خستگی دیجیتال در سالمندان: خطرات پنهان استفاده طولانی‌مدت از گجت‌ها و راه‌حل‌های ساده برای مقابله با آن!
ستفاده مفرط از وسایل دیجیتال توسط سالمندان، علاوه بر اثرات منفی بر سلامت جسمانی، می‌تواند به مشکلاتی همچون «خستگی دیجیتال» منجر شود.
امروزه فناوری‌های دیجیتال بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی افراد در تمامی سنین شده است. برای سالمندان نیز این ابزارها می‌توانند وسیله‌ای برای ارتباط، سرگرمی و یادگیری فراهم کنند. اما استفاده بیش از حد از این وسایل، مشکلاتی را نیز به همراه دارد. یکی از این مشکلات، «خستگی دیجیتال» است که به علائمی مانند خستگی چشم، کاهش تمرکز، سردرد و احساس کوفتگی منجر می‌شود. سالمندانی که بیشتر وقت خود را به استفاده از گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و رایانه‌ها می‌گذرانند، در معرض این مشکل قرار دارند.
تحقیقات نشان داده‌اند که سالمندان به دلیل تغییرات طبیعی در سیستم عصبی و کاهش توانایی پردازش اطلاعات، نسبت به خستگی ناشی از استفاده مداوم از ابزارهای دیجیتال حساس‌تر هستند. این خستگی به‌ویژه در افرادی که تحرک کمتری دارند و ساعات طولانی را به استفاده از این دستگاه‌ها می‌گذرانند، تشدید می‌شود.
یکی از خطرات استفاده طولانی‌مدت از این گجت‌ها، کاهش فعالیت بدنی است. نشستن طولانی‌مدت می‌تواند علاوه بر مشکلات اسکلتی و عضلانی، بر کیفیت خواب، تعادل و حتی سلامت روان سالمندان تاثیر بگذارد. به همین دلیل، کارشناسان به سالمندان توصیه می‌کنند که در فواصل زمانی مشخص، چند دقیقه‌ای از دستگاه‌های دیجیتال فاصله بگیرند و تحرک داشته باشند تا از آسیب‌های ناشی از استفاده بیش از حد از این فناوری‌ها جلوگیری کنند.
ماهان منصوری، متخصص حرکات اصلاحی و مشاور ورزش سالمندان، در گفت‌وگو با همشهری‌آنلاین، یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش خستگی دیجیتال را انجام تمرینات بدنی کوتاه‌مدت و چند مرحله‌ای می‌داند. منصوری در این‌باره توضیح می‌دهد که انجام فعالیت‌های بدنی به مدت 1 تا 3 دقیقه در طول روز و با فاصله‌های مشخص می‌تواند به بهبود وضعیت سالمندان کمک کند.
او در توضیح فواید این تمرینات کوتاه‌مدت برای سالمندان اشاره می‌کند که این فعالیت‌ها می‌توانند جریان خون را بهبود دهند، اکسیژن‌رسانی به مغز را افزایش داده و به همین دلیل خستگی و کاهش تمرکز را کاهش دهند. علاوه بر این، این تمرینات فشار روی عضلات و مفاصل ناشی از نشستن‌های طولانی‌مدت را کاهش می‌دهند و به پیشگیری از مشکلات اسکلتی-عضلانی مانند دردهای کمری و سفتی گردن کمک می‌کنند. همچنین این تمرینات می‌توانند سطح انرژی سالمندان را افزایش داده و از احساس کرختی و بی‌حالی جلوگیری کنند.
منصوری که سابقه‌ای طولانی در زمینه فعالیت‌های بدنی سالمندان دارد، چند نمونه تمرین ساده را برای مقابله با خستگی دیجیتال پیشنهاد می‌دهد:
حرکات گردن و شانه: هر ۳۰ دقیقه یک بار، گردن خود را به آرامی به طرفین خم کنید و شانه‌ها را بالا و پایین ببرید.
راه رفتن سبک: هر یک ساعت، ۲ تا ۳ دقیقه از جای خود بلند شوید و در خانه قدم بزنید.
حرکات کششی: دست‌ها را بالای سر ببرید و به طرفین بکشید تا ستون فقرات‌تان از حالت سکون خارج شود.
تمرین تنفس عمیق: هر چند ساعت، چند نفس عمیق بکشید تا اکسیژن بیشتری به مغز و عضلات برسد.
این مشاور ورزش سالمندان تأکید می‌کند که اگرچه خستگی دیجیتال یک چالش واقعی است، اما با رعایت عادت‌های مناسب مانند انجام تمرینات کوتاه‌مدت و چند مرحله‌ای، می‌توان تأثیرات آن را کاهش داد. او همچنین اشاره می‌کند که استفاده از فناوری‌های دیجیتال تنها زمانی مفید است که سالمندان در کنار آن تحرک را نیز در برنامه روزانه خود بگنجانند.
