مهاجرت کادر درمان کند شد؟
در حالی که مهاجرت پزشکان و پرستاران در سالهای اخیر به یکی از نگرانیهای جدی خانوادهها و سیاستگذاران تبدیل شده بود، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران از کاهش این روند و حتی بازگشت برخی پزشکان برجسته خبر میدهد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، دانشگاه علوم پزشکی ایران بهعنوان یکی از قطبهای اصلی ارائه خدمات درمانی در پایتخت، سهم قابلتوجهی از بار درمانی تهران و حتی بیماران ارجاعی از سایر استانها را بر دوش میکشد. مراکز درمانی وابسته به این دانشگاه، روزانه میزبان حجم بالایی از مراجعهکنندگان برای دریافت خدمات تخصصی و فوقتخصصی هستند؛ موضوعی که مدیریت آن، نقش مستقیمی در کیفیت خدمات و میزان رضایت بیماران دارد.
حضور بیمارستانهای بزرگ، مراکز مرجع و واحدهای فوقتخصصی در حوزه بیماریهای مختلف، جایگاه دانشگاه علوم پزشکی ایران را در ساختار درمانی تهران متمایز کرده است. همزمانی مأموریت درمانی با وظایف آموزشی و پژوهشی، این امکان را فراهم کرده تا دانشگاه با اتکا به ظرفیت علمی خود، بهصورت پیوسته در مسیر ارتقای خدمات و پاسخ به نیازهای درمانی جامعه حرکت کند.
در همین راستا، نادر توکلی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران، در گفتوگویی تفصیلی به تشریح ابعاد مختلف عملکرد، چالشها و برنامههای این دانشگاه پرداخته است.
پوشش ۶ میلیون نفر و رشد خدمات در حاشیه تهران
توکلی درباره دامنه خدمات دانشگاه میگوید:
«دانشگاه علوم پزشکی ایران حدود ۸ درصد جمعیت کشور را تحت پوشش دارد که شامل جمعیتی نزدیک به ۶ میلیون نفر در تهران و بهخصوص مناطق حاشیهای آن است.»
به گفته او، بررسی شاخصهای عملکردی هشتماهه سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ در شهرستانهایی مانند شهرقدس، شهریار، ملارد، رباطکریم و بهارستان نشان میدهد حجم خدمات درمانی در این مناطق حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. این رشد، شاخصهایی مانند تعداد بیماران، اعمال جراحی و بستریها را دربر میگیرد و موجب شده نیاز بیماران به مراجعه به مرکز شهر تهران به حداقل برسد؛ موضوعی که از نگاه مدیریت سلامت، اهمیت بالایی دارد.
کاهش پرداخت از جیب بیمار؛ عددی که تغییر کرده است
رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران یکی از شاخصهای کلیدی نظام سلامت را میزان پرداخت مستقیم بیمار عنوان میکند و توضیح میدهد که این شاخص در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۹ درصد بوده، اما اکنون به ۲۳ درصد رسیده است.
به گفته او، این کاهش نه از طریق افزایش تعرفهها، بلکه با گسترش پوششهای یارانهای محقق شده و فشار مالی را از دوش بیماران کاسته است.
در حوزه دارو و تجهیزات نیز، مدیریت متمرکز در ۲۱ بیمارستان دانشگاه باعث شده هزینههای مرتبط با اقتصاد درمان و دارو حدود ۸ درصد کاهش یابد؛ رقمی که در شرایط فعلی، قابلتوجه ارزیابی میشود.
خدمات VIP دولتی و نقش بیمههای تکمیلی
توکلی از توسعه خدمات VIP در بیمارستانهای دولتی خبر میدهد؛ خدماتی که از نظر سطح ارائه، به بخش خصوصی نزدیک شدهاند و به گفته او، میزان این خدمات حدود ۲۰ درصد افزایش یافته است. بسیاری از بیماران با استفاده از بیمههای تکمیلی، این خدمات را با هزینه کمتر دریافت میکنند.
آموزش، خوابگاه و مسئولیت اجتماعی دانشگاه
در بخش آموزش، رئیس دانشگاه اعلام میکند که امسال نزدیک به ۹۰۰ دانشجوی علوم پزشکی و حدود ۳۰۰ دانشجوی تخصصی و فوقتخصصی پذیرش شدهاند؛ در مجموع حدود ۱۲۰۰ دانشجو.
او تأکید میکند: با وجود آنکه در دفترچه سنجش الزام قانونی برای تأمین خوابگاه وجود نداشت، دانشگاه برای همه این دانشجویان خوابگاه فراهم کرده است؛ اقدامی که از نگاه مدیریت دانشگاه، بخشی از مسئولیت اجتماعی آن محسوب میشود.
فعالیتهای دانشگاه تنها به آموزش و درمان محدود نمیشود و پروژههای متعددی در حوزههای پژوهشی، بهداشتی و بینالمللی با مشارکت حدود ۱۲۰۰ عضو هیئت علمی در حال اجراست.
۱۳۰۰ دانشجوی بینالملل و نقش درآمدزایی آموزش پزشکی
در حوزه بینالملل، دانشگاه علوم پزشکی ایران میزبان حدود ۱۳۰۰ دانشجوی خارجی است. توکلی این حضور را هم از منظر اقتصادی و هم از منظر فرهنگی حائز اهمیت میداند و به نکتهای تاریخی اشاره میکند که روزگاری ایران واردکننده پزشک بود، اما امروز دانشجویان خارجی، از جمله از هند، در دانشگاههای علوم پزشکی کشور تحصیل میکنند.
