هشدار جدی پزشکان در مورد شیوع آنفلوانزا/با وجود شیوع شدید هنوز به پیک نرسیدیم!
در حالی که شایعات درباره یک ویروس جدید در کشور بالا گرفته، متخصصان تأکید می‌کنند موج اخیر آنفلوانزا اگرچه گسترده‌تر شده، اما همچنان به مرحله اوج یا «پیک» نرسیده است.
ویروس آنفلوانزا این روزها با سرعت بیشتری در کشور در چرخش است؛ بیماری‌ای که علایمش می‌تواند از یک سرماخوردگی ساده تا خستگی و تب شدید متغیر باشد. برای برخی افراد چند روز زندگی را مختل می‌کند و برای برخی دیگر، تنها کمی بی‌حالی به همراه دارد. همزمان بازار گمانه‌زنی‌ها و ترس‌ها نیز داغ شده؛ کوچک‌ترین علامت توسط برخی به «کرونای تیغی» نسبت داده می‌شود و موجی از توصیه‌ها و دستورالعمل‌ها به سمت بیماران سرازیر می‌شود.
با وجود این، مسئولان بهداشتی تأکید می‌کنند که برخلاف شایعات، هیچ ویروس تازه‌ای وارد کشور نشده و همه‌چیز مطابق الگوی سالانه پیش می‌رود. اما آیا باید نگران ظهور یک سویه جدید باشیم؟
محمدرضا صالحی، دانشیار بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات مقاومت میکروبی و مدیریت مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، در همین‌باره توضیح می‌دهد:
«ویروس جدیدی در کشور نداریم، اما در یکی دو هفته گذشته با یک افزایش شیوع آنفلوانزا در کشور مواجه شده‌ایم. طبق آماری که از رئیس مرکز جامع آنفلوانزای کشور گرفته‌ام، به نظر می‌رسد یک رشد چشمگیر و رو به افزایشی را در میزان ابتلا به آنفلوانزا در نقاط مختلف کشورمان و تهران شاهد هستیم.»
به گفته او، این موج تازه از اواسط آبان شروع شده و با سرعت رو به افزایش است. صالحی یادآور می‌شود: «معمولاً از اواسط آبان تا اوایل آذر انتظار اپیدمی آنفلوانزا را داریم و احتمالاً در آذرماه با پیک یا قله این اپیدمی احتمالی مواجه خواهیم شد.»
چرا علائم بیماران متفاوت است؟
صالحی درباره علت تفاوت علائم در مبتلایان می‌گوید:
«انواع دیگری از ویروس‌ها هم در کنار آنفلوانزا کماکان در جامعه در حال گردش هستند. مثلاً کووید-۱۹ یا راینوویروس‌ها همچنان بخش مهمی از عفونت‌ها را تشکیل می‌دهند. تفاوت علایم مقداری به این موضوع مربوط است، اما نکته مهم این است که در کنار این ویروس‌ها، ویروس آنفلوانزا در جامعه در حال غالب شدن است.»
او توضیح می‌دهد که سرد شدن هوا و استفاده بیشتر از فضاهای بسته، فرصت بیشتری برای گسترش آنفلوانزا ایجاد می‌کند. صالحی می‌افزاید: «در نیمکره شمالی، مثل ایران، از آبان هوا سرد می‌شود و وقتی مردم درها را می‌بندند، تهویه مناسب کمتر می‌شود. این رفتار اپیدمیولوژیک ویروس آنفلوانزا در فصل‌های سرد است.»
آمار فعلی چقدر نگران‌کننده است؟
رئیس مرکز تحقیقات میکروبی معتقد است گسترش امسال تاکنون خارج از الگوهای سال‌های گذشته نیست و هنوز دلیلی برای اعلام هشدار جدی وجود ندارد. او به هشدار سازمان بهداشت ایالات متحده برای زمستان ۲۰۲۵ اشاره می‌کند اما می‌گوید نمی‌توان با اطمینان گفت این پیش‌بینی برای ایران هم صادق خواهد بود.
راهکارهای اصلی پیشگیری
صالحی با تأکید بر اهمیت واکسیناسیون می‌گوید:
«مهم‌ترین ابزار پیشگیری واکسیناسیون آنفلوانزاست. برای افراد سالم، بهترین زمان تزریق تا اواسط آذر است، اما افراد پرخطر هر وقت واکسن در دسترس داشتند باید اقدام کنند.»
او بر رعایت بهداشت فردی نیز تأکید می‌کند: تهویه مناسب، ماسک زدن، شست‌وشوی مرتب دست‌ها و پرهیز از تماس نزدیک از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از انتقال بیماری هستند.
کلاس‌های درس؛ یکی از کانون‌های اصلی چرخش ویروس
صالحی به اهمیت آموزش کودکان اشاره کرده و می‌گوید: «کودکان ساعت‌ها در کلاس‌های بدون تهویه می‌نشینند. از والدین می‌خواهم اگر علایمی در کودک مشاهده کردند، حداقل ۴۸ ساعت او را به مدرسه نفرستند.»
او توضیح می‌دهد که ویروس از یکی دو روز قبل از بروز علائم تا حدود یک هفته بعد از شروع بیماری قابل انتقال است. بنابراین اگر کودک مجبور به رفتن به مدرسه شد، باید ماسک بزند و از تماس نزدیک با دیگران خودداری کند.
توصیه به بزرگسالان
به گفته این متخصص، بزرگسالان علامت‌دار نباید در جمع حاضر شوند و در صورت اجبار، باید ماسک بزنند و از تماس با سطوح و وسایل عمومی پرهیز کنند تا چرخه انتقال قطع شود.
هشدار درباره مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک
رئیس مرکز مقاومت میکروبی بار دیگر نسبت به مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک هشدار داده و تأکید می‌کند:
«این بیماری منشأ ویروسی دارد و مصرف آنتی‌بیوتیک نه تنها مفید نیست، بلکه عوارض دارد. از داروخانه‌ها می‌خواهم آنتی‌بیوتیک را بدون نسخه در اختیار مردم قرار ندهند.»
او بهترین درمان را استراحت، نوشیدن مایعات، مصرف میوه‌های سرشار از ویتامین C و خوردن غذاهای تازه می‌داند و توصیه می‌کند در موارد شدید، بیمار حتماً با متخصص عفونی مشورت کند.
