این باور اشتباه، سالهاست تهدیگ را از سفرهتان حذف کرده است
تهدیگ برای بسیاری از ایرانیها یکی از جذابترین بخشهای غذاست، اما ترسی قدیمی باعث شده عدهای قید آن را بزنند. آیا واقعاً خوردن تهدیگ دندانها را خراب میکند یا پای یک سوءبرداشت رایج در میان است؟
صد آنلاین | گروه زیادی از افراد به این دلیل که تصور میکنند خوردن تهدیگ به پوسیدگی و آسیب جدی دندانها منجر میشود، از مصرف آن پرهیز میکنند. این در حالی است که تهدیگ، چه در برنج و چه در ماکارونی، یکی از اجزای محبوب غذاهای ایرانی به شمار میرود و همواره جایگاه خاصی در سفرهها داشته است. اما پرسش اصلی اینجاست؛ آیا این نگرانی درباره سلامت دندانها واقعاً پایه علمی دارد؟
بررسیهای کارشناسی نشان میدهد تهدیگ به خودیِ خود مادهای پوسیدگیزا یا مخرب برای دندانها محسوب نمیشود، اما در برخی شرایط میتواند به سلامت دهان و دندان آسیب برساند. این آسیبها نه به ماهیت تهدیگ، بلکه بیشتر به ویژگیهای فیزیکی آن، میزان سفتی، نحوه مصرف و وضعیت دندان فرد مرتبط است.
تهدیگ معمولاً بافتی سفت و برشته دارد و اگر بیش از حد خشک شده باشد، هنگام جویدن فشار قابل توجهی به دندانها وارد میکند. در برخی افراد این فشار میتواند باعث لبپریدگیهای جزئی در مینای دندان، ایجاد ترکهای مویی در دندانهای عقبی یا حتی صدمه به پرکردگیها، روکشها و ترمیمهای دندانی شود. این نوع آسیبها اغلب بهصورت تدریجی و تجمعی شکل میگیرند و ممکن است در کوتاهمدت قابل تشخیص نباشند، اما در بلندمدت دندان را مستعد حساسیت یا شکستگی میکنند.
دکتر مصطفی محاوری، دندانپزشک، در همین رابطه تأکید میکند:
«تهدیگ یا هر ماده غذایی دیگری مشابه آن، به تنهایی باعث پوسیدگی دندان نمیشود. پوسیدگی زمانی اتفاق میافتد که ساختار دندان زیر سطح مینا خالی یا ضعیف شده باشد. در این شرایط، فشار ناشی از جویدن مواد سفت میتواند باعث شکستن دندان شود، اما مشکل اصلی وجود پوسیدگی زیرین است، نه خود ماده غذایی. به عبارت دیگر، دندان سالم بر اثر خوردن تهدیگ آسیب نمیبیند.»
از سوی دیگر، ترکیب نشاستهای تهدیگ پس از خرد شدن در دهان به ذراتی چسبنده تبدیل میشود که میتوانند در شیارها و فواصل بین دندانها باقی بمانند. اگر این ذرات بهدرستی از دهان پاک نشوند و بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، محیط مناسبی برای فعالیت باکتریها و تولید اسید ایجاد میشود؛ فرآیندی که در نهایت خطر پوسیدگی دندان را افزایش میدهد. به همین دلیل مصرف مداوم تهدیگ، بهویژه انواع بسیار سفت آن، بدون مسواک زدن یا شستوشوی مناسب دهان میتواند در طول زمان به دندانها آسیب بزند.
در عین حال، برخی افراد با شنیدن اینکه تهدیگ برای دندانهای سالم بیخطر است، این تصور را به شکستن پسته، بادام یا گردو با دندان تعمیم میدهند. اما دکتر محاوری در این باره هشدار میدهد:
«شکستن پسته، بادام و سایر مغزها با دندان میتواند ترکهای ریزی روی مینای دندان ایجاد کند. این ترکها دندان را مستعد حساسیت به سرما و گرما میکند و در برخی موارد میتواند زمینهساز پوسیدگی شود.»
به این ترتیب، آنچه سالها باعث حذف تهدیگ از رژیم غذایی برخی افراد شده، بیش از آنکه یک واقعیت علمی قطعی باشد، به شرایط مصرف و وضعیت دندانها بازمیگردد؛ موضوعی که همچنان نیازمند توجه به بهداشت دهان و دندان و پرهیز از فشار بیشازحد به دندانهاست.