بیشترین دانشجویان بینالمللی این دانشگاه از عراق، افغانستان، پاکستان و هند هستند و تعدادی نیز از کشورهای آفریقایی میآیند. جذب این دانشجویان از طریق ایجنتها و بر اساس معیارهایی مانند نمره زبان و سوابق تحصیلی انجام میشود. همچنین برنامههایی برای راهاندازی «اینترنشنال کالج» و گسترش همکاریها با کشورهای آفریقایی در دستور کار قرار دارد.
افزایش ظرفیت پزشکی؛ مدیریت بدون بحران؟
توکلی درباره افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی توضیح میدهد که این ظرفیت سالانه حدود ۲۰ درصد رشد داشته و تعداد دانشجویان پزشکی از حدود ۲۰۰ نفر به نزدیک ۵۰۰ نفر رسیده است. او میپذیرد که کلاسهای پرجمعیت چالشهایی برای کیفیت آموزش ایجاد میکند، اما میگوید با انتقال زودهنگام دانشجویان به مراکز جامع سلامت، این مسئله مدیریت شده است.
این مراکز، به گفته او، فرصت آموزش عملی در حوزههایی مانند نظام ارجاع، بیماریهای شایع، واکسیناسیون و مراقبت از بیماران مزمن را فراهم کردهاند و رضایت آموزشی بالایی ایجاد شده است.
هزینههای سنگین خوابگاه و رفاه دانشجویان
رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران به هزینههای بالای رفاهی نیز اشاره میکند و میگوید سرانه ماهانه خوابگاه برای هر دانشجو در تهران بیش از ۱۲ میلیون تومان است و با احتساب تغذیه و ایابوذهاب، این رقم از ۲۰ میلیون تومان عبور میکند. بخشی از این هزینهها از محل شهریه دانشجویان بینالملل تأمین میشود و امسال نیز یک خوابگاه با همین منابع به بهرهبرداری رسیده است.
بیمارستانهای فرسوده و پروژههای نیمهتمام
فرسودگی بیمارستانها یکی دیگر از چالشهای جدی دانشگاه است. توکلی از جایگزینی بیمارستان فیروزآبادی، ساخت بیمارستانهای روانپزشکی ایران و حضرت رسول (ص)، پیشرفت فیزیکی بیمارستان شهدای هفتم تیر و برنامهریزی برای جایگزینی بیمارستانهایی مانند شفا و علیاصغر خبر میدهد.
در مقابل، برخی بیمارستانها مانند لولاگر و فهمیده به دلیل فرسودگی تعطیل شدهاند و برای بیمارستان یافتآباد فعلاً برنامه مشخصی وجود ندارد.
افزایش سرسامآور هزینه تجهیزات پزشکی
به گفته رئیس دانشگاه، افزایش شدید قیمت تجهیزات پزشکی، ارائه برآورد دقیق هزینه ساخت بیمارستان را عملاً ناممکن کرده است. او مثال میزند که دستگاه MRI که در سال ۱۳۹۳ حدود یک میلیون یورو و معادل ۹۰۰ میلیون تومان قیمت داشت، امروز با همان قیمت ارزی، بیش از ۱۳۰ میلیارد تومان هزینه دارد؛ در حالی که تعرفههای درمانی امکان افزایش متناسب با این رشد هزینه را ندارند.
حقوق، معیشت و کمبود نسبی نیروی انسانی
توکلی بزرگترین چالش نظام سلامت را موضوع حقوق و دستمزد میداند و تأکید میکند معیشت پرستاران و پزشکان تحت فشار جدی است.
او توضیح میدهد که امسال با وجود صدور مجوز استخدام ۱۴۰۰ پرستار، حدود ۸۰۰ نفر جذب شدند، اما هیچ بخش بیمارستانی به دلیل کمبود پرستار تعطیل نشده است. پرداخت منظم کارانه و اضافهکاری در بیمارستانهای دانشگاه، به گفته او، یکی از عوامل حفظ نیروها بوده است.
کاهش مهاجرت و نشانههای بازگشت
در بخش پایانی گفتوگو، رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران به موضوع مهاجرت کادر درمان میپردازد و میگوید:
در یک سال اخیر، روند مهاجرت کاهش یافته و حتی نشانههایی از مهاجرت معکوس دیده میشود. تعدادی از اعضای هیئت علمی و پزشکان برجسته که پیشتر به کشورهای پیشرفته مهاجرت کرده بودند، اکنون به کشور بازگشتهاند.
او اضافه میکند که کاهش تقاضا برای دریافت گواهی گوداستندینگ در نظام پزشکی تهران نیز مؤید همین موضوع است و بیش از ۱۰ نفر از مهاجرتکردگان دوباره به دانشگاه بازگشتهاند.
در کنار این روند، دانشگاه علوم پزشکی ایران برنامههایی برای همکاریهای بینالمللی کوتاهمدت با کشورهای منطقه، از جمله حوزه خلیج فارس و عمان، در دستور کار دارد؛ برنامههایی که میتواند هم به افزایش درآمد پزشکان کمک کند و هم ماندگاری آنها در کشور را تقویت کند.
