان.
تحولات آموزشی نیز از عوامل اثرگذار دیگر به شمار می‌روند. سهم زنان در تحصیلات تکمیلی از ۱۵ درصد در سال ۱۳۹۵ به ۶۵ درصد در سال ۱۴۰۴ رسیده است. هم‌زمان، ۴۰ درصد از زنان دارای مدرک دکتری در تهران همچنان مجرد هستند. آماری که نشان‌دهنده شکل‌گیری شکاف تحصیلی فزاینده میان زنان و مردان است؛ شکافی که در گروه سنی ۳۰ تا ۴۰ سال به ۱.۸ برابر رسیده است.
