آیا مریخ روزگاری میزبان حیات بوده است؟ کشف شواهد تازه در لایه‌های خاک سرخ
پژوهش تازه‌ای از دانشمندان آمریکایی به شواهدی تازه اشاره می‌کند که ممکن است وجود حیات در مریخ را تایید کند.
تحقیقات اخیر دانشمندان نشان می‌دهد که مریخ در دوران قدیم، زمانی که شرایط جوی آن گرم‌تر و مرطوب‌تر بود، میزبان محیط‌هایی با امکان حیات بوده است. این بررسی‌ها به وجود لایه‌های ضخیم و غنی از مواد معدنی رس اشاره دارند که برای شکل‌گیری به حضور آب مایع نیاز داشتند. این لایه‌های رس، که ضخامت آنها به صدها فوت می‌رسد، تقریباً مربوط به ۳.۷ میلیارد سال پیش هستند و در آن دوره مریخ آب و هوایی پایدارتر داشته است.
«ریانا مور»، دانشجوی دانشکده علوم زمین و سیاره‌ای دانشگاه تگزاس در آستین، با اشاره به این نکته توضیح داد: «این مناطق آب زیادی دارند، اما برآمدگی توپوگرافی آنها زیاد نیست. بنابراین، این مناطق بسیار پایدار هستند. اگر زمین پایداری داشته باشید، محیط‌های قابل سکونت خود را به هم نمی‌ریزید. شرایط مطلوب ممکن است برای مدت طولانی‌تری پایدار باشند.»
مطابق با مطالعات روی زمین، رسوبات کانی‌های رسی معمولاً در محیط‌هایی شکل می‌گیرند که از هوازدگی شیمیایی به مراتب بیشتر از فرسایش فیزیکی برخوردارند. «تیم گوج»، دانشیار علوم زمین و سیاره‌ای دانشگاه تگزاس، می‌گوید: «مکان‌هایی که ضخیم‌ترین توالی‌های کانی‌های رسی را دارند، معمولاً مناطق مرطوب و کم‌فرسایش فیزیکی هستند که هوازدگی را کنترل می‌کنند.»
در این پروژه، محققان با استفاده از تصاویر و داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط مدارگرد شناسایی مریخ ناسا، بیش از ۱۵۰ منطقه حاوی رسوب رس را بررسی کرده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که بیشتر خاک رس در نقاط پایین و نزدیک به دریاچه‌های باستانی قرار گرفته‌اند، اما دره‌هایی که جریان‌های آب پرقدرت داشته‌اند، کمتر شاهد این رسوبات هستند. این موضوع حاکی از این است که شرایط آب و هوایی ملایم و فرسایش کمتر فیزیکی به حفظ این خاک‌ها کمک کرده است.
مطالعه پژوهشگران در این باره تصریح می‌کند: «چینه‌شناسی‌های حاوی کانی‌های رسی عمدتاً در مناطقی رخ می‌دهد که هوازدگی شیمیایی بر فرسایش فیزیکی غلبه دارد و این مناطق نزدیک‌تر به توده‌های آب راکد هستند.»
علاوه بر این، یافته‌ها نشان می‌دهند که شدت هوازدگی شیمیایی در مریخ ممکن است باعث بر هم خوردن تعادل معمول بین فرآیندهای هوازدگی و آب و هوا شده باشد.
برخلاف زمین که فعالیت‌های تکتونیکی سنگ‌های تازه را به سطح می‌آورند و کانی‌های کربنات مانند سنگ آهک از واکنش با آب و کربن دی‌اکسید تشکیل می‌شوند، مریخ فاقد چنین تحرکاتی است. این امر موجب کاهش چشمگیر تشکیل کربنات‌ها و عدم حذف موثر کربن دی‌اکسید از جو نازک این سیاره شده است. پژوهشگران معتقدند که کربن دی‌اکسید آزاد شده از آتشفشان‌ها در گذشته مریخ مدت زیادی در جو باقی مانده و موجب گرم‌تر و مرطوب‌تر شدن آن شده است که شرایط را برای شکل‌گیری خاک رس مهیا کرده است.
همچنین فرضیه‌ای مطرح شده که خاک رس قادر است آب و کاتیون‌های شیمیایی را به دام بیندازد و از واکنش آنها با سنگ‌های اطراف جلوگیری کند، که این موضوع مانع تشکیل کربنات‌های قابل نفوذ می‌شود.
«ریانا مور» درباره نقش خاک رس در این موضوع گفت: «خاک رس احتمالاً یکی از عوامل متعددی است که در کمبود عجیب کربنات‌های پیش‌بینی‌شده در مریخ نقش دارد.»
