چهره واقعی دروغگویان را بشناسید؛ ۱۱ نشانهای که همه روابط را تهدید میکند
دروغگویی مزمن نه فقط یک رفتار عادی، بلکه الگویی پنهان است که میتواند سلامت روانی و روابط شما را تهدید کند. روانشناسان میگویند شناخت این نشانهها، کلید پیشگیری از آسیبهای عاطفی و روانی در زندگی شخصی و کاری است.
روانشناسان تأکید میکنند که دروغگویی مزمن اغلب پشت رفتارهایی پنهان و ظاهراً معمولی قرار دارد؛ اما وقتی این رفتارها شناخته شوند، میتوان از آسیبهای جدی پیشگیری کرد. به گزارش فرارو به نقل از یور تانگو، دروغ پدیدهای پیچیده است و تقریباً همه ما در طول زندگی، به دلایل مختلف دروغ گفتهایم؛ گاهی برای منافع شخصی و گاهی با نیتهای خیرخواهانه. با این حال، دروغهایی که بخشی از یک الگوی مزمن باشند، شکل متفاوتی دارند؛ این دروغها نه برای هدفی بزرگتر، بلکه برای محافظت از خود و خلق روایتهای ساختگی گفته میشوند.
دکتر درو کرتیس، روانشناس، در توضیح این موضوع میگوید: «معیار دروغگویی بیمارگونه، گفتن حجم زیادی از دروغهاست؛ بهگونهای که عملکرد فرد را مختل میکند، باعث ناراحتی روانی میشود و حتی میتواند برای خود فرد یا دیگران خطرآفرین باشد.» این نوع دروغها در ابتدا ممکن است آشکار نباشند، اما تکرار آنها با گذر زمان، نشانههای مشخصی ایجاد میکند. دلیل این امر ساده است: دروغگوی مزمن برای باورپذیر کردن گفتههایش، هیچ حد و مرزی در دروغپردازی قائل نیست.
در ادامه، ۱۱ ویژگی رفتاری رایج که میتواند شما را در شناسایی یک دروغگوی مزمن یاری کند، بررسی میکنیم:
۱. روایتهای متناقض
دروغگویان مزمن هیچگاه یک داستان را دو بار به یک شکل تعریف نمیکنند. دلیل آن روشن است: ذهن آنها داستان را بهطور کامل به یاد ندارد. هیلاری آی. لبو میگوید: «تغییر مداوم روایتها» یکی از نشانههای دروغگویی مزمن است. البته هر کس که داستانش را قاطی میکند دروغگو نیست، اما این زنگ خطری است که نباید نادیده گرفته شود.
۲. اغراق در توضیحات
دروغگویان مزمن پاسخهای کوتاه نمیدهند؛ بلکه با جزئیات غیرضروری، داستان را طولانی و اغراقآمیز میکنند. تامارا هیل، مشاور حرفهای، میگوید: «اغراق در جزئیات کماهمیت، راهی برای منحرف کردن توجه از اصل ماجراست.»
۳. حالت تدافعی در مواجهه با سؤال
وقتی کسی روایت دروغ را زیر سؤال میبرد، دروغگوی مزمن به جای پاسخگویی، حالت تدافعی میگیرد و حتی ممکن است طرف مقابل را متهم به فضولی کند. دکتر لیلین گلس توضیح میدهد که این رفتار معمولاً با حرکات غیرکلامی همراه است و تلاش برای تغییر جایگاه شاکی و متهم را نشان میدهد.
۴. پاسخهای مبهم و فرار از پاسخگویی
دروغگویان در پاسخ به پرسشها اغلب مبهم عمل میکنند تا اطلاعاتی که حقیقت را آشکار میکند، فاش نشود. کندرا چری، مدرس روانشناسی، مبهمگویی و حذف جزئیات را نشانه هشداردهنده میداند، اما تأکید میکند هر پاسخ مبهم الزاماً دروغ نیست.
۵. ادعای فراموشی مداوم
حفظ حجم بالای اطلاعات ساختگی برای دروغگو تقریباً غیرممکن است؛ بنابراین وقتی تناقضی رخ میدهد، فراموشی را بهانه میکنند. پژوهشی در نشریه Frontiers in Psychology نشان داده دروغ گفتن میتواند باعث اختلال واقعی حافظه شود.
۶. اجتناب از مرور گذشته
دروغگویان مزمن از صحبت درباره گذشته پرهیز میکنند تا احتمال افشای تناقضها کاهش یابد. کندرا چری میگوید نگه داشتن دروغ در بلندمدت استرسزا و پرهزینه است، و در نهایت آشکار میشود.
۷. ارائه روایتهای ناسازگار
دروغگویان حتی داستانهای ساده را بارها تغییر میدهند. دکتر کایل زرِنچیک میگوید داستانهای عجیب و ارتباط با افراد مشهور معمولاً با گذر زمان تغییر میکنند و تناقضهایشان آشکار میشود.
۸. جذابیت و کاریزمای اغراقآمیز
این افراد اغلب جذاب و مطمئن به نظر میرسند، چون جلب اعتماد دیگران، باورپذیر کردن دروغها را آسانتر میکند. ام. اسکات پک مینویسد: «خوب بودن برای آنها بیشتر یک نمایش است تا واقعیت اخلاقی.»
۹. بازی نقش قربانی
دروغگویان مزمن برای جلب ترحم، خود را قربانی نشان میدهند و دیگران را مقصر جلوه میدهند. آدرین سانتوس-لانگهرست توضیح میدهد که هدف این رفتار، تحسین، همدلی یا پذیرش دیگران است.
۱۰. فریب روانی و کنترلگری
دروغگویی نوعی دستکاری روانی است. ارین لئونارد، رواندرمانگر، میگوید این رفتار باعث سردرگمی و تردید در دیگران میشود و گاهی ناخودآگاه برای محافظت از خود رخ میدهد.
۱۱. رفتارهای نمایشی و اغراقآمیز
دروغگویان در واکنش به اتهام یا مواجهه، رفتارهای شدید و نمایشی نشان میدهند. روزی جونز اشاره میکند که برخی ویژگیهای اختلال شخصیت نمایشی با دروغگویی مزمن همپوشانی دارند.
کارشناسان توصیه میکنند بهترین راه برخورد با دروغگویان مزمن، دوری از درگیریهای پرتنش و حفظ مرزهای روشن است؛ گرفتار شدن در دنیای دروغ آنها، اغلب هزینه روانی سنگینی دارد که ارزش پرداختن ندارد.
