سفر رافائل گروسی به تهران پیش از دور دوم مذاکرات چه معنایی دارد؟
سفر قریب‌الوقوع رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران در آستانه دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا، پرسش‌ها و گمانه‌زنی‌های زیادی را به همراه داشته است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قرار است به زودی به تهران سفر کند. این سفر در شرایطی صورت می‌گیرد که مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در آستانه دور دوم خود قرار دارد و مسائل مختلفی همچون راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران و نظارت بر فعالیت‌های هسته‌ای این کشور از موضوعات اصلی مورد بحث است. گروسی با هدف بررسی و حل و فصل برخی مسائل باقی‌مانده، به تهران خواهد آمد و این سفر برای بسیاری از ناظران حائز اهمیت است.
این سفر، که در ابتدا از سوی رسانه‌های غربی از جمله اکسیوس گزارش شد، با هدف بررسی موضوعات مربوط به نظارت آژانس و راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد. طبق گفته‌ها، این سفر پیش از دور دوم مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در عمان، از اهمیت خاصی برخوردار است. کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه ایران، نیز تأیید کرده که گروسی چهارشنبه غروب وارد تهران می‌شود و با مقامات ارشد ایرانی، از جمله سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، دیدار خواهد کرد. غریب‌آبادی همچنین این سفر را در راستای ادامه تعاملات و همکاری‌های دو طرف اعلام کرده است.
آخرین سفر رافائل گروسی به تهران
آخرین سفر رافائل گروسی به تهران در تاریخ ۱۵ نوامبر ۲۰۲۴ (۲۵ آبان ۱۴۰۳) بود. در آن سفر، گروسی به همراه بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، و کاظم غریب‌آبادی از دو سایت هسته‌ای نطنز و فردو بازدید کرد. پس از گذشت پنج ماه از آن زمان، گروسی دوباره برای پیگیری مسائل فنی و سیاسی به تهران سفر خواهد کرد.
بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ و هدف سفر کنونی
در رابطه با هدف این سفر، رسانه‌ها گزارش کرده‌اند که گروسی قصد دارد در چارچوب اجرای بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳، به بررسی مسائل فنی و سیاسی باقی‌مانده پرداخته و تلاش کند تا اختلافات پیرامون برنامه هسته‌ای ایران حل و فصل شود. بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳، که در آن توافقی میان ایران و آژانس برای افزایش همکاری‌ها در زمینه نظارت و راستی‌آزمایی به امضاء رسید، از جمله مهم‌ترین اسناد این مذاکرات به شمار می‌رود.
بیانیه مشترک مارس ۲۰۲۳ چیست؟
این بیانیه، که در تاریخ ۴ مارس ۲۰۲۳ (۱۳ اسفند ۱۴۰۱) به امضاء رسید، به توافقی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره دارد. طبق این توافق، ایران به صورت داوطلبانه پذیرش نظارت بیشتر آژانس را در چارچوب قانون راهبردی مجلس (قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران) پذیرفته است. در این توافق همچنین ایران به آژانس اجازه داده که در صورت لزوم، فعالیت‌های راستی‌آزمایی بیشتری را در تأسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد.
اهمیت سفر گروسی در آستانه دور دوم مذاکرات هسته‌ای
سفر گروسی به تهران در زمانی صورت می‌گیرد که مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشور‌های غربی، به‌ویژه آمریکا، وارد فاز حساسی شده است. مقامات غربی به ویژه در آمریکا، بارها ایران را متهم به تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای کرده‌اند و این موضوع باعث شده تا نیاز به راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران بیش از پیش اهمیت پیدا کند. در همین راستا، گروسی پیشتر در مصاحبه‌ای گفته بود که ایران هنوز مواد لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای را توسعه نداده است، هرچند که مقدار زیادی اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد.
در این شرایط، سفر گروسی می‌تواند به‌عنوان یک گام مهم در راستای راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای ایران و کمک به پیشرفت مذاکرات هسته‌ای محسوب شود. سفر وی در آستانه دور دوم مذاکرات هسته‌ای که قرار است در عمان برگزار شود، به‌ویژه در پی تنش‌های اخیر میان ایران و غرب، نقش مهمی در هموار کردن مسیر مذاکرات ایفا خواهد کرد.
با توجه به اهمیت این سفر و موضوعات مرتبط با آن، باید گفت که گروسی در سفر پیش‌رو می‌تواند نقش کلیدی در تلاش‌ها برای حل اختلافات باقی‌مانده و رسیدن به یک توافق هسته‌ای جدید ایفا کند، هرچند که این مسیر همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو خواهد بود.
